Giới chuyên cảnh báo đáng sợ về cuộc tấn công mùa xuân ở Ukraine

Thật vậy, khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2 năm ngoái, các đồng minh của Ukraine đã từ chối lời cầu xin viện trợ tấn công với viện dẫn về những quy định hạn hẹp của liên minh. Tại Berlin, ban đầu các nhà lãnh đạo tránh xa những khoản viện trợ không phù hợp với định nghĩa "phòng thủ" của người Đức.

Nhưng nay, điều đó đã thay đổi, với việc Đức hiện cam kết cung cấp xe tăng chiến đấu Leopard 2 và chấp thuận yêu cầu làm theo của các quốc gia khác. Thủ tướng Olaf Scholz gần đây cũng đã ủy quyền cung cấp các phương tiện chiến đấu bộ binh để giúp đẩy các lực lượng Nga ra khỏi Ukraine.

Cách tiếp cận này của Đức được cho là đang phát triển phù hợp với diễn biến khó đoán định của cuộc xung đột hiện nay ở Ukraine.

Các phương tiện kiểu xe tăng của phương Tây dự kiến sẽ ra tiền tuyến vào mùa xuân này mang theo hy vọng mang lại chiến thắng trên chiến trường cho các lực lượng Ukraine, điều này sẽ dẫn đến một số loại kịch bản kết thúc chiến tranh - nếu vũ khí đến kịp thời.

Thủ tướng Scholz đã nói với tờ báo Tagesspiegel rằng ông muốn Tổng thống Nga Vladimir Putin trả lời một câu hỏi: "Làm thế nào thế giới thoát khỏi tình trạng khủng khiếp này?"

Defense News đã nói chuyện với các nhà phân tích an ninh quốc gia, các nhà lập pháp và các quan chức đã nghỉ hưu, hỏi từng người xem cuộc xung đột có thể kết thúc như thế nào.

Câu trả lời của họ thật buồn tẻ: Cuộc chiến sẽ rất tốn kém, cướp đi sinh mạng và có khả năng kéo dài ít nhất vài năm — hoặc thậm chí có thể trở nên vô tận. Nó sẽ đánh thuế ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ và châu Âu, đặc biệt là khi nói đến đạn dược và có thể gây ra sự hủy hoại kinh tế ở Nga và khả năng leo thang hạt nhân vẫn còn.

Và các chuyên gia cũng nói rằng chiến thắng sẽ phụ thuộc vào một Quốc hội với quyết tâm đảm bảo tiếp tục hỗ trợ cho Ukraine. Nhưng ngay cả khi đó, khái niệm chiến thắng có thể không chính xác, giới chuyên gia cảnh báo.

Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, nói với các phóng viên rằng: "Trong năm nay, sẽ rất, rất khó để đẩy quân đội Nga ra khỏi tất cả vùng lãnh thổ của Ukraine. Điều đó không có nghĩa là nó không thể xảy ra, không có nghĩa là nó sẽ không xảy ra, nhưng nó sẽ rất, rất khó xảy ra".

Tướng Milley đã khẳng định rằng cuộc chiến có thể sẽ kết thúc trên bàn đàm phán vào một thời điểm nào đó. Các quan chức và chuyên gia dự đoán một mùa xuân đẫm máu, khi Nga gửi lính nghĩa vụ mới ra tiền tuyến và Ukraine cố gắng đẩy lùi một cuộc tấn công trong khi tiến hành cuộc tấn công của riêng mình.

Khi cuộc chiến bước sang năm thứ hai, dòng viện trợ quân sự từ các nước phương Tây vẫn đang đổ vào Ukraine. Nhưng năng lực công nghiệp còn ít và các quốc gia đã bắt đầu xem xét kỹ lưỡng số lượng thiết bị mà họ có thể dự phòng trong khi vẫn duy trì các yêu cầu tự vệ của mình và của NATO.

Đồng thời, mùa bầu cử ở Mỹ- nước ủng hộ quan trọng nhất của Ukraine - có thể thúc đẩy các lập luận rằng một cuộc chiến tranh không xác định thời gian ở châu Âu là một mối phiền toái tốn kém cho Mỹ.

Chiến tranh bao lâu?

