Kỳ án vườn mít: Chứng cứ buộc tội rất mong manh

Sáng 4.1, phiên tòa sơ thẩm (lần 3) xử bị cáo Lê Bá Mai tiếp tục diễn ra.

Trong phần bào chữa của mình, luật sư Bùi Quang Nghiêm - Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM, (người bào chữa miễn phí cho bị cáo Lê Bá Mai), cho rằng cơ quan điều tra đã mớm cung, dụ cung khi hỏi những câu hỏi như: “Anh suy nghĩ thế nào về việc nhân chứng xác định ngày đó anh chở nạn nhân Út đi bằng xe máy?”, câu hỏi này khẳng định nhân chứng đã khai và khiến cho bị cáo phải trả lời suy nghĩ của mình theo hướng đó.

Cách hỏi cung này luật không cho phép vì như vậy làm mất cơ hội để bị can chứng minh mình không phạm tội.

“Một điều tra viên muốn tìm sự thật khách quan của vụ án thì phải tránh dùng những biện pháp nghiệp vụ mà luật không cho phép như dọa nạt, ép buộc, bức cung, mớm cung, dụ cung…” – luật sư Nghiêm nhấn mạnh.

Bị cáo Lê Bá Mai tại phiên xử ngày 4.1.2013

Luật sư Nghiêm dẫn chứng, cách điều tra duy nhất của cơ quan điều tra trong vụ này là để phục vụ cho mục đích khẳng định Mai có tội. Sau đó lại dùng chính lời khai nhân chứng để làm cơ sở buộc tội Mai. Thêm nữa, việc sử dụng lời khai của ông Điểu Ky - người có mâu thuẫn quyền lợi đất đai với phía ông Dương Bá Tuân - chủ trang trại nơi Mai làm thuê là không khách quan.

Cạnh đó, lời khai của ông Trần Văn Sinh - công an viên - rất có ảnh hưởng đến tâm lý điều tra viên. Bởi, khi ông Sinh khai "người thanh niên" là Mai thì rất được tin tưởng và từ đó cơ quan điều tra đi theo hướng Mai có tội. Từ đó, luật sư Nghiêm khẳng định lời khai của các nhân chứng không khách quan vì họ có mâu thuẫn quyền lợi sâu sắc từ trước đây.

Đồng thời, lời khai của nhân chứng Thị Hẳng thay đổi liên tục, bất lợi cho Mai. Ví dụ lời khai của Hằng là bình xịt để trên ghi đông xe, mà cháu Hằng thì không xài từ “ghi đông” bao giờ, chỉ ông Sinh dùng vì ông là người miền Bắc. Do đó, lời khai của Hằng ảnh hưởng rất nhiều từ ý chí của ông Sinh.

Bổ sung, luật sư Trịnh Thanh, Trưởng VPLS Người Nghèo – người tham gia bào chữa miễn phí cho Mai từ hơn 8 năm qua, nêu ba ý trong bài bào chữa của mình: Người thanh nhiên chở Út đi có phải Mai không? Chứng cứ có đủ buộc tội Mai hay không? Ý kiến buộc tội của viện kiểm sát là chưa đủ căn cứ.

Theo luật sư, về đồ vật, nhân chứng Thị Hằng khai là Mai mặc áo xanh, nhưng chưa bao giờ Mai khai như vậy. Khi được thẩm vấn công khai tại tòa, cháu Hằng hoàn toàn không xác nhận có bình xịt màu xanh, nón màu đỏ. Do đó, có đủ sơ sở kết luận người thanh niên chở Út đi có dấu hiệu không phải là Mai.

Cạnh đó, luật sư Thanh đề nghị xem xét biên bản hiện trường. Bởi, hiện trường của Mai là tưởng tượng không trùng khớp với hiện trường thật của vụ án. Bằng chứng, xét qua 2 bản vẽ của Mai và của điều tra viên thì bản Mai vẽ không dẫn đến nơi có xác chết, còn bản của điều tra viên thì ngược lại. Mai vẽ bản vẽ này khi không bị đánh đập nên chắc chắn chuẩn xác. Vì vậy, không đủ chứng cứ buộc tội Mai.

