Gặp ngôi nhà sàn ven biển

Quả là đến với mỗi vùng đất, ta lại bắt gặp những giá trị văn hóa rất đặc trưng được hình thành từ những đặc thù của địa hình, khí hậu, và phương thức sản xuất.

Ngôi nhà sàn ven biển - ảnh BVP

Một ngày cuối xuân, đang mải mê khoác máy ảnh chụp những khoảng khắc của bờ biển với những con thuyền về gối đầu trên bãi cát sau một đêm ra khơi, tôi đã bắt gặp một ngôi nhà sàn nơi đây.

Đã từng ngắm rất nhiều ngôi nhà sàn nhỏ nhắn của đồng bào Thái với sàn cao để tránh sự xâm nhập của thú dữ. Hay về dưới vùng tỉnh Bờ xưa là những nhà gác gỗ dổi, lõi keo trầm mặc, khang trang với màn thang đón bước chân người khách phương xa. Tuy nhiên, khi ngôi nhà sàn được đặt ở một không gian thật khác lạ nơi vùng biển bỗng gợi cho tôi những liên tưởng thú vị. Ở vùng đất này đâu có bóng những cây dổi, cây xoan che cửa voóng mà chỉ hàng phi lao lưa thưa từng chiếc lá chắn cát. Phải chăng, giữa nơi mà bao đời con người phải "ăn sóng, nói gió" để tự trấn an mình, để át đi cái mênh mông, rợn ngợp của đại dương, một không gian sàn gác bỗng trở nên ấm áp.

Phải biết bao nhiêu thế hệ, kết cấu của ngôi nhà mới được hoàn thiện như thế. Bởi thế nên đứng giữa bốn bề gió biển và cát trắng, ngôi nhà như một vị sứ giả đem đến bao thú vị với du khách và người vùng biển. Lạ lẫm từng bậc thang, từng ô cửa đến những cột cái lênh kênh trên cát. Bỗng dưng nhớ đến kí ức xa xưa khi những cư dân của nền văn minh lúa nước thuở nào đã từng xuống biển trong những cuộc khai phá vùng đất mới để mở mang bờ cõi hay di cư trong giặc giã.

Hẳn khi đó những người đi mở cõi ấy cũng nhớ về bóng dáng ngôi nhà hình "thần rùa" đã dạy tổ tiên dựng lên cơ nghiệp bao đời nơi quê hương khuất nẻo. Để rồi, qua bao đời những ngôi nhà phải thu mình lại, để tránh những trận cuồng phong tàn phá mà hình thành nên những mái nhà thích nghi với không gian sinh tồn mới.

Ngôi nhà sàn đứng đó như là kí ức, là kỉ niệm trong một dòng suy tưởng. Vẻ đẹp của kiến trúc truyền thống đã tạo nên vẻ đẹp của quê hương, để rồi mỗi khi ai đó phải tha hương gặp lại mái nhà truyền thống quê hương mình sẽ nhớ về kí ức bình yên nơi thôn xóm với bao kỉ niệm.