Vì sao Ôtô điện tại Việt Nam tăng trưởng tốt nhưng chưa thể bùng nổ?

Đặt nền móng bởi Porsche Taycan ra mắt cuối năm 2020, phân khúc ôtô điện được kỳ vọng sẽ bùng nổ sau đó. Sau hơn 2 năm, nhóm xe điện đã có độ phủ sóng tốt hơn trong thị trường nhưng nhìn chung vẫn chưa đạt mức kỳ vọng của người dùng trước đó. Bên cạnh sự phát triển có phần chậm chạp trong thời gian qua, ôtô điện đã cho thấy những khởi sắc trong thời gian tới.

Phát triển tốt nhưng thiếu sự đa dạng

Trong tháng 3, VinFast bàn giao 915 xe điện đến tay khách hàng, bao gồm 395 xe VF 8, 469 xe VF e34 và 51 xe VF 9. Tính cả quý I, VinFast đạt doanh số 1.689 xe điện, gấp hơn 3 lần cùng kỳ năm 2022 (505 xe).

Nếu so với trung bình mỗi quý của năm 2022 (hơn 1.800 xe), doanh số quý I vẫn kém đôi chút. Tuy nhiên, đây chưa phải là con số cao nhất trong năm 2023 khi sắp tới là thời gian bàn giao 2 mẫu VF 9 và VF 5 Plus đến với khách hàng.

Kết thúc năm 2022, VinFast bàn giao khoảng 7.200 ôtô điện đến tay khách hàng. Có thể xem con số này đại diện cho cả thị trường ôtô điện Việt Nam khi Mercedes, Porsche, Audi hay Hyundai không công bố báo cáo bán hàng của xe điện. Trên thực tế, Ioniq 5 chỉ được bán với “suất nội bộ” trong khi số lượng bán ra của Taycan, EQS hay e-tron GT chỉ ở mức nhỏ giọt.

Với doanh số hơn 7.200 xe trong năm 2022, phân khúc ôtô điện của Việt Nam kém Thái Lan với 10.203 xe nhưng gấp hơn 2 lần con số 2.631 xe của Malaysia, theo số liệu của Statista và Paultan.

Dù con số trên cho thấy tiềm năng phát triển của xe điện, nhưng vẫn còn đó những băn khoăn. Doanh số xe điện Việt Nam chủ yếu đến từ VinFast khi các thương hiệu còn lại chiếm tỷ lệ quá nhỏ. Đương nhiên, doanh số của cả phân khúc phụ thuộc quá nhiều vào một thương hiệu dễ dẫn đến tình trạng phát triển không ổn định.

Ngoài ra, danh mục ôtô điện tại Việt Nam khá nghèo nàn khi có chưa đến 10 mẫu xe đang được phân phối hiện nay. Nhìn sang Thái Lan và Malaysia, có xấp xỉ 20 mẫu xe thuần điện đang được kinh doanh, từ Mercedes cho đến các thương hiệu Trung Quốc như BYD, Wuling...

Sôi động hơn nhưng chưa thể bùng nổ

Sau khi bàn giao VF 5 Plus đến tay khách hàng, có thể VinFast sẽ mở kênh đặt hàng cho VF 6 và VF 7 - 2 mảnh ghép cuối cùng trong dải sản phẩm SUV điện của hãng xe Việt. Dải sản phẩm SUV điện của VinFast đã trải dài các phân khúc.

VinFast VF 6 và VF 7 đều có hai phiên bản Eco và Plus. VF 6 Eco và Plus sử dụng lần lượt động cơ điện 174 mã lực và 201 mã lực. Ưu tiên sức mạnh nên VF 6 Plus có phạm vi hoạt động kém hơn VF 6 Eco, lần lượt là 381 km và 399 km. Bộ đôi VF 7 Eco và Plus có công suất lần lượt 201 mã lực và 348 mã lực và có phạm vi hoạt động 451 km với bản Eco và 431 km với bản Plus.

Sau e-tron GT, Audi tiếp tục thể hiện độ “chịu chơi” so với các thương hiệu đối thủ khi tiếp tục mang về RS e-tron GT và Q8 e-tron. Trong đó, RS e-tron GT là phiên bản mạnh nhất của e-tron GT và có thể ra mắt ngay trong tháng 4 này. Q8 e-tron sẽ ra mắt Việt Nam trễ hơn, theo kế hoạch là quý IV/2023.

Mercedes cũng sẽ mang về Việt Nam mẫu SUV điện EQB, sau EQS. Nếu đúng kế hoạch ban đầu, EQB đã ra mắt khách hàng trong nước hồi năm 2022. Volvo cũng dự kiện ra mắt C40 Recharge trong năm 2023.

Dù khá trễ, Audi, Mercedes hay Volvo cũng giúp giải tỏa sự "khô hạn" của nhóm SUV điện hạng sang. Hiện tại, phân khúc SUV điện hạng sang chưa có đại diện nào tại Việt Nam trong khi nhóm xe phổ thông bị “chiếm trọn” bởi VinFast.

Cách đây ít ngày, BMW i7 bị bắt gặp tại trung tâm đăng kiểm ở Hà Nội, hứa hẹn được giới thiệu trong năm nay. i7 là mẫu sedan chạy điện lớn nhất của BMW, cạnh tranh với Mercedes-Benz EQS. Nếu xét cả phân khúc sedan chạy điện, i7 còn đấu với Porsche Taycan và Audi e-tron GT.

Dễ dàng nhận ra, phần lớn ôtô điện tại Việt Nam đến từ các thương hiệu hạng sang. Nếu muốn mua ôtô điện dưới 2 tỷ đồng, khách hàng không có sự lựa chọn nào khác ngoài VinFast. Các thương hiệu phổ thông đến từ Nhật như Toyota, Honda, Mitsubishi hay Mazda vẫn chưa có kế hoạch mang xe điện về Việt Nam.

Mức giá khá cao và cơ sở hạ tầng là rào cản chính ngăn ôtô điện trở nên phổ biến tại Việt Nam. Để thật sự bùng nổ tại Việt Nam, phân khúc ôtô điện phải có sự “tham chiến” của các thương hiệu phổ thông. Khi đó, mặt bằng giá của ôtô điện sẽ được hạ xuống, dễ tiếp cận hơn.

Bên cạnh đó, hệ thống trạm sạc cũng phải được phát triển nếu muốn ôtô điện trở nên phổ biến hơn. Hiện tại, chỉ VinFast có mạng lưới trạm sạc phủ khắp cả nước trong khi các thương hiệu khác chỉ bố trí một số ít trạm sạc tại showroom.