Bài 2: Sở GD-ĐT TP.HCM chỉ đạo: Sách giáo khoa lớp 1 chỉ là tài liệu hỗ trợ

SGK không còn là pháp lệnh

Ông Thái Văn Tài - Vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học (Bộ GDĐT) cho biết, chương trình giáo dục 2018 không quy định cứng nội dung từng bài học tương ứng với thời gian của buổi học, tuần học, mà chỉ quy định thời lượng và yêu cầu cần đạt của cả năm học đối với từng môn học. Vì thế, các trường phải chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục dựa trên đề xuất của giáo viên và tổ bộ môn.

Kế hoạch giáo dục trường đó cũng phải cho phép giáo viên linh hoạt điều chỉnh nội dung, phương pháp, cách thức tổ chức dạy học tùy theo đối tượng học sinh và các chủ đề, bài học.

"Thầy cô phải tìm hiểu kỹ đặc điểm học sinh của lớp mình phụ trách (về tâm lý, thể chất, hoàn cảnh gia đình và việc trẻ có được học chữ trước hay chưa...) để dạy học, giao nhiệm vụ học tập phù hợp với từng học sinh, giúp các em hoàn thành nhiệm vụ học tập một cách hứng thú, phù hợp với khả năng của mình", ông Tài trao đổi.

Theo ông Tài, việc phụ huynh cần phối hợp với giáo viên là giúp con trải nghiệm các kiến thức đã học tại nhà một cách phù hợp, thoải mái. Ví dụ, để tăng cường kỹ năng đọc cho các em, cha mẹ có thể mua cho các em những cuốn truyện phù hợp với lứa tuổi để trẻ có thể rèn kỹ năng đọc qua đọc truyện và hình thành thói quen đọc sách.

Trước nỗi lo nội dung quá dày, mà trẻ khó có thể tiếp thu để đảm bảo yêu cầu cần đạt với môn tiếng Việt, ông Nguyễn Quang Vinh - Trưởng phòng Giáo dục tiểu học Sở GDĐT TP.HCM hướng dẫn giai đoạn đầu năm học, giáo viên có thể điều chỉnh giảm yêu cầu cần đạt ở một số kỹ năng. Cụ thể, đối với kỹ năng đọc đoạn, những học sinh đọc chưa tốt, chỉ yêu cầu các em đọc được từ ngữ có chứa âm/chữ/vần mới, tiến tới đọc câu ngắn. Những học sinh này có thể vừa đánh vần, vừa đọc.

Tương tự, với kỹ năng viết, theo ông Vinh, với những học sinh viết chưa tốt, giáo viên chỉ yêu cầu các em viết được chữ ghi âm mới, bước đầu hướng tới viết đúng độ cao, độ rộng, chưa đặt ra yêu cầu viết đẹp, hoặc viết được các chữ ghi tiếng, ghi từ. Yêu cầu về các kỹ năng này sẽ được nâng cao dần qua từng giai đoạn học tập tiếp sau, tiến tới đạt yêu cầu cần đạt vào cuối năm học.

Điều này cũng được ông Thái Văn Tài xác nhận hoàn toàn nằm trong quyền của các nhà trường và giáo viên vì "chương trình giáo dục 2018 là chương trình mở, phát huy cao tính tự chủ, linh hoạt của giáo viên".

Ông Vinh cũng cho rằng các trường cần điều chỉnh phân phối chương trình, xếp thời khóa biểu để không xảy ra tình trạng học sinh phải học 4 âm - vần trong một buổi học. Giáo viên cũng cần lựa chọn bài tập phù hợp với nội dung bài học, xây dựng bài dạy đảm bảo mục tiêu, chủ đề, trong đó, chú trọng việc phân nhóm trình độ học sinh để có sự hỗ trợ phù hợp.

Sở GDĐT TP.HCM tìm cách gỡ khó cho giáo viên

Sau khi ghi nhận từ nhiều ý kiến của giáo viên và nhà trường, Sở GDĐT TP.HCM đã có hướng dẫn các trường thực hiện đúng chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở môn tiếng Việt.

Theo đó, giáo viên có thể linh hoạt xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình, miễn là chương trình phù hợp với điều kiện thực tế ở địa phương. Mỗi bài học có 4 hoạt động chính: Khởi động, Khám phá, Luyện tập và Vận dụng với nhiều phương tiện, thiết bị dạy học tiếng Việt. Giáo viên chú trọng dạy học tích hợp, phân loại học sinh theo khả năng tiếp thu để có cách dạy riêng.

Theo Sở GDĐT, các trường cần xác định chương trình giáo dục phổ thông 2018 là pháp lệnh, trong đó, đọc mở rộng là một trong những yêu cầu mới của chương trình. Còn SGK là một ngữ liệu để dạy học, có thể điều chỉnh khi cần thiết. Giáo viên có thể nghiên cứu môn tiếng Việt ở nhiều bộ SGK khác nhau để làm phong phú dữ liệu cho bài học.

Trong hai tháng 10 và 11, Sở GDĐT TP.HCM tổ chức nhiều hội nghị tập huấn, trao đổi kinh nghiệm triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018, chủ yếu bàn về môn tiếng Việt lớp 1 sau khi nhiều giáo viên, phụ huynh và dư luận xã hội cho rằng nội dung SGK mới nặng. Nhiều bài học, từ ngữ ở SGK cũng được cho là không phù hợp, khó hiểu.

Ông Nguyễn Văn Hiếu - Phó Giám đốc Sở GDĐT TP.HCM cho biết do thời gian dài nghỉ phòng dịch Covid-19 dẫn đến trẻ không được tiếp cận với chương trình sớm, trẻ viết không đúng độ cao, không tròn chữ..., nên có thể kết quả năm học này không được cao như năm trước. Các giáo viên không nên vì thế mà áp lực. 

Theo chương trình mới, SGK là tài liệu cơ bản, chủ yếu cho việc dạy và học, nhưng không còn là pháp lệnh. Các trường có thể trang bị tất cả các bộ sách trong thư viện để giáo viên tham khảo, có thêm nhiều nguồn tư liệu có sẵn để điều chỉnh kịp thời những dữ liệu chưa phù hợp.

Do đó, giáo viên được quyền chủ động trong việc xây dựng kế hoạch bài học, hiệu trưởng phải tạo điều kiện cho giáo viên làm được điều đó. "Chương trình không có bài, không có tiết, không quy định phân phối chương trình. Giáo viên trên cơ sở khung chương trình dạy học và thời lượng của từng môn học để thiết kế bài phù hợp với tình hình thực tế", ông Hiếu nói.