Số phận hơn 300 bản phim quý bị hư hỏng nặng ở Hãng Phim truyện Việt Nam sẽ ra sao?

Trả lời câu hỏi của Dân Việt về số phận của những bản phim, phương tiện quay phim gắn liền với lịch sử gần 70 năm của Hãng phim truyện Việt Nam này hiện đang bị hư nỏng nặng, không có khả năng phục hồi do bị bỏ rơi quá lâu, đại diện Vụ Kế hoạch Tài chính – Bộ VHTTDL cho biết, những bản phim hiện được lưu trữ tại hãng phim là phiên bản, còn bản gốc đã được lưu trữ tại Viện Phim Việt Nam.

"Nếu Hãng phim truyện Việt Nam có tất 291 phim đang lưu tại Hãng thì có 278 bản phim gốc đã được lưu trữ tại Viện Phim Việt Nam. Tất cả các bản phim được Nhà nước đầu tư đều có bản phim gốc lưu trữ tại Viện Phim Việt Nam. Còn 13 phim còn lại, không lưu tại Viện Phim Việt Nam vì đây là những phim Hãng này làm theo đơn đặt hàng của các đơn vị bên ngoài như "Điện ảnh chiều thứ Bảy" của Đài Truyền hình Việt Nam và các phim hợp tác sản xuất bên ngoài. Vì thế chúng ta có quyền yên tâm là các bản phim gốc đang được bảo quản tốt và không lo sợ sẽ bị mất mát", bà Phan Linh Chi - Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính – Bộ VHTTDL cho biết.

Trước đó, NSND, Đạo diễn Nguyễn Thanh Vân cùng nhiều nghệ sĩ của Hãng Phim truyện Việt Nam chia sẻ lại những hình ảnh ông chụp được vài ngày trước về sự đổ nát, hoang tàn, xuống cấp của kho lưu trữ phim. Ông cho biế, kho lưu trữ phim của Hãng Phim truyện Việt Nam đã tồn tại 40 năm nay. Trong một quá trình dài như vậy, máy điều hòa không bao giờ nghỉ. Tuy nhiên, sau khi Hãng phim được cổ phần hóa, nhà đầu tư chiến lược đã không cho bảo quản như trước đây khiến hơn 300 bản phim bị ẩm mốc từ ngoài vào trong. NSND Nguyễn Thanh vân đã đưa ảnh cho các chuyên gia nhưng các chuyên cho là hầu như không có khả năng khôi phục.

Đề cập đến việc cán bộ, công nhân viên và nghệ sĩ thuộc biên chế của Hãng Phim truyện Việt Nam nhiều năm qua không được đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế… bà Phan Linh Chi cho biết, có 2 vấn đề khiến cho những vấn đề tồn tại ở Hãng Phim truyện Việt Nam đã trở nên luẩn quẩn, chưa tìm được hướng giải quyết. Theo đó, trước đây, khi triển khai  ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Hoà Bình về việc đề nghị Bộ VHTTDL thu hồi cổ phần ở Hãng Phim truyện Việt Nam, trả lại tiền cho nhà đầu tư chiến lược… Bộ đã nghiêm túc thực hiện, nhưng chưa đạt được như mong muốn, do Tổng Công ty vận tải thuỷ Vivaso chưa đưa ra văn bản tính toán chi phí và đề xuất số tiền đã bỏ ra. Phía Vivaso không hợp tác tích cực trong việc này. Bộ đã đưa ra những văn bản lấy ý kiến Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, đã có ý kiến về cơ sở pháp lý để thu hồi cổ phần và hoàn trả lại tiền cổ phần hóa thì hai Bộ này cho biết không phù hợp pháp luật. Vì vậy Bộ không thể đơn phương thực hiện.

"Nếu Vivaso đưa ra số tiền cụ thể, chúng tôi sẽ có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, sau đó sẽ đưa vào dự toán chi hàng năm của Bộ VHTTDL, tất cả đều phải có quy trình. Thêm vào đó, ngày 22/3, Bộ VHTTDL có báo cáo chi tiết với Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái rất cụ thể, chi tiết về lộ trình cổ phần hoá Hãng Phim truyện Việt Nam. Không những bộ VHTTTDL phải báo cáo mà cả Thanh Tra Chính phủ cũng báo cáo về việc này. Hai báo cáo đều trùng khớp. Cho tới nay chúng tôi chưa nhận được hướng dẫn cụ thể từ Thủ tướng", bà Phan Linh Chi cho biết.

