Vụ "hoán đổi đất" kéo dài 25 năm, Bộ TNMT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ hủy bỏ quyết định trái luật

Bán đất cho doanh nghiệp nhà nước, nhưng công ty tư nhân… rót tiền(?)

Báo Dân Việt đã đăng loạt bài: "Bộ đôi" Nguyễn Hữu Tín – Đào Anh Kiệt và 2 văn bản bất thường (23/11/2019), "Bộ đôi" Nguyễn Hữu Tín – Đào Anh Kiệt: 1 khu đất, 2 chỉ đạo trái ngược (26/11/2019) và "Hoán đổi đất, 25 năm đất vẫn chưa đến tay doanh nghiệp" (3/12/2019).

Nội dung của loạt bài điều tra nói trên phản ánh các quyết định, văn bản bất thường của 2 lãnh đạo TP.HCM là ông Nguyễn Hữu Tín (cựu Phó Chủ tịch UBND TP.HCM) và Đào Anh Kiệt (cựu Giám đốc Sở TNMT TP.HCM) – 2 ông này đã bị Bộ Công an khởi tố, bắt giam trong các vụ sai phạm liên quan đến đất công ở TP.HCM. Hiện ông Tín và ông Kiệt đang thụ án trong tù.

Trong thời gian còn đương chức (năm 2015), ông Tín và ông Kiệt đã ra các văn bản xung quanh khu đất hơn 10ha, thuộc dự án "Khu chế biến nông, hải sản và kho tồn trữ lương thực", do Công ty cổ phần đầu tư – thương mại Thuận Hưng làm chủ đầu tư.

Với sự tham mưu của Sở TNMT (ông Đào Anh Kiệt là Giám đốc), ông Nguyễn Hữu Tín – lúc đương chức Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, đã ra Quyết định số 6525/QĐ-UBND ngày 8/12/2015, thu hồi hơn 8,3ha đất thuộc dự án của Công ty Thuận Hưng để giao cho Công ty cổ phần Bình Điền, gây thiệt hại nặng nề cho Công ty Thuận Hưng.

Ngoài ra, dưới thời lãnh đạo của ông Tín – ông Kiệt, Công ty Thuận Hưng cũng không được quan tâm, giải quyết gần 2,2ha đất dự án khu dân cư, sau khi chính quyền TP.HCM thực hiện "hoán đổi đất" với Công ty Thuận Hưng, dẫn tới suốt 25 năm qua, dự án khu dân cư của Công ty Thuận Hưng không thể triển khai, doanh nghiệp bị thiệt đơn, thiệt kép…

Ngay sau loạt bài điều tra đăng trên Dân Việt, Văn phòng Thành ủy TP.HCM đã có công văn số 14061-CV/VPTU ngày 19/12/2019 chỉ đạo về vụ việc trên.

 Đồng thời, ngày 24/12/2019, Văn phòng UBND TP.HCM cũng có văn bản "khẩn" số 12032/VP-ĐT gửi các sở, ngành liên quan, yêu cầu xác minh và xử lý thông tin trên báo Dân Việt phản ánh, liên quan đến việc sử dụng đất của Công ty Thuận Hưng.

Đặc biệt, Bộ TNMT đã thành lập đoàn công tác vào TP.HCM xác minh vụ việc trên. 

Sau quá trình kiểm tra, xác minh, Bộ TNMT đã ban hành văn bản số 537/BTNMT-TTr, gửi Thủ tướng Chính phủ báo cáo toàn bộ nội dung vụ việc trên.

Theo đó, Bộ TNMT xác định khu đất hơn 10ha (thuộc quận 8, TP.HCM) do Công ty Thuận Hưng tự bỏ tiền bồi thường cho người dân từ năm 1992. Thuận Hưng đã nộp ngân sách nhà nước 50% tiền sử dụng đất, tiền thuê đất... 

Công ty Thuận Hưng đã được Thủ tướng Chính phủ, UBND TP.HCM… chấp thuận chủ trương, cấp phép đầu tư dự án, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất… để thực hiện dự án.

Tuy nhiên, về sau này, khu đất trên lại bị quy hoạch dự án dành cho Công ty Phú Mỹ Hưng chồng lấn. Nên UBND TP.HCM thống nhất với Công ty Thuận Hưng "hoán đổi đất" cho Công ty Thuận Hưng sang khu đất khác, diện tích tương đương, tại Khu thương mại Bình Điền (do Tổng Công ty thương mại Sài Gòn – viết tắt SATRA (100% vốn nhà nước) làm chủ đầu tư).

