Thanh tra thực phẩm dịp Tết: Khó bắt tận tay, day tận trán

Kết quả kiểm nghiệm: Phải chờ!

Từ ngày 19.12.2011 đến ngày 31.1.2012, Sở Y tế Hải Phòng và Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm thành phố triển khai thanh tra, kiểm tra liên ngành về bảo đảm an toàn thực phẩm trong dịp Tết Nguyên đán Nhâm Thìn năm 2012.

Đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh Hậu Giang kiểm tra mặt hàng nước mắm, rượu.

Ông Phạm Quốc Vinh - Cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thành phố Hải Phòng cho biết: “Chúng tôi sẽ kiểm tra các mặt hàng như thịt, sản phẩm từ thịt, bia, rượu, nước giải khát, bánh, mứt, kẹo… Trong đó chú trọng kiểm tra những cơ sở có dấu hiệu vi phạm các quy định về bảo đảm an toàn thực phẩm”.

Tuy nhiên, theo ông Vinh, các đoàn kiểm tra cũng sẽ chỉ phát hiện các vi phạm có thể nhìn thấy như chứng nhận điều kiện đủ sức khỏe đối với chủ và người lao động; hồ sơ nguồn gốc sản phẩm hàng hóa, nguyên liệu, phụ gia thực phẩm cũng như điều kiện vệ sinh cơ sở, trang thiết bị, dụng cụ, điều kiện về con người.

“Còn sản phẩm có chất phụ gia vượt mức, chất phụ gia cấm hay không thì không thể kết luận ngay được mà phải chờ kiểm nghiệm”- ông Vinh nói.

Tương tự, tại Nghệ An, Sở Y tế cũng thành lập các đoàn thanh tra ATVSTP. Tuy nhiên, cái khó ở nhiều huyện là thậm chí còn không có các test thử nhanh kiểm tra hàn the, axit.

Ông Vũ Hồng Quang - Trưởng phòng Y tế huyện Quỳnh Lưu cho hay: “Ở các chợ quê, hàng không nhãn mác bày bán rất nhiều: Từ giò chả tới mì chính, giấm ớt. Các loại giấm pha axit rất nhiều nhưng không có test thử để kiểm tra, xử lý “nóng” tại chỗ. Muốn xác định xem có an toàn không thì lại phải lấy mẫu gửi đi T.Ư, vừa mất thời gian, vừa mất tiền mà chưa biết quyết toán vào đâu”.

Đội ngũ yếu và thiếu

Ông Nguyễn Công Khẩn cho biết, hiện nay, cán bộ phụ trách về ATVSTP quá yếu và thiếu. Ở địa phương, mỗi tỉnh chỉ có 1 cán bộ kiêm nhiệm công tác ATVSTP và 1 thanh tra. Cả tỉnh khoảng 1-1,5 triệu dân và khoảng 1.000 - 20.000 cơ sở thực phẩm. Có thống kê cho thấy, có cơ sở thực phẩm chỉ được kiểm tra 0,2 lần/năm, nghĩa là phải 5 năm, cán bộ thanh tra mới quay lại kiểm tra ATVSTP của cơ sở đó.

Bà Phạm Thị Ngọc – Phó Chánh Thanh tra Cục ATVSTP – Bộ Y tế, thì chia sẻ, theo quy định, chỉ có thanh tra y tế sở mới được quyền lập biên bản và ra quyết định đóng cửa hay phạt tiền đối với cơ sở thực phẩm vi phạm thực phẩm “bẩn”.

Trong 5 năm, từ 2006-2010, toàn quốc đã thanh tra được gần 1.938.400 cơ sở kinh doanh và sản xuất thực phẩm, phát hiện 429.972 cơ sở vi phạm, nhưng mới chỉ xử lý được 179.972 cơ sở...

Bà Phạm Thị Ngọc

Mà việc lập đoàn thanh kiểm tra đầy đủ ban bệ như vậy thì chỉ đến các dịp cao điểm (như giáp tết, tháng ATVSTP) mới có. Còn cán bộ y tế ở trạm y tế xã, phường kiêm quản lý ATVSTP đối với các cơ sở thực phẩm trong vùng chỉ có quyền nhắc nhở và báo cáo lên cấp trên. Đến lúc đoàn kiểm tra về đến nơi thì cơ sở vi phạm đã xóa sạch dấu vết mất an toàn rồi.

Bà Ngọc cũng cho biết, hiện nay, hệ thống labô xét nghiệm ATVSTP đã hoàn thiện ở 63 tỉnh, thành và 4 labô ở T.Ư. Tuy nhiên, các cơ sở xét nghiệm này vẫn còn yếu về năng lực. Nghiên cứu năm 2009 cho thấy đối với dư lượng bảo vệ thuốc thực vật thì chỉ có 3 tỉnh làm được, 8/63 tỉnh, thành có khả năng kiểm tra các độc tố do vi nấm, trong đó có thực phẩm, rau quả; 20/63 tỉnh, thành kiểm tra được kim loại nặng trong thực phẩm, rau quả; 15% mẫu kiểm nghiệm thực phẩm do thanh tra y tế lấy về để xét nghiệm không đạt tiêu chuẩn.

Để việc lấy mẫu được chuẩn, Bộ Y tế đã có Thông tư số 14/2011/TT-BYT hướng dẫn chung về lấy mẫu thực phẩm phục vụ thanh tra, kiểm tra, chất lượng, ATVSTP. “Tuy có một văn bản hướng dẫn cụ thể, nhưng việc lấy mẫu vẫn phụ thuộc rất lớn vào năng lực của thanh tra y tế” – bà Ngọc cho biết.

Diệu Linh - Bùi Hương