Khi được hỏi về thời gian có thể xảy ra của cuộc chiến Ukraine, các nhà phân tích ở Mỹ và Châu Âu đã đưa ra những dự đoán tương tự, với các mốc thời gian kéo dài từ hàng tháng đến hàng năm cho đến "không xác định".

Yohann Michel, một nhà phân tích nghiên cứu ở Berlin thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, dự đoán "những tháng dài" phía trước, trong khi Michael Kofman, giám đốc chương trình nghiên cứu trong Chương trình Nghiên cứu Nga tại Trung tâm Phân tích Hải quân ở Washington, dự đoán cuộc chiến sẽ kéo dài thêm nhiều năm nữa.

Kofman nói: "Các cuộc chiến thường có xu hướng diễn ra lâu hơn mọi người mong đợi hoặc hy vọng, nhưng đặc biệt là các cuộc xung đột giữa các quốc gia trong thời gian này. Lịch sử cho chúng ta biết rằng các cuộc chiến kéo dài như thế này… có khả năng trở nên kéo dài, kéo dài vài năm".

Có lẽ nhà phân tích người Ý Lucio Caracciolo là người bi quan nhất. Ông nói: "Cuộc chiến này sẽ kéo dài vô tận, với những khoảng dừng dài để ngừng bắn. Nó sẽ chỉ dừng lại khi Ukraine hoặc Nga hoặc cả hai sụp đổ, vì đối với cả hai bên, đây là vấn đề sống còn".

Peter Roberts, một cộng tác viên cấp cao tại Viện Royal United Services ở London, cho biết có nhiều cách khác nhau để xác định sự kết thúc của một cuộc chiến: "Sự kết thúc của giai đoạn động lực" so với "sự kết thúc của một cuộc xung đột đóng băng kiểu Georgia hoặc một Tình hình giống như Hàn Quốc kéo dài nhiều năm".

Roberts nói: "Tôi rất muốn nghĩ rằng cuộc chiến có thể kết thúc vào năm 2023, nhưng tôi nghi ngờ rằng chúng ta có thể xem xét thêm ba năm nữa với quy mô giao tranh như vậy".

Michel nói thêm rằng có những yếu tố vẫn chưa được biết đến sẽ quyết định sự kết thúc của cuộc xung đột như thời tiết, đạn dược. "Có vấn đề về đạn dược – bên đầu tiên thiếu hụt sẽ gặp rắc rối. Trong khi không có chương trình thực sự nào của châu Âu để tăng sản lượng, liệu các kho dự trữ của Nga có được Trung Quốc bổ sung không?"

Theo Benjamin Jensen, một chuyên gia về chiến tranh tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, chiến đấu kéo dài và mệt mỏi tiềm ẩn những rủi ro riêng. Đó là bởi vì xung đột càng kéo dài, càng cạn kiệt nguồn tài nguyên hữu hạn và do đó, các bên sẵn sàng "đánh bạc hơn".

Một trong hai bên có thể hành động táo bạo nếu họ gặp khó khăn và cần một chiến lược rút lui. Jensen cảnh báo rằng Ukraine có thể thử thực hiện một chiến dịch đặc biệt ngoạn mục để ám sát một quan chức Điện Kremlin, hoặc Nga có thể quyết định sử dụng - hoặc đơn giản là thử nghiệm - vũ khí hạt nhân.

Theo quan điểm của Jensen, ngay cả sự sụp đổ của lực lượng thông thường của Nga hay một chiến thắng truyền thống của Ukraine cũng không có nghĩa là chiến tranh đã kết thúc, mà có thể dẫn đến sự leo thang hạt nhân của Nga.

Cuộc tấn công mùa xuân

Cựu đại úy Lục quân Mỹ Daniel Rice, người năm ngoái đã trở thành cố vấn đặc biệt cho Tướng Valerii Zaluzhnyi, chỉ huy quân đội Ukraine, cho biết: "Mùa đông này, họ dự kiến sẽ tiến hành các cuộc tấn công trên khắp các vùng đồng bằng trống trải, vốn sẽ khó bị đánh bại hơn".

Rice hiện là chủ tịch của nhóm tư vấn Thayer Leadership ở West Point, New York, cho biết: "Điều đáng lo ngại là một hành động tấn công quy mô lớn của Nga có thể đột phá và có rất nhiều lo ngại rằng họ có thể chiếm được Kiev. Phương Tây đang nhận thức được thực tế rằng cần cung cấp vũ khí tấn công để kết thúc cuộc chiến này – ít nhất là để giành chiến thắng".

