Cua Da- Loại cua đặc sản quý và hiếm chỉ Bắc Giang mới có giá gần triệu mỗi kg vẫn được săn lùng

1. Cua Da là loại cua gì?

Cua da là một loại cua khá to, tựa như cua đồng, có mình gấp ba đến bốn lần cua đồng, chân dài. Nó chỉ xuất hiện ở khoảng cuối thu đầu đông, vào tầm tháng 9, 10 âm lịch hàng năm. Loại cua này chỉ bắt gặp vào hai tháng cuối năm thêm việc đánh bắt khó nên nó trở nên khá đắt đỏ và khá hiếm.

Càng cua có hai lớp lông và yếm cua có lớp diềm rêu - lớp này đã tạo nên tên gọi cua da và cũng có có nhiều người gọi là cua gia hay cua ra.

Loại cua này thường ở các ghềnh đá và thường có ở các địa phận vài xã ven sông huyện Yên Dũng như Thắng Cương, Đồng Phúc, Yên Lư,....Cua Da có vị ngọt, thịt dai hơi giống cua biển nhưng đặc biệt hơn ở chỗ gạch cua béo ngậy, thơm ngon và không bị tanh.

Những ai đã từng một lần thưởng thức cua da Yên Dũng, hương vị ngọt, ngậy, béo thơm sẽ để lại ấn tượng khó quên trong lòng du khách trước món đặc sản này.

Khoảng từ đầu tháng 9 - 10 âm lịch hàng năm, khi những đợt gió heo may bắt đầu thổi về se lạnh, báo hiệu thời tiết đang giao mùa thu chớm sang đông. Mùa săn, bắt cua Da ở Yên Dũng ( Bắc Giang) bắt đầu vào vụ. 

Có người gọi là “cua ra” vì gắn với câu tục ngữ “Tháng Chín cua ra, tháng Ba cua vào”, song cái tên cua Da vẫn được gọi phổ biến và thông dụng hơn cả. Về hình thức cua Da cơ bản giống loài cua đồng, thân to gần bằng con ghẹ, chân dài, mình to gấp ba, bốn lần cua đồng, trung bình cua Da có trọng lượng khoảng từ 70 gam - 200 gam/con. Cua Da còn có một số đặc điểm khác biệt với họ nhà cua.

2. Cua da được bán với giá bao nhiêu?

Năm nay, mới đầu tháng 7 âm lịch, cua Da đã được rao bán trên các chợ hải sản online với lên đến gần 1 triệu đồng/kg.

Anh Nguyễn Văn Tuân, ở Yên Thế (Bắc Giang) năm nào đến mùa cua Da cũng mua 2kg về để gia đình thưởng thức, anh cho biết: "Cua da vỏ mỏng, "siêu gạch" vì cả con cái và con đực đều có đầy gạch ở mai, vàng ươm, béo ngậy nên được nhiều người thích lắm. Mọi năm giá cua đực chỉ 420.000-450.000 đồng/kg, cua cái chỉ khoảng 650.000-750.000 đồng/kg nhưng hiện tại có loại lên đến 900.000-950.000 đồng/kg".

Cua Da có thể chế biến thành nhiều món như hấp bia, rang muối, rang me, nấu canh, làm lẩu riêu... song có lẽ món cua hấp bia cùng xả, gừng, bột canh chấm mù tạt hấp dẫn hơn cả. Nếu như 1 bàn ăn có 6 người chỉ ăn món cua kèm theo một số món phụ, chi phí khoảng 1,5-1,8 triệu đồng. Do là đặc sản hiếm nên đôi khi khách muốn ăn phải đặt trước từ 1-2 ngày.

Trước kia, loại cua này có rất nhiều nhưng vài năm gần đây, do môi trường sống thay đổi cộng với nhu cầu tiêu thụ tăng nên cua ít dần. Chúng thường sống ở đáy sông, muốn bắt cua phải sử dụng lưới bát quái, nước to cua nổi, đi lại nhiều, nước rút cua nằm một chỗ, ít di chuyển nên khó bắt hơn.

Về Yên Dũng những ngày này, trong tiết trời cuối thu se lạnh, du khách không những được thỏa sức tham quan, vãn cảnh những danh lam nổi tiếng trên đất Phượng Hoàng mà còn được thưởng thức món cua Da vô cùng hấp dẫn. Đó cũng là lý do tại sao trong lòng du khách đọng lại nhiều ấn tượng mỗi khi về với vùng đất này.

3. Một số món ăn ngon được chế biến từ cua da

Theo kinh nghiệm chế biến và sành ăn về thưởng thức cua Da của người dân vùng sông nước Yên Dũng. Cua Da được chế biến được thành nhiều món ăn như: Lẩu cua, cua hấp bia, cua rang muối, cua chiên giòn, cua rán tẩm bột, cua giã nấu canh…Song nếu ăn cua Da ngon nhất là làm món lẩu cua và cua hấp bia.

Trước khi chế biến phải bỏ cua vào thùng, xả nước, xóc mạnh cho sạch. Mỗi con cua có trọng lượng khoảng từ 70 gam - 200 gam, được xếp vào nồi, cho thêm ít bột canh và xả, gừng, rót bia sâm sấp bề mặt cua rồi đặt lên bếp đun lửa nhỏ. Đến khi bia sôi lăn tăn thì bật lửa to cho bồng bia lên vài phút thì bắc ra.

Việc đun nhỏ lửa để giữ cho càng, chân cua không bị rụng khỏi thân, giúp gia vị ngấm vào thân cua giúp khử đi mùi tanh. Khi bỏ ra cua đĩa có màu vàng cam, một cảm giác thật hấp dẫn. Thịt cua Da rất ngọt, có mùi thơm nức xen lẫn vị béo. Mai cua mềm hơn các loại cua khác, lớp vỏ ở chân và càng cua khá mềm, khi ăn cua không cần dùng đến kẹp để bẻ như các loài cua khác hay ghẹ biển.

Vào ngày nghỉ, khi làn gió heo may thổi về se lạnh, được cùng bạn bè, người thân trong gia đình thưởng thức nồi lẩu cua Da bốc hơi nghi ngút, hoặc món món cua Da hấp bia thơm nức mũi thì không gì thú vị bằng. Thưởng thức món cua Da chấm kèm bột canh pha mù tạt với chanh tươi, hạt tiêu, ớt.

Vài năm trở lại đây, thực đơn các món cua Da thường xuất hiện trên những bàn tiệc sang trọng trong các nhà hàng, khách sạn. Hiện nay, số lượng cua Da không nhiều để cung cấp phục vụ du khách, nếu muốn thưởng thức món đặc sản này, khách phải báo trước để nhà hàng chuẩn bị.