Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam: Tiếng nói phản biện của những nhà báo "tam nông"

Từ bài học trong nghịch cảnh…

Cơn bão số 3 (tên quốc tế là Yagi) đổ bộ vào đất liền nước ta những ngày đầu tháng 9 năm 2024 có sức tàn phá khủng khiếp nhất trong lịch sử hơn 30 năm qua, gây thiệt hại nặng nề về tài sản và tính mạng cho người dân 20 tỉnh miền Bắc với 329 người chết và mất tích, thiệt hại về kinh tế là hơn 80.000 tỷ đồng. Mưa bão để lại nỗi đau khôn nguôi đối với những gia đình mãi mãi mất đi người thân. Cuộc sống của bà con, nhất là những nông dân, ngư dân bị đảo lộn, lâm cảnh tay trắng, nợ nần khi nhà cửa, tài sản, trang trại, hoa màu, vật nuôi bị hư hại, cuốn trôi, vùi lấp...

Bão lũ đi qua, những người nông dân cần cù, chăm chỉ không đầu hàng số phận, quyết tâm bắt tay gây dựng lại từ đầu, cho dù phía trước là muôn vàn khó khăn.

Chung tay với bà con nông dân, ngư dân, Đảng, Nhà nước và cộng đồng xã hội đã có những động viên, hỗ trợ kịp thời giúp người dân tháo gỡ khó khăn bằng những cơ chế, chính sách ưu đãi, bằng những hành động, hỗ trợ thiết thực để giúp nông dân "gieo mầm", hồi sinh trên những thửa ruộng, mặt biển còn xác xơ sau bão lũ, để rồi "đất sẽ lại nở hoa". Và hơn nữa, về lâu dài, phải làm thế nào để sản xuất nông nghiệp nước ta có thể "vững vàng trước thiên tai", phát triển bền vững và thích ứng linh hoạt trong bối cảnh mưa bão ngày càng bất thường, cực đoan như hiện nay?

Đề cập về những vấn đề bức thiết và thời sự nêu trên, nhóm phóng viên Ban Thời sự (VOV1), Đài Tiếng nói Việt Nam thực hiện loạt phóng sự "Vững vàng trước thiên tai" gồm 3 phần: Phần 1: "Đất sẽ lại nở hoa"; Phần 2: "Cùng nông dân "gieo mầm"; Phần 3: "Vững vàng trước thiên tai". 

Loạt phóng sự đã khắc họa được một phần sinh động về ý chí tự lực, tự cường của người dân, sự kiên định và quyết tâm vượt qua mất mát, đau thương sau thiên tai, bão lũ để cùng nhau đứng dậy, hướng tới ngày mai. Tinh thần không gục ngã trước hoạn nạn của mỗi người dân, cùng sự chung sức đồng lòng của cấp uỷ chính quyền, các cơ quan chức năng đã thể hiện tinh thần của dân tộc ta luôn đoàn kết, kiên cường, vững vàng trước mọi khó khăn, để không ai bị bỏ lại phía sau. Nguồn sức mạnh nội sinh đó là động lực để dân tộc Việt Nam vững bước vượt qua thử thách, tự tin vươn mình trong kỷ nguyên mới.

Và câu chuyện về những nông dân "vững vàng trước thiên tai" đã đưa nhóm phóng viên Ban Thời sự (VOV1) - Đài Tiếng nói Việt Nam góp mặt tại Lễ trao giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn lần thứ 2 năm 2024. Đây cũng là lần thứ hai chúng tôi nhận được vinh dự này.

...Đến tiếng nói phản biện của những phóng viên "tam nông"

Với một quốc gia có hơn 70% dân số sống ở khu vực nông thôn, gần 10 triệu hộ tham gia sản xuất nông nghiệp như Việt Nam thì đóng góp của lĩnh vực "tam nông" đối với nền kinh tế đất nước là đặc biệt quan trọng. 

Trong bối cảnh tình hình chính trị thế giới không ngừng biến động, thiên tai, dịch bệnh ở trong nước diễn biến ngày càng phức tạp càng khẳng định vai trò "trụ đỡ" của ngành nông nghiệp, vị thế chủ thể của người nông dân nước ta. 

Những đề tài, sản phẩm báo chí viết về nông nghiệp, nông dân, nông thôn cũng vì thế luôn sôi động và đầy ắp hơi thở cuộc sống. Với các phóng viên theo dõi lĩnh vực "tam nông", mỗi bài báo không chỉ là ghi lại sự kiện, phản ánh vấn đề thời sự để phụ vụ công chúng, mà trong đó còn chất chứa những tâm sự, nỗi niềm của người viết về hình ảnh của ông bà, cha mẹ và người thân về một thời "chân lấm tay bùn". Trong mỗi chúng ta, có mấy người không ra đi từ làng?. Có ai lớn khôn và trưởng thành không từ ruộng đồng, nương bãi từng thấm đẫm những giọt mồ hôi của mẹ cha?.

Nông nghiệp phát triển, nông dân giàu mạnh, nông thôn văn minh là mục tiêu được Đảng - Nhà nước ta hướng đến trong nhiệm vụ đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng tăng trưởng xanh và bền vững. Những câu chuyện về gương nông dân làm kinh tế giỏi, mô hình sản xuất nông nghiệp bền vững được các phóng viên phản ánh, truyền tải tới độc giả đã góp phần khắc họa phần nào gam màu tươi sáng trong bức tranh "tam nông" nước ta. 

Tinh thần, nghị lực vượt qua nghịch cảnh của hàng triệu hộ nông dân để vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng; những hợp tác xã, doanh nghiệp nông nghiệp tiên phong ứng dụng khoa học công nghệ, trí tuệ nhân tạo... vào sản xuất để tăng năng suất, chất lượng nông sản đã truyền cảm hứng cho đông đảo người trẻ có trình độ, có tri thức "bỏ phố về quê" tham gia phát triển kinh tế nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới.

Dù có nhiều điểm sáng nhưng cũng phải thừa nhận bức tranh nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta trong năm vừa qua vẫn còn những "điểm nghẽn" cần tháo gỡ. Thực tế này đã phần nào được các phóng viên "tam nông" đề cập trong tác phẩm dự giải báo chí toàn quốc viết về nông nghiệp, nông dân, nông thôn lần thứ 2 năm 2024. 

Những câu chuyện về thực trạng xếp hạng sản phẩm OCOP trong chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" ở Nghệ An; thực trạng "nông dân miền Tây hụt hơi sau cuộc đua năng suất" hay "những vấn đề "ẩn" sau các xưởng gỗ dăm không phép"... đã cho thấy tính phản biện, tính "chiến đấu" của phóng viên viết về "tam nông" ở các loại hình báo chí khác nhau. Điều này đã tạo nên sự phong phú về nội dung, đa dạng thể tài báo chí tại cuộc thi Giải báo chí toàn quốc viết về nông nghiệp, nông dân, nông thôn năm 2024.

Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam đã trở thành niềm cảm hứng thúc đẩy mỗi phóng viên không ngừng đào sâu, tìm tòi để nâng cao chất lượng sản phẩm báo chí trên hành trình phục vụ công chúng. Và, chúng tôi tự hào khi trở thành một phần của sân chơi "tam nông".