Nhà máy thuỷ điện Hoà Bình, Suối Sập: Chống lệnh Thủ tướng (?!)

Đó là cách hành xử của Nhà máy Thuỷ điện Suối Sập (tỉnh Sơn La) và Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình (EVN)!

Nhà máy Thủy điện Hòa Bình chây bừa

Ngày 10.4.2008, Quyết định số 380 của Thủ tướng Chính phủ về Chính sách thí điểm dịch vụ môi trường rừng có hiệu lực. Theo quyết định, Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Nhà máy Thuỷ điện Suối Sập của Công ty TNHH Trường Thành đóng trên địa bàn tỉnh Sơn La nằm trong diện thí điểm chi trả dịch vụ môi trường rừng (MTR). Tuy nhiên, tới thời điểm hiện nay, hai nhà máy thuỷ điện trên đang chống lại một chủ trương hợp lòng dân của Thủ tướng Chính phủ.

Ông Lò Văn Bè (Chiềng Ngần, TP. Sơn La) với mảnh đất rừng khoanh nuôi bảo vệ của gia đình.

Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình là con chim đầu đàn của ngành điện cả nước. Hàng nghìn hộ nằm trong vùng lòng hồ thuỷ điện Hoà Bình thuộc hai tỉnh Hoà Bình và Sơn La những năm 70 của thế kỷ trước đã phải bỏ mồ mả cha ông, bỏ những cánh rừng nhiều đời nuôi sống họ để nhường đất xây dựng nhà máy thuỷ điện đầu tiên của đất nước. Thế mà hiện giờ, đói nghèo vẫn đeo bám, đất không có, điện cũng chẳng thấy đâu.

Tổng cục Lâm nghiệp và cả Bộ NNPTNT đã nhiều lần đề nghị Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình tôn trọng quyết định của Thủ tướng Chính phủ, chi trả sớm kinh phí phục hồi rừng theo quyết định của Thủ tướng nhưng hoàn hoàn không nhận được hồi âm.

Ông Nguyễn Ngọc Bình

Trách nhiệm của Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình là phải cùng chính quyền các địa phương tham gia công tác bảo vệ và phát triển rừng lưu vực sông Đà nhằm tạo ổn định nguồn nước cho thuỷ điện và tạo điều kiện để bù đắp những thiệt thòi của người dân đã nhường đất, nhường rừng. Thế nhưng, chính Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình lại là đơn vị đầu tiên chống lại quyết định hợp lòng dân của Thủ tướng Chính phủ.

Theo Quyết định 380, tính đến 31.12.2010, Thuỷ điện Hoà Bình phải có trách nhiệm nộp về Quỹ MTR 218,191 tỷ đồng, nhưng đã 2 năm trôi qua, Thuỷ điện Hoà Bình vẫn phớt lờ quyết định của Thủ tướng, không chi trả một xu nào cho những con người lam lũ nơi đây.

Theo ông Nguyễn Ngọc Bình - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp, đáng ra Nhà máy Thuỷ điện Hoà Bình phải là đơn vị đi đầu trong công cuộc bảo vệ rừng và xung phong đầu tư kinh phí hỗ trợ người trồng rừng thì lại là đơn vị chống lại quyết định của Chính phủ. Nhà máy thuỷ điện Hoà Bình coi thường văn bản của Bộ NNPTNT và không tôn trọng quyết định của Thủ tướng. Hơn thế nữa, nhà máy đang vô cảm trước cuộc sống khó khăn của người trồng rừng lưu vực sông Đà.

Công ty Trường Thành phủi trách nhiệm

Nhà máy Thuỷ điện Suối Sập là nhà máy thuỷ điện tư nhân đầu tiên của tỉnh Sơn La, khai thác lợi thế trên địa bàn tỉnh để kinh doanh. Nằm trên địa bàn huyện Phù Sơn và Bắc Yên, tỉnh Sơn La, Nhà máy Thuỷ điện Suối Sập đi vào hoạt động tháng 2.2008, công suất lắp máy 14MW sẽ được đấu nối vào hệ thống điện quốc gia bằng đường dây 35kV.

Thuỷ điện Suối Sập sử dụng nước nguồn tự nhiên trong hệ thống lưu vực sông Đà và nguồn nước chính là hệ thống rừng phòng hộ trên địa bàn tỉnh Sơn La. Trách nhiệm bảo vệ và phát triển rừng đương nhiên thuộc về những người hưởng lợi nhuận từ Thuỷ điện Suối Sập.

Tuy nhiên, sau 3 năm khai thác, Công ty THNH Trường Thành hoàn toàn không có trách nhiệm hay ý thức gì về việc bảo vệ phát triển MTR lưu vực sông Đà. Ngay trong đề án xây dựng thuỷ điện, những người thiết kế và phê duyệt xây dựng Thuỷ điện Suối Sập cũng hoàn toàn không đề cập gì đến việc tái đầu tư trồng và bảo vệ môi trường rừng trong khu vực để giữ nước cho nhà máy.

Trao đổi với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Thanh - Kế toán trưởng Công ty Trường Thành khẳng định, việc trồng và bảo vệ rừng thuộc trách nhiệm của chính quyền địa phương. Công ty Trường Thành không có trách nhiệm phải đầu tư kinh phí trồng cũng như bảo vệ MTR trong khu vực!

Tính đến 31.12.2010, Thuỷ điện Suối Sập phải trả phí MTR cho Quỹ quản lý bảo vệ rừng tỉnh Sơn La là 2,4 tỷ đồng. Đơn vị cũng ký xác nhận nợ với chính quyền địa phương, nhưng không hề thanh toán một đồng nào.

Ông Lương Thái Hùng - Phó Chi cục Lâm nghiệp tỉnh Sơn La khẳng định, Quỹ MTR Sơn La và UBND tỉnh Sơn La đã rất nhiều lần gửi văn bản đề nghị Nhà máy Thuỷ điện Suối Sập tôn trọng quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thanh toán chi phí sử dụng dịch vụ MTR cho người dân địa phương nhưng không được hồi đáp.

Tài Dũng - Kiều Thiện