Thu sang, lội ruộng bắt rô đồng

Thu sang, những cánh đồng lúa chín vàng, cá đồng theo nước ra mương, về sông suối. Lượng cá còn lại tụ về những vũng nước đọng trên mặt ruộng. Thuở ấu thơ, tôi cùng với lũ bạn í ới gọi nhau mang thau, chậu ra đồng rẽ lúa bắt cá.

Sau khi mang cá về, mẹ tôi lựa những con cá rô lớn rộng vào lu nước để ăn dần. Mớ cá rô thóc, lớn hơn ngón tay cái, mẹ dùng để chế biến nhiều món ăn trong bữa cơm gia đình. Và anh em chúng tôi khoái nhất là món cá rô thóc chiên xù trộn gỏi với xoài xanh.

Nguyên liệu chủ yếu chế biến món gỏi cá rô đồng trộn xoài xanh.

Phương thức chế biến món gỏi khá đơn giản. Cho cá vào trong chậu nước cùng với ít muối để cá nhả hết chất bẩn trong ruột rồi vớt ra rửa sạch, để ráo nước. Đun sôi dầu phộng trên bếp, đập dập nhánh sả cho vào chảo dầu để tăng thêm hương vị. Tiếp đến là cho cá vào chảo dầu chiên xù rồi vớt ra đĩa để ráo. Xoài xanh thái sợi cho vào thau, trộn với cá cùng với nước mắm, muối, tiêu, đường và ít tỏi băm nhuyễn. Sau đó gắp ra đĩa, cho thêm ít rau thơm lên trên là đã có món gỏi dân dã, đậm đà hương vị đồng quê.    

Dùng đũa gắp miếng gỏi cho vào miệng, vị chua của xoài, vị mặn của mắm, muối hòa tan cùng vị ngọt thơm từ thịt cá và đường, vị cay dịu của tiêu xen lẫn hương thơm từ tỏi và rau thơm đọng mãi nơi đầu lưỡi. Món gỏi cá rô đồng trộn xoài xanh phảng phất hương thơm lúa chín, chút hanh hao của nắng vàng từ thịt cá, ấm áp tình quê nơi rau trái vườn nhà.    

Khi cá rô thóc đã hết, mẹ tôi bắt cá rô lớn rộng trong lu nước mổ ruột rồi rửa sạch cho lên vỉ sắt nướng trên than hồng. Anh em chúng tôi canh chừng trở cá cho chín đều và không bị cháy sém. Lát sau, mùi hương thơm phức từ cá nướng kích thích vị giác, lan tỏa theo gió chiều. Mẹ nhẹ tay gỡ cá ra khỏi vỉ sắt, cho vào đĩa rồi tưới ít nước mắm pha đường, tiêu, tỏi là đã có món cá rô nướng “hút” cơm, ăn no vẫn thấy thèm. Vị ngọt từ đường và thịt cá hòa cùng vị mặn của mắm quyện cùng hương vị cay dịu của tiêu lan tỏa trong miệng rồi trôi dần xuống thực quản. Vài lát khế chua hay dưa leo thái mỏng nâng thêm hương vị của món cá rô nướng tưới mắm, ngon khó gì sánh bằng…     

Giờ độ thu sang, lúa chín vàng trên khắp cánh đồng. Người dân quê lại mang thau, chậu lội ruộng rẽ lúa tìm cá. Lũ bạn thuở ấu thơ sinh sống phương xa gọi điện thoại về nhắc nhớ rô đồng và những chiều lang thang nơi đồng quê. Lòng chợt bồi hồi, nhớ mênh mang…

Thu sang, đồng lúa chín vàng.

Người dân quê rẽ lúa bắt cá rô đồng.

Món gỏi cá rô đồng trộn xoài xanh.