Trớ trêu, tại khu đất này, một lần nữa, hơn 2,5ha đất của Công ty Thuận Hưng lại bị quy hoạch Trạm xử lý nước thải của dự án Khu thương mại Bình Điền chồng lấn lên. UBND TP.HCM buộc phải giao 2,2ha đất ở địa điểm khác (xã An Phú Tây, huyện Bình Chánh) cho Công ty Thuận Hưng thực hiện dự án khu dân cư. Như vậy, dự án của Công ty Thuận Hưng tại Khu thương mại Bình Điền còn lại 8,3ha.

Quá trình Công ty Thuận Hưng chuẩn bị các bước để thực hiện dự án trên khu đất 8,3ha; bất ngờ, vào tháng 3/2006, vin lý do Công ty Thuận Hưng vay nợ ngân hàng, tài sản thế chấp là 8,3ha đất dự án, UBND TP.HCM đã yêu cầu Thuận Hưng bán khu đất cho SATRA – chủ đầu tư dự án Khu thương mại Bình Điền, nhằm lấy tiền trả nợ ngân hàng.

Song, trên thực tế, SATRA không bỏ tiền mua khu đất, mà Công ty cổ phần Bình Điền (71% vốn của tư nhân là Việt kiều Mỹ, 29% vốn của SATRA) mới thật sự là người đứng ra rót tiền mua đất. Điều bất thường, Công ty cổ phần Bình Điền mới được thành lập ngày 7/2/2007 (sau khi UBND TP.HCM cho phép SATRA mua lại khu đất của Thuận Hưng gần 1 năm).

Ngày 27/3/2007, SATRA, Công ty Thuận Hưng và Công ty Bình Điền đã ký Hợp đồng số 66/HĐ-2007 về chuyển nhượng khu đất 8,3ha. Công ty Bình Điền trả cho Công ty Thuận Hưng 186 tỷ đồng. 

Công ty Thuận Hưng giao toàn bộ hồ sơ đất đai cho Công ty Bình Điền. Hiện Công ty Bình Điền đã thanh toán cho Công ty Thuận Hưng 149,5 tỷ đồng, để Công ty Thuận Hưng trang trải nợ vay tại các ngân hàng.

Vi phạm Luật Đất đai

Theo Bộ TNMT, việc UBND TP.HCM chỉ đạo Công ty Thuận Hưng bán 8,3ha đất dự án cho SATRA; nhưng thực tế, không phải SATRA mua khu đất, mà người mua đất là Công ty cổ phần Bình Điền (SATRA chiếm 29% vốn). Việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất nói trên có dấu hiệu trái với quy định của luật pháp.

Cụ thể: UBND TP.HCM chỉ cho phép Công ty Thuận Hưng bán tài sản, nhưng chỉ bán cho SATRA; SATRA là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước "không thể tự ý giao việc mua bán tài sản của Công ty Thuận Hưng cho Công ty Bình Điền".

Mặt khác, Bộ TNMT cho biết, ngày 18/11/2009, Thanh Tra TP.HCM từng có Kết luận số 731/KL-TTTP-KT.II, với kết luận việc Công ty Thuận Hưng chuyển nhượng quyền sử dụng đất với Công ty Bình Điền là "vi phạm Điều 111 – Luật Đất đai năm 2003 và Công ty Bình Điền nhận chuyển nhượng đất của Công ty Thuận Hưng là vi phạm Điều 103 – Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai năm 2003".

Bất chấp cảnh báo của Thanh tra TP.HCM, ngày 8/12/2015, ông Nguyễn Hữu Tín – Phó Chủ tịch UBND TP.HCM (với sự tham mưu của ông Đào Anh Kiệt – Giám đốc Sở TNMT TP.HCM), đã ủng hộ cho việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất trái luật kể trên, ban hành Quyết định số 6525/QĐ-UBND, thu hồi đất của Công ty Thuận Hưng để giao cho Công ty Bình Điền.

Từ những căn cứ trên, Bộ TNMT đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP.HCM: "Thu hồi, hủy bỏ Quyết định số 6525/QĐ-UBND ngày 8/12/2015 của UBND TP.HCM, về việc thu hồi 83.847m2 đất của Công ty Thuận Hưng và cho Công ty cổ phần Bình Điền thuê".

Ngoài ra, Bộ TNMT cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP.HCM "kiểm điểm trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc Tổng công ty SATRA, Công ty Bình Điền nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trái pháp luật, giá trị quyền sử dụng đất nhận chuyển nhượng không được thẩm định, không có ý kiến của cơ quan nhà nước có thẩm quyền gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước".

"Kiểm điểm trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan trong việc chậm thực hiện việc giao đất và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất diện tích 21.869m2 tại xã An Phú Tây, huyện Bình Chánh cho Công ty Thuận Hưng; việc thực hiện trình tự, thủ tục thu hồi 83.847m2 đất của Công ty Thuận Hưng không đúng quy định và việc cho Công ty Bình Điền thuê 83.847m2 đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất".