Nhà đầu tư cá nhân “nghiệp dư” sắp được đầu tư, mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ?

Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa gửi kiến nghị đến Thủ tướng Chính phủ đề nghị tạo điều kiện cho doanh nghiệp bất động sản, nhà đầu tư, người mua nhà được tiếp cận nguồn vốn tín dụng và nguồn vốn trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ một cách thuận lợi hơn.

Hút nguồn lực nhà rỗi từ nhà đầu tư cá nhân… "nghiệp dư" 

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, Nghị định 65/2022/NĐ-CP ban hành ngày 16/9/2022 về cơ bản vẫn giữ các điều kiện phát hành trái phiếu và chỉ sửa đổi 01 điều kiện tại điểm a khoản 4 Điều 6 Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định "mệnh giá trái phiếu là 100 triệu đồng hoặc bội số của 100 triệu đồng" (gấp 1.000 lần so với trước đây).

Quy định này mặc dù không nói là "thắt chặt" hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp, nhưng thực chất với các quy định "bổ sung" rất chặt chẽ như trên thì đã "kiểm soát chặt hơn" hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp nhằm mục đích đảm bảo năng lực của doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ. 

Mặt tích cực của quy định này là buộc các doanh nghiệp phải rất nỗ lực "tự nâng cao năng lực" của mình để đạt các tiêu chuẩn "rất chặt chẽ" của Nghị định số 65/2022/NĐ-CP thì mới đủ điều kiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Điều này tốt cho cả thị trường trái phiếu, cho cả chính doanh nghiệp phát hành trái phiếu và nhà đầu tư trái phiếu.

"Tuy nhiên, có thể là từ nay đến năm 2023, một số doanh nghiệp có nhu cầu huy động vốn trái phiếu nhưng chưa thể đáp ứng được ngay các quy định "bổ sung" này nên khó hội đủ điều kiện để được phép phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường. Do vậy, các doanh nghiệp bất động sản sẽ khó tiếp cận thị trường vốn trái phiếu hơn trước đây", ông Châu nhận định.

Vì vậy, việc quản lý này có thể dẫn đến làm sụt giảm quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp, khiến doanh nghiệp khó huy động vốn trên thị trường trái phiếu do thiếu người mua. 

Điều này có thể làm giảm vai trò của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, mà lẽ ra phải trở thành một kênh dẫn vốn xã hội hóa quan trọng bổ sung một phần vốn đầu tư trung, dài hạn cho doanh nghiệp để chia sẻ với kênh tín dụng….

Về phía nhà đầu tư cá nhân, hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp lại phù hợp với nhiều người không có nhiều tiền nhàn rỗi (trong đó có người chỉ có vài chục triệu đồng), nhưng lại muốn đầu tư kiểu "ăn chắc mặc bền" bằng cách "mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ" để được hưởng lợi nhuận cố định theo kỳ hạn thì nay lại không được phép mua trái phiếu doanh nghiệp vì không phải là "nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp".

Hơn nữa, với mệnh giá trái phiếu tối thiểu là 100 triệu đồng thì những người có số tiền nhàn rỗi dưới 100 triệu đồng cũng không còn cơ hội mua trái phiếu doanh nghiệp. 

"Nguồn tiền 'nhàn rỗi' này của rất nhiều người trong xã hội nếu cộng lại sẽ rất lớn, vì không đủ điều kiện đầu tư trái phiếu doanh nghiệp nên những người này chỉ còn cách gửi tiền tiết kiệm với lãi suất thấp hơn, tuy không rủi ro nhưng không đạt như kỳ vọng", ông Châu nhận định, và nhấn mạnh rằng, ở giai đoạn phát triển ban đầu của thị trường vốn nước ta như hiện nay thì cần tính linh hoạt nhiều hơn đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Do đó, HoREA kiến nghị Chính phủ và Bộ Tài chính xem xét, tạo điều kiện cho nhà đầu tư cá nhân không phải là "nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp" được đầu tư, mua trái phiếu DN riêng lẻ với một tỷ lệ nhất định để thu hút nguồn vốn nhỏ lẻ nhàn rỗi trong xã hội.

Trước mắt, để đảm bảo cho các nhà đầu tư cá nhân chưa đủ điều kiện "nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp" có thể tham gia đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, HoREA đề nghị quy định cho phép các nhà đầu tư cá nhân này được ủy thác cho công ty chứng khoán, các tổ chức đảm bảo năng lực bằng các hợp đồng thương mại để đầu tư trái phiếu theo quy định.

Như vậy thì mới phát huy được hiệu quả nguồn vốn đầu tư trái phiếu, cũng như đảm bảo "rủi ro" cho các nhà đầu tư cá nhân (không đủ điều kiện) khi ủy thác đầu tư thông qua các tổ chức chuyên nghiệp có năng lực theo quy định.

Kiến nghị nới room tín dụng thêm 1%-2%

Ngoài kiến nghị tạo điều kiện cho nhà đầu tư cá nhân không phải là "nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp" được đầu tư, mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, HoREA cũng đề xuất Chính phủ, NHNN xem xét nới trần tín dụng (room) thêm 1%-2%, để có thêm nguồn vốn tín dụng khoảng 100-200 ngàn tỷ đồng để hỗ trợ cho nền kinh tế trong giai đoạn cao điểm cuối năm.

"Hiện nay, các chủ đầu tư, người mua nhà và nhà đầu tư thứ cấp trên thị trường bất động sản đều khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng và nếu được vay tín dụng thì phải chịu lãi suất cao hơn trước đây", ông Lê Hoàng Châu, nhận định và cho biết, trong cơn "khát vốn" hiện nay, các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, nhà đầu tư và người mua nhà đều mong muốn tiếp tục được vay tín dụng dù phải chịu lãi suất vay cao hơn trước.

Cũng theo ông Châu, hiện các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, nhà đầu tư và người mua nhà đều gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay tín dụng, nhất là sau khi Cơ quan Thanh tra Giám sát Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh TP.HCM có Văn bản số 437/TTGSNH-TTr1 ngày 25/04/2022 chỉ đạo "Quản lý chặt chẽ tình hình cấp tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản".

Vì vậy, HoREA kiến nghị Chính phù xem xét điều chỉnh Văn bản số 437/TTGSNH-TTr1 và tạo điều kiện cho các chủ đầu tư, người mua nhà và nhà đầu tư thứ cấp trên thị trường BĐS tiếp tục được tiếp cận nguồn vốn tín dụng đối với các dự án BĐS của các chủ đầu tư có uy tín thương hiệu và đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, nhất là các dự án nhà ở giá vừa túi tiền và các dự án nhà ở xã hội.

Ngoài ra, HoREA cũng đề nghị xem xét, sửa đổi Thông tư số 20/2021/TT-NHNN, cho phép các tổ chức tín dụng được chỉ định (Vietcombank, Vietinbank, BIDV, Agrikbank) được cho cá nhân, hộ gia đình vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội, vì trước đây cá nhân, hộ gia đình chỉ có "một cửa" vay ưu đãi mua, thuê mua nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách Xã hội.