Những lá bài chủ trong tay ông Tập Cận Bình để chơi với Mỹ

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) sắp thăm Mỹ.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường là đại diện cao cấp nhất của nước này tới thăm Australia kể từ khi hai nước thoả thuận thiết lập khu vực mậu dịch tự do năm 2013 đến nay. Từ trước thời điểm ấy, hai nước đã trở thành đối tác rất quan trọng của nhau về kinh tế, thương mại và đầu tư. Bối cảnh tình hình mới ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và sự thay đổi chính quyền ở Mỹ làm cho mối quan hệ đối tác không mới này có được giá trị mới.

Trung Quốc hiện là đối tác kinh tế, thương mại và đầu tư quan trọng nhất của Australia. Năm ngoái, kim ngạch trao đổi thương mại giữa hai nước đạt trên 107 tỷ USD và cho tới nay, Trung Quốc đã đầu tư hơn 100 tỷ USD vào Australia. Đổi lại, Australia là một trong những nguồn cung ứng nguyên vật liệu quan trọng nhất đối với Trung Quốc. Chính vì sự gắn kết và ràng buộc lợi ích này mà những bất đồng quan điểm và nghi ngại lẫn nhau về chính trị an ninh và đối ngoại tồn tại lâu nay không gây tổn hại cơ bản gì tới mức độ phát triển quan hệ hợp tác song phương nói chung.

Australia là một trong những mắt xích quan trọng nhất trong triển khai chiến lược của Mỹ ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, còn được gọi là chiến lược xoay trục của Mỹ sang khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Trung Quốc nhìn nhận trong đó ý đồ chiến lược của Mỹ là đối phó và kiềm chế Trung Quốc. Australia lại không dấu diếm sự phản đối những ý đồ và hành động của Trung Quốc ở khu vực Biển Đông, lo ngại từ đó những mối đe doạ trực tiếp tới an ninh của Australia. Những khúc mắc này không hẳn không mang tính nguyên tắc, nhưng cho tới nay không cản trở sự phát triển mạnh mẽ của quan hệ hợp tác giữa hai nước.

Chính quyền mới ở Mỹ sau hơn hai tháng nay chưa bộc lộ rõ nét định hướng chính sách mới riêng đối với khu vực và đặc biệt đối với Trung Quốc. Mọi dấu hiệu cho thấy về đối ngoại và chính trị an ninh, chính quyền này trong thời gian nhất định ở phía trước chưa điều chỉnh cơ bản, nhưng về thương mại thì có thể khác. Tân tổng thống Mỹ Donald Trump vốn từ trước khi đắc cử đã không ngừng cổ suý cho chủ nghĩa bảo hộ và đã rút nước Mỹ ra khỏi thoả thuận với 11 quốc gia khác, trong đó có Australia, về Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), không theo đuổi loại thoả thuận mậu dịch tự do đa phương mà hướng vào thoả thuận mậu dịch tự do song phương.

Trung Quốc không tham gia TPP mà đề xướng một số chương trình, kế hoạch và khuôn khổ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư đa phương khác với vai trò hạt nhân và dẫn dắt do Trung Quốc đảm nhận. Trung Quốc trở nên quan trọng hơn nhiều đối với Australia chính vì thế. Nhưng đồng thời Australia cũng quan trọng hơn trước đối với Trung Quốc chính vì thế. Australia tìm kiếm đối tác mới để đối phó với nguy cơ về chủ nghĩa bảo hộ của Mỹ, để bổ xung cho TPP không có Mỹ hoặc để thay thế TPP nếu như TPP tan rã vì không có sự tham gia của Mỹ. Tranh thủ và lôi kéo được Australia về phía mình, Trung Quốc không chỉ có thêm đối tác tham gia những ý tưởng đầy tham vọng của Trung Quốc về hợp tác và liên kết châu lục mà còn có thể phân hoá Mỹ với Australia.

 Giữa Trung Quốc và Mỹ luôn có cuộc cạnh tranh chiến lược ở khu vực châu Á  - Thái Bình Dương và Trung Quốc thừa biết rằng Mỹ không thể không liên minh, liên kết với các nước trong khu vực nếu muốn đối phó và kiềm chế Trung Quốc. Ông Lý Khắc Cường còn tới thăm cả New Zealand và vài đảo quốc nữa, nhưng Australia mới là điểm dừng chân quan trọng nhất lần này đối với thủ tướng Trung Quốc. Mấy ngày nữa, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ cất công sang Mỹ hội kiến với ông Trump. Ông Tập Cận Bình hiện đã có được trong tay một số con chủ bài quan trọng để chơi với chính quyền mới ở Mỹ ván bài lợi ích và ưu thế địa chiến lược mới ở khu vực này.