Cách hành xử lạ của Trung Quốc và chuyện chưa từng có ở G-20

Trong khi các nhà lãnh đạo thế giới tập trung ở thành phố Hàng Châu, Trung Quốc để tham dự hội nghị thượng đỉnh nhóm các nước có nền kinh tế phát triển và mới nổi (G-20), các quan sát viên không được tham dự các cuộc họp bàn lớn của họ, song những chi tiết nhỏ diễn ra trong và ngoài hội nghị cũng đủ để đoán được nội dung bên trong.

Những tranh cãi sôi nổi xung quanh việc Trung Quốc không cấp cầu thang máy bay đón Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm thứ Bảy khi ông đến sân bay Hàng Châu đã minh chứng cho điều đó.

Hình ảnh Trung Quốc đón ông Obama ở sân bay gây tranh cãi.

Tổng thống Mỹ trước đó đã đến sân bay Hàng Châu và bước xuống từ Air Force One bằng một cầu thang nhỏ - một nghi thức ngoại giao khác lạ không có thảm đỏ như vốn thấy trong các cuộc đón tiếp nguyên thủ thế giới.

Một thời gian ngắn trước khi ông Obama  đến nơi, các quan chức Mỹ và Trung Quốc cũng đã có một sự cố ngoại giao  khi quan chức Trung Quốc đã la hét quan chức Mỹ.

Tuy vậy, bất chấp những sự cố, và những cuộc đối thoại trong hàng loạt các vấn đề tranh chấp và quan điểm trái ngược về vấn đề Biển Đông, ông Obama và Tập Cận Bình đã có cuộc trò chuyện dài và đi dạo trong đêm trước hội nghị thượng đỉnh G-20

Nhưng ngoài việc không có thảm đỏ đón ông Obama như những nhà lãnh đạo khác, vị trí đứng chụp ảnh truyền thống cũng nói lên quyền lực chính trị của mỗi nguyên thủ.

Trong phiên họp chụp ảnh tại hội nghị thượng đỉnh G20 năm nay, Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đứng bên cạnh Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Thổ Nhĩ Kỳ là chủ nhà của sự kiện G-20 năm ngoái ở Antalya, trong khi Đức sẽ là nước tổ chức hội nghị G-20 vào năm tới.

Đứng bên cạnh bà Merkel và ông Erdogan là Tổng thống Mỹ Barack Obama và Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Vị trí đứng của các nhà lãnh đạo G-20 khi chụp ảnh.

Trong hội nghị thượng đỉnh G-20 ở Brisbane vào năm 2014, ông Putin đứng trên mép ngoài của bức ảnh. Năm đó, nhà lãnh đạo Nga đã cắt ngắn thời gian tham dự của ông tại hội nghị sau khi các nhà lãnh đạo phương Tây lạnh nhạt với ông vì sự can thiệp của Moscow đối với cuộc khủng hoảng ở Ukraine.

Trước khi hội nghị G-20 diễn ra tại Hàng Châu, Trung Quốc đã nói rõ rằng Putin là một khách hàng đầu tại hội nghị thượng đỉnh.

Năm nay, Tổng thống Pháp Francois Hollande,  Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye, Tổng thống Indonesia Joko Widodo, Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma  và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng ở hàng ghế đầu. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã ở hàng thứ hai.

Nhưng khi ông Tập Cận Bình và Thủ tướng Abe chia sẻ một cái bắt tay ở Hàng Châu vào ngày chủ nhật, nhà lãnh đạo Trung Quốc đã mỉm cười - một sự tương phản sắc nét từ cuộc gặp gỡ của họ trong Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) tại Bắc Kinh cách đây hai năm, khi đó ông Tập Cận Bình xuất hiện với khuôn mặt cau có và ánh mắt lạnh lùng.

Khi ông Tập Cận Bình chào đón các nhà lãnh đạo vào ngày chủ nhật, trao đổi của ông với Thủ tướng Đức Merkel đã dài hơn với các nhà lãnh đạo khác, trong khi thời điểm thảo luận với Tổng thống Hàn Quốc Park Geun Hye ít ấm áp mặc dù cả hai nhà lãnh đạo vẫn mỉm cười.

Nhưng ảnh hưởng chính trị không phải là yếu tố duy nhất được xem xét khi xác định nơi mà mỗi nhà lãnh đạo nhà nước đứng.

Theo các quy tắc bất thành văn của ngoại giao, vị trí cũng phụ thuộc vào thời gian mà các nhà lãnh đạo nắm quyền.

Đây là lý do tại sao ông Obama, người thường đứng ở phía trước, được đặt ở hàng thứ hai tại hội nghị thượng đỉnh London vào năm 2009, ba tháng sau khi ông nhậm chức.

Dù có những tranh cãi về cách đón tiếp, song hai nhà lãnh đạo Mỹ- Trung đã có cuộc hội đàm dài.

Các quan chức cấp cao tại các tổ chức quốc tế lớn, chẳng hạn như giám đốc điều hành Quỹ Tiền tệ Quốc tế Christine Lagarde và Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon, thường đứng ở hàng thứ ba.

Tại hội nghị thượng đỉnh năm 2009, Thủ tướng Anh Gordon Brown đã điều chỉnh chỗ ngồi của Tổng thống Pháp Nicholas Sarkozy bên cạnh bàn của chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào sau khi ông Sarkozy dọa sẽ bước ra khỏi hội nghị thượng đỉnh.

Kế hoạch chỗ ngồi tại hội nghị thượng đỉnh Saint Petersburg vào năm 2013 cũng đã được báo cáo điều chỉnh để đưa khoảng cách  giữa Tổng thống Obama và Tổng thống Putin ra xa hơn khi những căng thẳng giữa Mỹ và Nga về vấn đề Syria trở nên đỉnh điểm.

Ngoài vị trí chỗ đứng của các nguyên thủ, việc lựa chọn thực phẩm trong các thực đơn cũng sẽ được theo dõi chặt chẽ vì nó phản ánh "quyền lực mềm" của nước chủ nhà.

Chủ nhà năm nay, thành phố bên bờ của Hàng Châu, là nguồn tự hào của ẩm thực Chiết Giang, một trong tám chiếc nôi ẩm thực truyền thống tuyệt vời của ẩm thực Trung Hoa.

Các món ăn nổi tiếng của Hàng Châu như cá giấm Hồ Tây thịt lợn Dongpo và gà “cái bang”…đều có trên thực đơn của các bữa tiệc. Đạo diễn nổi tiếng Trung Quốc Trương Nghệ Mưu đã được bổ nhiệm làm giám đốc cho đêm gala năm nay tại hội nghị thượng đỉnh.