Giá cà phê tăng cao, xôn xao chuyện nông dân trồng cà phê Tây Nguyên đang lo lắng

Hoa cà phê nở trắng vườn, quả rụng đầy gốc

Giữa vườn cà phê với ba sắc màu tương phản: lá xanh, trái chín đỏ rực và hoa trắng xóa, gương mặt ông Phạm Văn Hoàn, ở xã Đắk Xú, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum thoáng hiện nét buồn. 

Gần 2ha cà phê của gia đình ông, đáng lẽ giờ đây phải bước vào vụ thu hoạch nhộn nhịp, nhưng ông lại phải chờ vì những cơn mưa kéo dài đã làm hoa bung nở.

"Mới hơn 10 ngày nắng ráo, gia đình đã háo hức chuẩn bị vào vụ thu hoạch, thì bất ngờ mưa lớn trút xuống liên tục. Hoa cà phê bung nở trắng cả vườn, trái chín thì rụng lả tả đầy gốc", ông Hoàn cho biết.

Thời tiết thất thường năm nay khiến kế hoạch thu hoạch đảo lộn hoàn toàn. Điều này khiến gia đình ông Hoàn rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan, bởi nếu thu hoạch quả chín thì hoa sẽ bị hư hại, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất mùa sau.

"Nhìn quả chín rụng đầy gốc mà xót xa lắm. Nhưng nếu cố hái thì hoa sẽ bị hỏng, không đậu quả được, đồng nghĩa với việc mất mùa năm sau. Bây giờ vừa mất quả do rụng, vừa lo năng suất vụ sau giảm mạnh, thật sự không biết phải làm sao", ông Hoàn chua xót nói.

Theo ông Hoàn không chỉ gia đình ông mà nhiều bà con trong vùng đều chung một nỗi lo. Nếu tình trạng này kéo dài, những đợt hoa sau cũng sẽ chịu ảnh hưởng, năng suất năm sau chắc chắn sụt giảm nghiêm trọng.

Đằng sau vẻ đẹp của bức tranh 3 màu là nỗi lo lớn của nhiều nông dân trồng cà phê khi gặp tình cảnh bất lợi về thời tiết.

Không chỉ riêng Kon Tum, mà tại khắp các tỉnh Tây Nguyên, tình trạng mưa dai dẳng đã khiến nhiều nông dân lao đao, mất ăn mất ngủ. Bà Đinh Thị Thanh Hoa, một nông dân ở xã Ea Tar, huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk, bày tỏ sự lo lắng: "Mưa suốt gần một tuần nay khiến gia đình tôi chưa thể thu hoạch hơn 2 ha cà phê. Quả chín rụng ngâm nước, phải tốn rất nhiều công để nhặt lại."

Không chỉ vậy, mưa liên tục còn làm cho vườn cà phê nở hoa sớm, khiến bà Hoa đau đầu vì chưa biết cách xử lý sao cho kịp thời.

Tại Đắk Nông, tình trạng cũng không khá hơn. Ông Nguyễn Công Bằng, có 1ha cà phê ở xã Đắk Sôr, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông, lo lắng nói: "Cứ tưởng vụ này sẽ được mùa, ai ngờ mưa liên miên làm vườn cà phê nhà tôi hỏng mất một phần. 

Quả chín rụng ngâm nước vừa giảm chất lượng, vừa mất công để nhặt. Không những thế, hoa còn bung nở sớm, hôm nay nắng lại rồi chẳng biết có nên tưới đuổi để giữ hoa hay không?"

Chuyên gia hướng dẫn xử lý cà phê nở hoa sớm

Tiến sĩ Phan Việt Hà, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI), cho biết khô hạn trong mùa mưa (10-30 ngày) có thể khiến cây cà phê phân hóa mầm hoa sớm, hoa nở khi gặp mưa, gây khó khăn cho việc quản lý và thu hoạch. Nếu xảy ra 2 đợt hạn trong mùa mưa, cây có thể ra hoa và đậu quả 2 lần, làm tăng độ phức tạp trong chăm sóc.

Theo Phó Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên, nếu sau khi nở hoa, lượng nước cung cấp không đủ, quả sẽ bị rụng và tỷ lệ quả rụng này sẽ được bù đắp thông qua quá trình tự điều chỉnh sinh lý rụng quả của cây. 

Tỷ lệ rụng quả sinh lý thường đạt 40-50%, quả càng nhiều thì rụng càng cao. Hoa nở sớm giữa hoặc cuối mùa mưa thường có tỷ lệ thấp, vì vậy trường hợp hoa nở sớm dưới 10% không cần tưới đuổi.

"Việc tưới đuổi chỉ nên áp dụng khi hoa nở sớm vào cuối mùa mưa hoặc sau thu hoạch, với tỷ lệ hoa nở trên 10%. Và chỉ nên tưới một lần với lượng nước vừa phải để duy trì phân hóa mầm hoa cho mùa khô, việc tưới nhiều lần dễ gây ra hiện tượng hoa nở sớm nhiều đợt, ảnh hưởng đến năng suất những năm sau", Tiến sĩ Phan Việt Hà cho biết.