Mâm cúng cơm mới với 16 con cá chép ngon của người Thái

Trước khi diễn ra phần hội, các gia đình người Thái Trắng ở các bản của xã Ngọc Chiến sẽ làm lễ cúng cơm mới tại nhà thờ bản Mường Chiến.

Sau khi cúng tại nhà thờ bản xong, các già làng sẽ tổ chức ăn cơm, uống rượu tại chỗ. Xong cỗ mới trở về tổ chức cúng tại gia đình mình.

Phụ nữ người Thái đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị mâm cỗ cúng.

Các hộ gia đình người Thái Trắng làm công tác chuẩn bị cho mâm cúng cơm mới tại gia đình.

Theo truyền thống mâm cơm cúng tổ tiên của người Thái Trắng Ngọc Chiến gồm 6 món chính, gồm: 4 gói xôi, trong đó, 2 gói xôi cốm, 2 gói xôi trắng, 16 con cá chép, trong đó: 4 con Pa Pỉnh Cum (cá nhỏ) không mổ ruột, để nguyên con, chỉ khứa thân và ướt gia vị bằng muối trắng và mỳ chính; 4 con Pa Pỉnh Tộp (cá chép to) mổ sống ướp và nhồi gia vị trong bụng cuốn cá lại kẹp bằng nẹp che nướng trên bếp than hồng; 2 con cá rán và 2 con cá sấy.

Trong mâm cơm cúng không thể thiếu đĩa gỏi cá. Cá được lựa chọn làm gỏi là cá chép, được lọc thịt và làm nộm với hoa chuối. Phần xương, đầu và đuôi cá, lòng cá được nấu canh chua.

Cùng với đó còn có món ốc nấu măng chua.

Tất cả nguyên liệu được làm cơm cúng đều là sản phẩm địa phương, cá được bắt từ suối, nuôi trong ao, ruộng của bản. Cơm xôi là những mẻ cơm đầu mùa được trồng trên cánh đồng Mường Chiến và tưới bằng nước của suối Nậm Chiến trong lành.

Món pịa cá, được chế biến từ nội tạng của cá, khi ăn có vị đắng.

Điều đặc biệt, tất cả các món ăn sau khi chế biến đều được bọc và đựng bằng lá chuối.

Sau khi chuẩn bị xong bữa cơm, cả gia đình sẽ thắp hương cúng tổ tiên. Mâm cơm sau đó được gia chủ dùng để mời người thân, họ hàng và thiết đãi khách.

Với người Thái Trắng xã Ngọc Chiến, lễ hội cơm mới đã trở thành một truyền thống được thực hiện từ nhiều đời nay để cầu mong mưa thuận gió hòa và mùa màng bội thu. Đây cũng là dịp để tưởng nhớ công ơn tổ tiên, gắn kết mối quan hệ tình cảm gia đình và cộng đồng.