Thách thức hiện nay là đào tạo và trang bị một lực lượng thiết giáp đủ lớn và đủ tinh vi để bao vây lực lượng chiến đấu của Nga, ông Rice nói thêm.

Các binh sĩ Ukraine sẽ phải học cách vận hành và duy trì đợt viện trợ quân sự mới nhất, bao gồm xe chiến đấu bộ binh Marder và Bradley của Đức và Mỹ, cũng như xe tăng Challenger 2, Leopard 2 và Abrams của Anh, Đức và Mỹ.  Ngoài ra, Pháp còn cam kết vận chuyển xe tăng bánh lốp, hạng nhẹ AMX-10 RC.

"Có rất nhiều việc phải làm trong một khoảng thời gian ngắn. Và người Ukraine đã có phương tiện trong tày, họ lần nào cũng khiến cả thế giới ngạc nhiên", Rice nói.

Thiếu tướng đã nghỉ hưu Patrick Donahoe, cựu chỉ huy trường tác chiến cơ động của Quân đội Mỹ tại Fort Benning, Georgia cho biết, các nâng cấp của phương Tây mang lại cho Ukraine cơ hội chiếm ưu thế trong cuộc cận chiến với các đối thủ Nga và kết thúc cuộc giao tranh chiến thuật có lợi cho mình.

Các lực lượng Nga đã cố gắng làm chậm bước tiến của xe tăng ở Ukraine bằng mìn, chiến hào và "răng rồng" bằng bê tông hình kim tự tháp, một loại công sự chưa từng thấy trong chiến đấu kể từ Thế chiến II. Donahoe dự đoán, các lực lượng Ukraine, một khi đã được trang bị và huấn luyện cho chiến thuật chiến tranh vũ trang kết hợp với xe tăng, sẽ được "thiết kế để chọc thủng một mạng lưới phòng thủ".

Tuy nhiên, những dải địa hình rộng lớn mà Ukraine muốn giải phóng sẽ mất thời gian và thậm chí để xây dựng lực lượng cần thiết sẽ mất 6 tháng, Donahoe ước tính.

Các khoản tài trợ vũ khí gần đây mà Kiev vẫn muốn có như máy bay chiến đấu và tên lửa chiến thuật tầm xa được kỳ vọng sẽ buộc Moscow phải chấm dứt cuộc chiến và bắt đầu đàm phán vì chi phí quân sự quá cao. Mục tiêu đó cùng tồn tại với kỳ vọng rằng chính phủ của Tổng thống Nga Putin có thể sẽ không bao giờ ngừng chiến đấu, vì thất bại trong cuộc chiến có thể khiến quyền lực chính trị của ông chấm dứt.

Washington sẽ gửi loại vũ khí nào?

Mỹ với tư cách là người hỗ trợ quân sự quan trọng nhất của Ukraine, vẫn là trung tâm của lực hấp dẫn khi nói đến kết quả cuối cùng cho cuộc xung đột, giới lãnh đạo Mỹ cho đến nay phần lớn thống nhất ủng hộ Kiev.

Hạ nghị sĩ Adam Smith của Washington, đảng viên Đảng Dân chủ hàng đầu trong Ủy ban Quân vụ Hạ viện hy vọng chiến tranh sẽ kết thúc trên bàn đàm phán, nhưng cho biết chính sách ngoại giao nghiêm túc chưa bắt đầu vì Putin vẫn bám vào các mục tiêu "tối đa hóa".

"Mục đích cuối cùng của việc này là người Ukraine lấy lại càng nhiều càng tốt trước tháng Hai. 24 lãnh thổ mà họ có thể giành được, buộc Putin phải ngồi vào bàn đàm phán và cuối cùng Ukraine sẽ phải thỏa hiệp phần nào về các vấn đề như Crimea và các phần của miền đông cũng như thu xếp các đảm bảo an ninh vững chắc trong tương lai",  Smith nói với Defense News trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại .

"Ngay bây giờ, người Nga đang nói về một cuộc tấn công lớn trong 4 tháng tới", ông nói thêm. "Có vẻ như người Nga ít nhất cũng nghĩ rằng họ có một số khả năng thành công trong nỗ lực đó. Tôi hoài nghi về điều này".