Bên cạnh đó, bà Phan Linh Chi cũng cho biết, trước khi tiến hành việc cổ phần hóa Hãng Phim truyện Việt Nam, Bộ cũng đã bàn các phương án tìm nhà đầu tư chiến lược. Tuy nhiên, do điện ảnh là lĩnh vực đặc thù nên không hề dễ kiếm nhà đầu tư. Bộ cũng đã làm việc với một số đơn vị, trong đó VOV đã có văn bản trả lời không đủ nguồn lực về tài chính. Chính vì thế, đến thời điểm hiện tại, Bộ vẫn chưa tìm được nhà đầu tư chiến lược mới thay Vivaso.

Chưa thể hoàn thành thủ tục để nhà đầu tư chiến lượt rút vốn khỏi Hãng Phim truyện Việt Nam

Hãng Phim truyện Việt Nam ra đời từ năm 1959, đặt trụ sở tại số 4 Thụy Khuê, Hà Nội. Đây là nơi sản xuất những bộ phim đầu tiên của điện ảnh cách mạng Việt Nam như: Chung một dòng sông (1959), Vợ chồng A Phủ, Con chim vành khuyên (1961), Chị Tư Hậu (1963), Nổi gió (1966), Vĩ tuyến 17 ngày và đêm (1972), Đến hẹn lại lên, Em bé Hà Nội (1974)...

Nhiều nghệ sĩ tên tuổi như NSND Phạm Văn Khoa, NSND Hải Ninh, NSND Trà Giang, NSND Minh Châu, NSND Như Quỳnh, NSND Bùi Bài Bình, NSND Phương Thanh, NSƯT Vũ Đình Thân... trưởng thành từ các tác phẩm điện ảnh kinh điển do Hãng Phim truyện Việt Nam thực hiện.

Quá trình cổ phần hóa Hãng phim truyện Việt Nam được tiến hành từ năm 2014, dự kiến năm 2015 hoàn thành nhưng kéo dài tới 2016 mới tìm được cổ đông chiến lược là Tổng công ty vận tải thủy Vivaso. Với 32,5 tỷ đồng, Vivaso đã giành 65% tổng giá trị doanh nghiệp và trở thành cổ đông chiến lược. Vivaso hoàn tất quá trình mua lại Hãng phim truyện Việt Nam vào tháng 6/2017.

Những sai phạm trong quá trình cổ phần hóa tại Hãng phim truyện Việt Nam đã được Thanh tra Chính phủ kết luận theo Văn bản số 1589/TB-TTCP ngày 19/9/2018, như: Giá trị đất đai và quyền, ưu thế sử dụng đất đai được định giá bằng 0; chưa xác định được giá trị thương hiệu cụ thể của Hãng phim; quá trình thực hiện vi phạm Luật Đấu thầu, chỉ có một nhà đầu tư là cổ đông chiến lược (Vivaso) không có kinh nghiệm, năng lực liên quan đến sản xuất phim và văn hóa điện ảnh, không đáp ứng được đầy đủ những yêu cầu thực tiễn của một ngành nghề kinh doanh đặc thù trong lĩnh vực điện ảnh.

Khi đó, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ VHTT&DL xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện ngay các quy trình, thủ tục theo quy định để cho nhà đầu tư chiến lược là VIVASO xin rút vốn trước thời hạn.

Tuy nhiên, việc không có thời hạn cụ thể để nhà cổ đông chiến lược là Vivaso thoái vốn khỏi Hãng Phim truyện Việt Nam theo kiến nghị của Thanh tra Chính phủ đã làm ngưng trệ mọi hoạt động liên quan đến việc thực hiện các dự án làm phim của Hãng. Hãng không đủ tư cách pháp nhân (do Vivaso chưa thoái vốn) để thực hiện các dự án phim, đồng nghĩa với việc anh em nghệ sĩ không có việc làm, thất nghiệp. Từ đó đến nay, người lao động của Hãng phim bị cắt toàn bộ lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế...

Ngày 17/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo giao Phó Thủ tướng Lê Minh Khái triệu tập cuộc họp với các bộ, ngành chức năng liên quan, căn cứ vào các quy định của pháp luật để xem xét, kiểm tra thông tin về việc trụ sở Hãng Phim truyện Việt Nam hoang tàn, đổ nát, tìm các giải pháp phù hợp với tình hình mới và có phương án xử lý tồn tại trước ngày 23/3.