Chiến sự Nga - Ukraine ngày 1/5: Nga tấn công miền đông nam Ukraine; thường dân sơ tán khỏi nhà máy ở Mariupol

Moscow đã chuyển trọng tâm sang phía nam và phía đông của Ukraine sau khi không chiếm được thủ đô Kiev.

Lực lượng Nga đã kiểm soát thị trấn Kherson ở phía nam, tạo ra một cầu nối cách Crimea khoảng 100km về phía bắc. Moscow cũng chiếm gần hết Mariupol, một thành phố cảng chiến lược phía đông trên Biển Azov.

Nga tuyên bố chiến thắng ở Mariupol vào ngày 21/4, trong khi hàng trăm binh lính và dân thường Ukraine vẫn còn đang trú ẩn trong nhà máy thép Azovstal. Liên Hợp Quốc thúc giục một thỏa thuận sơ tán, và hôm 30/4, một chiến binh Ukraine bên trong nhà máy cho biết khoảng 20 phụ nữ và trẻ em đã ra được bên ngoài.

"Chúng tôi đưa dân thường ra ngoài bằng dây thừng, chủ yếu là người già, phụ nữ và trẻ em", chiến binh Sviatoslav Palamar nói.

Palamar cho hay cả Nga và Ukraine đều tôn trọng lệnh ngừng bắn và anh hy vọng những thường dân sơ tán sẽ được chuyển đến thành phố Zaporizhzhia của Ukraine ở phía tây bắc. Một thành viên hội đồng thành phố Mariupol bày tỏ hy vọng sẽ có đột phá trong việc sơ tán. 

Không có bình luận nào từ Nga hoặc Liên Hợp Quốc về việc sơ tán. Theo các quan chức Ukraine, hàng trăm người dân nước này vẫn ở bên trong nhà máy.

Maksym Marchenko, thống đốc khu vực Odessa, thông báo rằng một tên lửa của Nga phóng từ Crimea đã phá hủy đường băng tại sân bay chính ở phía tây thành phố. Không ai bị thương, ông nói thêm. 

Theo quân đội Ukraine, sân bay này không thể sử dụng được nữa. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố trong một bài phát biểu video vào đêm khuya rằng nước này sẽ xây dựng lại sân bay, ông nói: "Odessa sẽ không bao giờ quên những gì người Nga đã làm".

Không có bình luận nào về cuộc tấn công từ Moscow, lực lượng của họ đã nhắm mục tiêu thường xuyên vào Odessa, thành phố lớn thứ ba của Ukraine. Các quan chức Ukraine báo cáo rằng 8 người đã thiệt mạng trong một cuộc tấn công của Nga vào thành phố này hồi tuần trước.

Theo một số nhà phân tích, cuộc tấn công của Moscow ở phía nam nhằm nối khu vực này với Crimea trong bối cảnh Nga thúc đẩy quyền kiểm soát hoàn toàn đối với khu vực Donbass, miền đông Ukraine. 

Trong bài phát biểu của mình, ông Zelensky cho biết Nga đang "tập hợp thêm lực lượng cho các cuộc tấn công mới nhằm vào quân đội Ukraine ở phía đông đất nước" và "cố gắng gia tăng sức ép ở Donbass".

Bất chấp các cuộc đàm phán hòa bình kéo dài nhiều tuần, cả hai bên dường như vẫn chưa có tiếng nói chung.

Hôm 30/4, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nhấn mạnh dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Moscow là một phần của đàm phán, nhưng nhà đàm phán cấp cao của Ukraine Mykhailo Podolyak bác bỏ điều kiện này.

Tổng thống Zelensky khẳng định các biện pháp trừng phạt cần được tăng cường và không thể thương lượng. Hôm 29/4, ông cảnh báo các cuộc đàm phán có thể sụp đổ do những hành động của Nga.

Ukraine cáo buộc quân đội Nga đã thực hiện các hành động tàn bạo khi họ rút khỏi các khu vực gần Kiev vào đầu tháng 4/2022, tuy nhiên Moscow phủ nhận các tuyên bố. Các nhà đàm phán gặp mặt trực tiếp lần cuối vào ngày 29/3 và kể từ đó họ trao đổi theo hình thức trực tuyến.

Mỹ và các đồng minh châu Âu đã áp đặt các biện pháp trừng phạt sâu rộng đối với nền kinh tế Nga và cung cấp vũ khí cũng như viện trợ nhân đạo cho Ukraine.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đang thảo luận về một gói viện trợ trị giá 33 tỷ USD cho Kiev, bao gồm 20 tỷ USD tiền vũ khí. Thủ tướng Anh Boris Johnson hôm 30/4 cho biết đất nước của ông sẽ tiếp tục "cung cấp cho Ukraine các thiết bị họ cần để tự vệ".

Theo Ngoại trưởng Lavrov, nếu Washington và các đối tác trong liên minh quân sự NATO thực sự muốn giải quyết cuộc khủng hoảng, họ nên ngừng gửi vũ khí tới Kiev. 

Hôm 30/4, tại thị trấn Dobropillia ở Donetsk, sóng xung kích từ cuộc tấn công đã thổi bay cửa sổ của một tòa nhà chung cư.

Một người dân nói rằng vợ của anh ta đang ở đối diện phòng khách vào thời điểm xảy ra vụ tấn công và bị bất tỉnh ngay lập tức.

"Cảm ơn Chúa, bốn đứa trẻ của tôi khi ấy đang ở trong bếp", anh nói, đứng giữa phòng khách bị phá hủy.

Người dân tại tòa chung cư tìm kiếm đồ đạc còn sót lại.

"Vào khoảng 9 giờ 20 sáng (giờ địa phương), tên lửa đã bay đến nhà chúng tôi", một cư dân khác, Oleh, nói. "Mọi thứ đều bị phá hủy."

Hôm 30/4, Nga cáo buộc Ukraine thực hiện một số cuộc tấn công vào lãnh thổ của mình.

Các quan chức ở vùng Bryansk của Nga, giáp biên giới Ukraine và Belarus, cho biết lực lượng phòng không đã ngăn chặn một máy bay Ukraine xâm nhập. Họ nói rằng các vụ pháo kích đã tấn công một nhà máy dầu của Nga.

Thống đốc Kursk Roman Starovoit nói: "Ở phía nam Bryansk thuộc vùng Kursk của Nga, cũng ở biên giới Ukraine, Kiev đã bắn một số quả đạn về phía trạm kiểm soát của Nga. Chúng tôi không ghi nhận thương vong hoặc thiệt hại".

Ukraine bác bỏ cáo buộc trách nhiệm về những vụ trấn công trên lãnh thổ Nga.