“Say” cùng người chưng cất rượu vang... thanh long

 Là giáo viên dạy Lý ở một Trường THCS tại Thành phố Tân An (Long An) nhưng anh Trần Quốc Trọng (xã Long Trì, huyện Châu Thành, Long An) lại nặng nợ với trái thanh long. Sau hơn ba năm nghiên cứu, thử nghiệm, anh đã sản xuất thành công rượu vang thanh long, phóng viên Trang trại Việt đã có cuộc trò chuyện với anh chàng giám đốc “nông dân” trẻ tuổi này.

Ý tưởng chế biến rượu vang thanh long đến với anh từ khi nào?

-         Tôi sinh ra trong một gia đình làm nông nghiệp, ở nhà có vườn trồng thanh long nhỏ , rộng chừng 1ha. Nhiều năm liền gia đình cứ trồng rồi hái trái bán, được bao nhiêu hay bấy nhiêu. Vào mùa nghịch thì giá bán “còn được được” chứ tới mùa thuận là giá rớt thê thảm. Nhà mình sản lượng ít nên ảnh hưởng không nhiều nhưng có nhà diện tích lớn, cả chục tấn, mỗi lần vào chính vụ, bà con lại đau đầu với giá bán.

Ngoài ra, lượng thanh long “dạt”, trái nhỏ thương lái không mua, phải bỏ đi rất nhiều, vừa phí vừa gây hôi thối, ô nhiễm môi trường.

Đến năm 2011, trong một lần tập huấn sản xuất thanh long theo chuẩn VietGAP với TS Võ Mai – Phó Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam, tôi được cô Mai gợi ý làm rượu vang thanh long. Thấy cũng hay hay nên tôi về làm thử.

Anh Trần Quốc Trọng (bìa phải) trao đổi với ông Peter Jonker và cộng sự để đưa sản phẩm rượu vang thanh long sang thị trường Úc. (Ảnh Thuận Hải)

Những mẻ rượu vang thanh long ban đầu tiên của anh có thành công như ý?

-         Không hẳn vậy. Ban đầu, tôi ủ, ngâm rượu thanh long theo cách truyền thống, tức ủ một lớp thanh long, một lớp đường và một số loại men rượu. Sản phẩm sau đó không như mong muốn. Tôi thử đi thử lại vài lần, chất lượng, mùi vị rượu có phần khả quan hơn.

Đến cuối năm 2011, với sự hỗ trợ của một cán bộ từ Viện Cây ăn quả Miền Nam, tôi xây cái xưởng nho nhỏ, chỉ rộng khoảng 14m2 để tiếp tục thử nghiệm cách ngâm, ủ rượu một cách bài bản hơn.

Quy trình sản xuất rượu vang thanh long hiện nay cụ thể như thế nào, thưa anh?

-         Gần hai năm sau khi nghiên cứu, thử nghiệm trong phòng thí nghiệm, tôi đã có được quy trình sản xuất rượu đạt chất lượng cao. Cụ thể, trái thanh long sau khi mua về, được bóc vỏ sạch sẽ rồi đưa vào xay thịt trái. Sau đó, tôi tách hạt, tách nước bằng máy li tâm. Phần hạt để ra riêng, phần nước đem pha trộn với đường, một số loại men và các phụ gia thực phẩm theo công thức riêng rồi đưa vào làm lạnh. Cuối cùng, đem ra ủ trong bồn. Chừng một năm sau, sẽ có sản phẩm rượu vang thanh long với nồng độ cồn khoảng 12 độ và mùi thơm dịu nhẹ.

Hầu hết máy móc, dụng cụ sử dụng trong toàn quy trình chế biến này tôi đều phải tự thiết kế rồi đặt hàng các công ty sản xuất. Một phần tôi phải tự chế, do không mua được trong nước, mà nhập khẩu thì giá rất cao.