Về phần mình, chính quyền Biden đã bắt đầu cân nhắc xung quanh câu hỏi hóc búa về việc liệu việc giúp đỡ Ukraine có dẫn đến việc giành lại Crimea, nơi Nga đã chiếm giữ và sau đó sáp nhập vào năm 2014.

Smith nói: "Đó sẽ là một việc làm cực kỳ nguy hiểm. Nhưng điều quan trọng là phải có những cuộc trò chuyện đó. Và theo những gì tôi hiểu, các quan chức cấp cao trong chính phủ của chúng ta đã nói về điều này".

Charles Kupchan, một thành viên cao cấp tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại và cựu Giám đốc Hội đồng An ninh Quốc gia về các vấn đề châu Âu trong chính quyền Obama, cho biết ông "sẽ không khuyến khích Ukraine tìm cách tái khẳng định quyền kiểm soát Crimea bằng vũ lực, đơn giản vì nguy cơ leo thang là rất lớn".

Kupchan nói với Defense News rằng: "Crimea có tầm quan trọng chiến lược đáng kể đối với Nga. Tôi rất khó tưởng tượng rằng người Nga sẽ chấp nhận thất bại hoàn toàn và bị trục xuất khỏi Crimea".

Nhưng một số người ở Đồi Capitol lạc quan hơn về việc ủng hộ mục tiêu của Tổng thống Volodymyr Zelensky là khôi phục hoàn toàn chủ quyền của Ukraine đối với lãnh thổ của nước này.

Thượng nghị sĩ Richard Blumenthal, D-Conn đã đến thăm Ukraine vào tháng 1 và sau đó nói với Defense News tại một cuộc họp báo rằng "quân đội Mỹ đã liên tục đánh giá thấp khả năng chiến đấu của Ukraine".

Ông nói: "Mọi thứ tôi tìm hiểu về ý chí và quyết tâm của người Ukraine khiến tôi kết luận rằng việc chiếm lại Crimea là trong tầm tay và họ cần loại pháo có thể tấn công các mục tiêu – những địa điểm tên lửa phá hủy cơ sở hạ tầng ở Ukraine".

Blumenthal đã cùng với các nhà lập pháp khác - đặc biệt là các đảng viên Cộng hòa thân Ukraine - thúc đẩy Tổng thống Joe Biden cung cấp cho Zelensky hầu hết các loại vũ khí mà ông yêu cầu, bao gồm tên lửa tầm xa ATACMS và máy bay chiến đấu F-16.

Thượng nghị sĩ Roger Wicker của Mississippi, đảng viên Cộng hòa hàng đầu trong Ủy ban Quân vụ Thượng viện, cũng kêu gọi gửi tên lửa tầm xa tới Ukraine cùng với máy bay không người lái Grey Eagle và Reaper tiên tiến.

"Chúng ta nên cung cấp những tài sản này một cách nhanh chóng để tạo ra sự khác biệt ngay lập tức trên chiến trường", Wicker nói tại Thượng viện vào tháng Giêng. "Phối hợp với các đồng minh của chúng tôi, cách tiếp cận 'nhiều hơn, tốt hơn, nhanh hơn' này sẽ mang lại cho người Ukraine cơ hội chiến thắng thực sự".

Trong khi chính quyền Biden đã lên tiếng lo ngại rằng việc gửi ATACMS tới Ukraine có thể kích hoạt các cuộc tấn công vào Nga, có khả năng leo thang chiến tranh thành một cuộc xung đột rộng lớn hơn với NATO, thì người Ukraine có thể sử dụng những tên lửa tầm xa đó để tấn công các điểm phóng của Nga trên lãnh thổ của họ - bao gồm cả ở Crimea.

Smith cho biết ông không đồng ý với quyết định không gửi tên lửa tầm xa của chính quyền Biden, lưu ý rằng mọi quan chức Ukraine đều đảm bảo với ông rằng họ sẽ không sử dụng chúng để tấn công Nga.

Nhưng Smith cũng cho biết nhà sản xuất ATACMS Lockheed Martin không còn sản xuất tên lửa nữa và quân đội Mỹ vẫn cần loại vũ khí này trong kho dự trữ của mình.