Tiếp theo, luật sư Thanh đề nghị xem xét Mai ngoại phạm. Bởi thời điểm đó ở vùng xảy ra vụ án hầu như chỉ có một loại xe Cub 81, 67 chứ không nhiều xe như bây giờ. Cũng vậy, án sơ thẩm trước đây từng khẳng định là dấu dép không phải của Mai vì có rất nhiều người đi vào khu vực này. Mai khai cầm cây quất cháu Út nhưng kiểm tra hiện trường lại không có. Củ đậu thu được tại hiện trường màu sắc sáng, không thể cho đó là củ đậu cháu Hằng ăn dở 5 ngày trước...

Về 4 cọng tóc có ở hiện trường, Viện KSND tỉnh Bình Phước đã nhìn nhận yếu kém của điều tra viên. “Giả sử Mai là hung thủ thì cũng không phù hợp chi tiết 4 cọng tóc, tóc đương nhiên khác lông, Mai là người có tóc ngắn, vậy 4 cọng tóc dài này ở đâu ra?” – luật sư Thanh đặt câu hỏi.

Luật sư Thanh lập luận và đưa ra dẫn chứng để thuyết phục hội đồng xét xử rằng bị cáo Mai bị buộc tội oan. Luật sư cho biết xuyên suốt vụ án, nhận thức, tâm sinh lý của Mai không ổn định. Bởi, xác nhận của bệnh viện về bệnh tình của Mai sau khi được tuyên vô tội vào tháng 5.2011 là “Mai có biểu hiện suy nhược tâm thần nghiêm trọng” và nói nếu tòa cần thì ông sẽ cung sổ khám chữa bệnh của Mai. Tuy nhiên, tòa không ý kiến gì về việc này.

Vì vậy, luật sư Thanh đề nghị tòa xem xét Lê Bá Mai không phải người chở Út đi vào ngày xảy ra vụ án. Cạnh đó, luật sư Thanh cũng đề nghị tòa xem xét những chứng cứ không buộc tội được Mai, từ đó xem bản chất vụ án nằm ở đâu.

Đối đáp lại, theo viện kiểm sát, biên bản hiện trường vẽ khi khám nghiệm hiện trường và vị trí, hướng đi của công an vẽ và sơ đồ do Mai vẽ cơ bản giống nhau. Cách trình bày khác nhau là do trình độ vẽ mà thôi.

Về chuyện luật sư Thanh cho rằng thời điểm 2004 tại nơi này rất ít loại vỏ xe cùng loại với xe Mai đi là rất chủ quan, bởi theo kiểm sát viên thời điểm này xe máy đã có nhiều loại rồi.

Cạnh đó, Kiểm sát viên cho rằng những câu hỏi mà điều tra viên đặt ra trong quá trình điều tra là do không nhận thức ý nghĩa của câu hỏi chứ không phải mớm cung hay ép cung như luật sư nói. Kiểm sát viên khẳng định điều tra viên hỏi vậy là do trình độ, do sai lầm nghiệp vụ.

“Cũng giống như luật sư Nghiêm hôm qua hỏi bị cáo có đọc cáo trạng không, rồi luật sư lại hỏi thỉnh thoảng bị cáo có đọc phải không, hỏi như vậy cũng là áp đặt rồi” - Kiểm sát viên vặn lại.

Đúng 11 giờ 25 phút, kết thúc phần tranh luận, HĐXX đã vào hội ý, sau đó ra tuyên bố “Do vụ án phức tạp nên thời gian nghị án cần phải kéo dài, vì vậy HĐXX sẽ tuyên án vào 9 giờ sáng ngày 5.1”.

Trọng Mạnh