Khó khăn nhất trong quá trình ngâm, ủ rượu vang thanh long là công đoạn nào?

-         Là lúc bóc vỏ thanh long nguyên liệu. Do chưa trang bị được máy bóc vỏ nên công đoạn này phải thực hiện thủ công, tức làm bằng tay nên sản phẩm dễ bị nhiễm khuẩn. Mà chỉ cần một lượng nhỏ nguyên liệu bị nhiễm khuẩn hoặc có lẫn bụi bẩn, chất lạ là cả mẻ rượu đó sẽ bị ảnh hưởng ngay. Vì vậy, công nhân bóc vỏ phải đảm bảo tuyệt đối an toàn vệ sinh thực phẩm cho trái.

Thế còn nguồn nguyên liệu cho chế biến rượu vang thanh long, anh tính sẽ lấy từ nguồn nào?

-         Với thiết kế công suất đạt mức 40.000 lít rượu vang/năm, nhà máy rượu vang thanh long sẽ giải quyết khâu tiêu thụ sản phẩm thanh long trái nhỏ, thanh long không đủ tiêu chuẩn xuất khẩu của địa phương để tạo ra sản phẩm rượu vang đạt chuẩn xuất khẩu.

Trước đây, loại thanh long “dạt” này không được thương lái mua, hoặc mua với giá rất thấp, thậm chí nhà vườn phải đổ bỏ hoặc dùng làm phân ủ. Việc chế biến rượu vang sẽ giúp tăng giá trị của sản phẩm nông sản này lên từ 3 – 5 lần, lại tránh được việc ô nhiễm môi trường do nông dân đổ thanh long xuống kênh, mương...

Hiện tại, diện tích, sản lượng thanh long của Long An, Tiền Giang rất lớn, tỉ lệ trái “dạt” từ 10 – 30% tùy mức độ chăm sóc vườn của nông dân. Do đó, không lo thiếu nguyên liệu đầu vào.

Hơn nữa, một phần lớn thanh long Việt Nam được xuất khẩu sang Trung Quốc với giá cả khá bấp bênh, vào chính vụ lại rớt giá thê thảm. Nếu đưa vào chế biến rượu vang sẽ vừa nâng giá trị cho trái thanh long tươi, vừa giảm phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc.

Vậy đến khi nào thì sẽ có sản phẩm rượu vang thanh long TL trên thị trường?

-         Từ hai năm nay, sản phẩm rượu vang TL thành phẩm chưa có nhiều nên tôi chỉ mới dùng để biếu, tặng và cho người quen dùng thử. Qua đó, thăm dò thị trường luôn. Dự kiến đến tháng 12.2014, sản phẩm rượu vang thanh long sẽ chính thức đưa ra thị trường trong nước cũng như các đơn hàng xuất khẩu.

Còn chuyện đầu ra, anh đã tính đến chuyện giải quyết khâu tiêu thụ cho sản phẩm như thế nào chưa?

-         Sản phẩm rượu vang thanh long độ còn nhẹ, lại hoàn toàn từ trái cây tươi, tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, do sản phẩm còn mới, chưa có kênh tiêu thụ cụ thể nào trên thị trường nên ban đầu chắc sẽ gặp khó khăn trong khâu đầu ra. Với giá bán ra khá mềm, tôi muốn nhắm tới tầng lớp có thu nhập trung bình, các khách hàng ở nông thôn. Nói là rượu nhưng độ cồn nhẹ nên dù uống nhiều cũng không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.

Mới đây, tại lễ khai trương nhà máy, ông Peter Jonker - một doanh nhân nhập khẩu, phân phối các mặt hàng rau quả tại Úc đã ngỏ lời hợp tác đưa sản phẩm rượu vang thanh long xuất khẩu qua Úc.

Mặc dầu vậy, tôi nghĩ con đường phía trước coi bộ vẫn còn nhiều trắc trở lắm!

Thuận Hải (thực hiện)