Đến núi rừng Trường Sơn, thưởng thức món đọt mây

Mây thường mọc ở các khu rừng thâm u trên dãy Trường Sơn, với hàng chục loài như mây song, mây nước, mây voi... Mây mọc thành bụi, có dây mây mọc dài hàng chục mét. Muốn lấy đọt phải rút sợi mây xuống.

Đọt mây nướng được người Cơ Tu dâng cúng Giàng trong các lễ hội.

Mây voi là loại được ưa chuộng nhất bởi nõn ăn giòn, béo và vị ngọt, đắng nhẹ. Đọt mây được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như các món xào, hấp cơm, nướng chín với lửa than hoặc giã nát nấu với thịt khô (cá khô) trong ống tre là món canh ngon nhất của đồng bào. Đối với mây nước, chỉ cần có khoảng 20 đọt ngọn mây là vừa một nồi canh cho cả nhà ăn.

Đầu tiên, bóc lớp vỏ ở đọt mây ra, lấy nõn non thái và ngâm qua nhiều nước cho hết nhựa đỏ. Đến nước cuối cùng thì cho thêm chút muối cho bớt đi vị chát, sau đó chế biến các món ăn.

Người Cơ Tu dùng nõn mây xắt ra xào (ađiing) với mỡ hoặc dầu ăn, có hương vị rất riêng mà không có loại đọt cây nào có được. Món đọt mây nướng (bóh) được vùi dưới than hồng giống như nướng củ sắn tươi, có hương vị rất thơm, bùi và không dai vì còn giữ được nước. Đọt mây nướng ăn với muối hột giã với tiêu rừng (amất) mới "hợp gu".

Đặc biệt, món cháo bột sắn nấu với nõn mây của người Cơ Tu được chế biến khá cầu kỳ: Dùng sắn tươi bào ra bột hoặc sắn xắt lát phơi khô, sau đó bỏ vào cối giã thành bột để làm bánh hoặc nấu cháo (apưr). Lấy bột sắn hòa với nước nấu khoảng 8-10 phút cho cháo chín, khi nấu nhớ dùng đũa quấy đều để tránh khê, cháy, sau đó cho nõn mây, tôm, tép, ốc đá... và rau tươi (ađhớc hay anệêng), muối, mì chính, tiêu rừng, ngò tàu (abắt) là thành món ăn thơm ngon, khoái khẩu.

Người già đã rụng hết răng rất thích ăn món này vì không cần nhai. Những người già Cơ Tu bảo: "Nõn mây thường được đồng bào nơi đây dùng để giải độc rượu, trị đầy hơi, trướng bụng...”.

Quốc Kỳ