"Rải" chanh leo nơi biên ải, anh Vàng biến đồi hoang thành "đồi vàng"

Cây quả ngọc xanh cho tiền nhiều

Trước đây, cây ngô, cây lúa từng là cây trồng chính mang lại nguồn thu nhập cho bà con người Mông ở Lao Khô (Phiêng Khoài). Nhưng do thời gian dài canh tác, đất bị sói mòn, rửa trôi, bạc màu, nhiều diện tích bị bỏ hoang. Hơn nữa, giá ngô giảm mạnh, khiến những người nông dân gắn bó với cây trồng này gặp khó, cuộc sống của người Mông ở vùng biên giới Lao Khô cũng vậy, phải đối diện với cái đói, cái nghèo.

Từ khi trồng chanh leo kinh tế gia đình anh Vàng khá dần lên, có của của để.

Thế nhưng, cuộc sống dân bản dần khá lên khi cây chanh leo bén rễ lên với vùng đất Lao Khô. Trong đó, gia đình anh Lờ Lao Vàng là một trong những hộ điển hình, có cuộc sống khấm khá nhờ trồng chanh leo.

Anh Vàng cho biết: Mới đầu, khi gia đình chuẩn bị đưa cây chanh leo về trồng, vì chưa tin hiệu quả loại cây này. Nhiều người trong bản người nói ra, người nói vào. Người thì nói công chăm sóc cây chanh leo rất vất vả, hơn cả chăm sóc cây ngô, cây lúa. Người lại nói chanh leo-cây lạ đời này không hợp đất ở Lao Khô…trồng chỉ tốn công, tốn sức. Thế nhưng, sau 6 tháng cả mảnh nương chanh leo của anh Vàng lên xanh tốt, quả sai chi chít, không những thế bán còn được giá cao gấp nhiều lần ngô. Lúc đó, bà con dân bản mới tin và bắt đầu học làm theo.

Chanh leo trồng trên đất Lao Khô phát triển rất tốt, ra quả sai chi chít, nhìn từ xa cứ như ai đó treo những quả ngọc xanh lúc lỉu.

Nương trồng chanh leo của anh Vàng nằm giữa lưng chừng núi, gần con đường nhựa đi vào Khu di tích lịch sử Cách mạng Việt Nam – Lào. Nhiều người đi ngang qua, bắt gặp thấy phía quả đồi xanh mướt, cứ ngỡ đó là rừng cỏ dại, phải lên tới nơi tận mắt nhìn, mới tin đó là nương chanh leo. Chủ nhân của mảnh nương này chính là anh Vàng.

Việc trồng chanh leo khiến cuộc sống, sinh hoạt của gia đình anh Vàng thay đổi khác hẳn. Khác với trước đây, mỗi khi xong mùa ngô, mùa lúa cả gia đình nằm vật ở nhà, con gái ngồi thêu thùa, bếp núc, cánh đàn ông trai tụ tập uống rượu, kéo dài đến vài tháng trời vì nhàn rỗi. Nhưng bây giờ, cả trai, cả gái trong nhà anh Vàng ai nấy đều tất bật quanh năm với nương chanh leo. Nhưng bù lại gia đình có thu nhập, có của ăn của để.

Theo anh Vàng, không hiểu vì lý do gì mà cây chanh leo lại hợp với đất, với nước ở cái đất Lao Khô đến vậy. Trồng cây ngô, cây lúa tốt lắm cây cũng chỉ cao bằng nửa lưng người lớn, cây ra bắp chỉ lớn bằng chuôi dao. Thế mà trồng chanh leo chỗ đất nào cây cũng lên xanh tốt, nếu làm cột chống không tốt còn bị sập giàn vì cây sai quả.

Khu đất trồng chanh leo của anh Vàng rộng mênh mông

Quyết chí thay đổi và chia sẻ kinh nghiệm

Cũng như nhiều dân bản Mông ở Lao Khô, xưa nay, gia đình anh Vàng cũng chỉ biết đến trồng cây ngô, cây lúa, duy trì từ đời ông đời bà đến nay. Hơn nữa, chuyện sinh con đẻ cái của người Mông trong bản, ai nấy đều giống nhau là đẻ nhiều con, nhiều cháu. Để mưu sinh, không còn các nào khác người họ phải phải lên rừng chặt cây, đốt nương làm rẫy, trồng ngô, trồng lúa nương, khiến cho những cánh rừng xanh nơi biên giới bị thu hẹp dần. Cuộc sống no đủ đâu chẳng thấy, chỉ thấy cái đói, cái nghèo cứ bám riết lấy bà con dân bản.

Khác trước đây mỗi khi xong vụ ngô, cả gia đình anh Vàng ngồi chơi xơi nước vài tháng trời, thì nay chân tay luôn tất bật, có thu nhập đều.

Trong một lần đi thăm quan, học hỏi các mô trồng cây ăn quả, phát triển kinh tế vườn đồi tại huyện Mộc Châu (Sơn La), do Hội Nông dân xã tổ chức. Anh Vàng thấy chanh leo là cây trồng phù hợp nhất, có thể về trồng ngay tại nhà. Nói là làm, sau chuyến thực tế đó trở về, anh bàn với gia đình vay mượn vốn của anh em, hàng xóm, đầu tư mua giống, vật liệu làm cọc, giàn trồng chanh leo. Mới đầu chưa tin lắm nên anh trồng trước 150 gốc, sau thấy hiệu quả anh lại trồng thêm 250 gốc, trên mảnh nương rộng gần 1 ha.

Nhờ được chăm sóc tốt nương chanh leo của anh vàng phát triển tươi tốt

Theo anh Vàng, so với cây trồng khác, thì chanh leo hiệu quả hơn, thu nhập cao hơn. Đầu năm nay, chanh leo được giá, mỗi kg bán được gần 40.000 đồng, thời điểm đó anh thu bán được gần 3 tấn quả chanh leo, lãi hơn 100 triệu đồng. Tính đến nay anh Vàng trồng chanh leo đã được 3 năm, năm nào nương chanh leo của anh cũng cho thu hoạch hơn 10 tấn quả, lãi gần 200 triệu đồng/năm.

Nụ cười luôn nở trên môi người nông dân Lờ Lao Vàng khi thấy mồ hôi, công sức mình bỏ ra được bù đắp

Chia sẻ về cách chăm sóc chanh leo, anh Vàng cho biết: Trồng chanh leo không mất quá nhiều công chăm sóc, khoảng 2 – 4 ngày tưới nước một lần giữ ẩm cho cây, một tháng bón phân cho cây một lần. Chú ý tỉa cành, tỉa lá già để cây tập trung dinh dưỡng cho quả. Cây hay bị bệnh sâu ăn lá và bệnh phấn trắng, làm thối quả, khi bệnh xuất hiện phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật kịp thời. Chanh leo từ lúc ra hoa đến kết quả khoảng 5 – 6 tháng là cho thu hoạch. Nếu được chăm sóc tốt cây còn ra hoa, ra quả quanh năm, hết lứa quả này đến lứa quả khác.