Nợ xấu ngân hàng đã đạt đỉnh và sẽ "hạ nhiệt" trong năm 2025?

Nợ xấu gia tăng do khó khăn từ nền kinh tế

Dữ liệu thống kê từ báo cáo tài chính của 29 ngân hàng trong quý III/2024, số dư nợ xấu của 28/29 ngân hàng đều tăng so với thời điểm cuối năm 2023. Theo đó, tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng Việt Nam đã lên mức 2,3% vào cuối tháng 9/2024, gần bằng mức cuối năm 2023 nhưng cao hơn nhiều so với mức 1,64% của năm 2022.

Một số chuyên gia cho rằng, áp lực nợ xấu gia tăng do nhiều khách hàng gặp khó khăn từ dịch Covid-19 và các yếu tố kinh tế khác, dẫn đến việc không thể đáp ứng các điều kiện vay mới.

Bên cạnh đó, bộ đệm dự phòng nợ xấu của các ngân hàng cũng đang mỏng dần, chỉ tương đương mức trước Covid-19, khiến các ngân hàng phải duy trì chi phí trích lập dự phòng ở mức cao để bảo vệ tài sản. Trong quý III/2024, nợ xấu của các ngân hàng niêm yết đạt khoảng 253.000 tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ tăng 2,25% so với cùng kỳ năm trước.

Tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR) của các ngân hàng thương mại quốc doanh cũng giảm xuống mức thấp nhất trong ba năm qua. Các ngân hàng thương mại tư nhân quy mô nhỏ có bộ đệm dự phòng thấp hơn, nhưng vẫn phải đối mặt với áp lực duy trì chi phí trích lập dự phòng cao. Điều này cho thấy bức tranh nợ xấu của ngành ngân hàng đang có xu hướng xấu đi, đòi hỏi các biện pháp quản lý rủi ro chặt chẽ hơn trong thời gian tới.

Tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, tỷ lệ nợ xấu đang có xu hướng gia tăng.

Theo bà Hồng, đây là một thực tế do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đã tác động nghiêm trọng đến mọi mặt của đời sống, xã hội. Doanh nghiệp và người dân khó khăn, giảm nguồn thu dẫn đến việc trả nợ càng khó khăn hơn.

Để kiểm soát nợ xấu, nhà điều hành đã đề ra một số giải pháp. Theo đó, đối với các tổ chức tín dụng, khi cho vay cần thẩm định, đánh giá kỹ lưỡng về khả năng trả nợ của khách hàng vay, đảm bảo kiểm soát nợ xấu mới phát sinh. Còn đối với các nợ xấu hiện hữu, cần tích cực xử lý nợ xấu thông qua việc đôn đốc khách hàng trả nợ, thu nợ, phát mại tài sản của nợ xấu. Ngân hàng Nhà nước cũng đã có khuôn khổ pháp lý đối với các công ty mua bán nợ để có thể tham gia xử lý nợ xấu.

Dự báo nợ xấu sẽ "hạ nhiệt" trong năm 2025

Ông Cao Việt Hùng, CFA, Giám đốc Phân tích ngành Tài chính của Chứng khoán ACB (ACBS) cho rằng, tỷ lệ nợ xấu mặc dù vẫn tăng nhẹ trong hai quý liên tiếp, nhưng bước đầu xuất hiện một số dấu hiệu cho thấy nợ xấu đã tạo đỉnh và dự báo sẽ cải thiện trong năm 2025.

Cụ thể, tỷ lệ nợ chuyển quá hạn (bao gồm cả nợ được tái cơ cấu) có xu hướng giảm dần và ở mức 0,23% dư nợ trong quý III/2024, thấp hơn trung bình lịch sử là xấp xỉ 0,5%/quý. Trong đó, nợ nhóm 2 (chỉ báo sớm của nợ xấu) giảm 8 điểm cơ sở trong quý III/2024 và duy trì xu hướng giảm 02 quý liên tiếp nhờ sự phục hồi của nhóm khách hàng bán lẻ. Nợ tái cơ cấu theo Thông tư 02/2023 cũng có xu hướng giảm và chỉ còn chiếm tỷ trọng khoảng 0,8%.

Thứ hai, dư nợ chịu ảnh hưởng bởi bão Yagi chiếm tỷ trọng khoảng 1,2% và được phép tái cơ cấu theo Thông tư 53/2024 đến hết năm 2025. Do đó, ông Hùng đánh giá tác động lên nợ xấu của các ngân hàng là không lớn.

Thứ ba, số ngày thu lãi toàn ngành đến cuối quý III/2024 ở mức 58 ngày, tăng chậm lại trong hai quý gần đây. Chuyển biến tích cực này cho thấy nợ tiềm ẩn xấu nhìn chung đang được kiểm soát tốt hơn.

Nhìn chung, chuyên gia từ ACBS dự báo rằng, thời điểm khó khăn nhất đã qua và tỷ lệ nợ xấu năm 2025 của các ngân hàng trong danh mục phân tích dự báo giảm xuống 1,5% từ mức 1,6% năm 2024. Tuy nhiên, việc trích lập dự phòng ở mức tương đối thấp trong giai đoạn 2023-2024 khiến áp lực trích lập dự phòng trong năm 2025 vẫn sẽ ở mức cao.

Đồng quan điểm, Chứng khoán Tiên Phong nhận định, các ngân hàng có xu hướng xử lý nợ xấu vào cuối năm. Do đó, kết thúc 2024, ngành ngân hàng dự kiến có thể ghi nhận mức nợ xấu giảm nhẹ so với quý III/2024.

Trong năm 2025, nhóm phân tích dự báo, tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng có thể giảm xuống 1,8%, nhờ sự hỗ trợ từ các biện pháp quản lý rủi ro chặt chẽ hơn và sự cải thiện trong chất lượng tài sản. Tuy nhiên, chi phí tín dụng dự kiến sẽ tăng nhẹ do bộ đệm dự phòng hiện không còn dày.

Bên cạnh đó, hệ thống ngân hàng sẽ tiếp tục đối mặt với thách thức trong việc xử lý nợ xấu, đặc biệt là các khoản vay liên quan đến bất động sản. Nhìn chung, triển vọng nợ xấu trong năm 2025 là tích cực, nhưng vẫn cần sự quản lý rủi ro chặt chẽ và các biện pháp hỗ trợ từ chính phủ để đảm bảo sự ổn định của hệ thống ngân hàng.