Chính quyền Tổng thống Biden hồi đầu tháng này đã thông báo rằng họ đang gửi cho Ukraine loại bom đường kính nhỏ phóng từ mặt đất. GLSDB có tầm bắn lên tới 93 dặm, gấp đôi phạm vi tấn công của Ukraine. Tuy nhiên, điều đó vẫn chưa đạt được ATACMS, thứ sẽ cho phép Ukraine tấn công các mục tiêu của Nga cách đó khoảng 190 dặm.

Lầu Năm Góc từ chối cho biết liệu GLSDB có được sử dụng để tấn công các mục tiêu của Nga ở Crimea hay không. Đại sứ quán Ukraine tại Washington nói với Defense News rằng Ukraine sẽ không tấn công lãnh thổ Nga bằng vũ khí tầm xa mà Mỹ đã cam kết.

Tài trợ trong tương lai

Tùy thuộc vào thời gian chiến tranh kéo dài, vẫn còn lâu mới chắc chắn liệu các nhà lập pháp có tiếp tục tài trợ cho các gói viện trợ cho Ukraine hay không. Quốc hội Mỹ đã cung cấp hơn 100 tỷ đô la viện trợ cho Kiev kể từ khi cuộc chiến bắt đầu vào năm ngoái, bao gồm 61,4 tỷ đô la viện trợ quân sự.

Thứ trưởng ngoại giao phụ trách các vấn đề chính trị, Victoria Nuland, nói với Thượng viện vào tháng 1 rằng, chính quyền Tổng thống Biden vẫn kỳ vọng gói viện trợ Ukraine trị giá 45 tỷ đô la mà Quốc hội thông qua vào tháng 12 sẽ kéo dài đến cuối năm tài chính này. Tuy nhiên, trợ lý bộ trưởng quốc phòng phụ trách các vấn đề an ninh quốc tế Celeste Wallander đã cảnh báo tại phiên điều trần rằng mức tài trợ hiện tại "không ngăn cản" chính quyền yêu cầu thêm hỗ trợ trước cuối tháng 9.

Trong khi đa số các nhà lập pháp lưỡng đảng ủng hộ việc trang bị vũ khí cho Kiev, 57 đảng viên Cộng hòa đã bỏ phiếu chống lại khoản bổ sung viện trợ khẩn cấp trị giá 40 tỷ đô la vào tháng Năm. 

Chế tạo vũ khí

Một câu hỏi quan trọng có thể quyết định kết thúc chiến tranh là những người ủng hộ Ukraine có thể tiếp tục viện trợ vũ khí cho Kiev trong bao lâu.

Jensen, nhà phân tích của CSIS cho biết: "Không có thứ gọi là tài nguyên vô hạn. Cầu trời đừng để chuyện này kéo dài thêm một năm, hai năm nữa. Đến một lúc nào đó, cuộc giao tranh sẽ làm cạn kiệt thậm chí toàn bộ sự ủng hộ của thế giới phương Tây dành cho Ukraine".

Trong khi chi tiêu quốc phòng ở Mỹ và Châu Âu đang có xu hướng tăng lên, phần lớn là do cuộc tấn công của Nga, năng lực công nghiệp để sản xuất vũ khí và đạn dược đã trở thành vấn đề phải nghiêm túc xem xét lại. 

Đáp lại, gần đây các công ty ở cả hai bờ Đại Tây Dương đã công bố kế hoạch khởi động lại dây chuyền sản xuất đạn pháo và các loại vũ khí khác được coi là hơi phức tạp.

Chuyên gia cho biết các dự luật ủy quyền quốc phòng và ngân sách tài chính năm 2023 của chính phủ bao gồm kinh phí để mở rộng sản xuất vũ khí, "tăng gấp đôi và thậm chí gấp ba khả năng sản xuất các loại vũ khí như đạn 155mm, lao chống tăng và hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao".

Tuy nhiên, Mark Cancian, cố vấn cấp cao của CSIS, người đã nghiên cứu về số lượng pháo binh được sử dụng trong chiến tranh, cho biết vẫn còn một câu hỏi mở là liệu Mỹ có thể tiếp tục vô thời hạn mức hỗ trợ hiện tại hay không.

Nói về việc quân đội Ukraine bắn đạn pháo, chuyên gia Mark Cancian cho rằng Kiev đang sử dụng với tần suất phi thường. "Chúng tôi sẽ tăng sản lượng đáng kể, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với những gì người Ukraine đang sử dụng", ông Mark Cancian nói.