Cây sào tre Nam bộ

Hồng Khuyên Thứ ba, ngày 24/03/2015 07:00 AM (GMT+7)
Tre đem lại cho con người nhiều hữu dụng. Măng tre chế biến món ăn, lá tre để gói bánh ú, thân tre làm rui, mè lợp nhà, tre bắc cầu qua mương, rạch, tre đốn về chế thành các phương tiện đánh bắt thủy hải sản. Từ ống trúm, cần câu, đến cái lờ, cái lộp, cái vó, … tre không thể vắng mặt. Nhưng thông dụng và độc đáo hơn cả là những chiếc sào tre.
Bình luận 0
Ở miền Tây Nam bộ, ngoài những vườn tre mọc hoang, nhiều nhà còn trồng tre ở ngoài bìa vườn hay các nơi đất bỏ hoang để phục vụ cho đời sống của người bình dân miền sông nước.
img
Chống xuống giữa đồng nước nổi với chiếc sào tre (ảnh tác giả)
Vùng kênh rạch chằng chịt, người dân bước chân ra đường thường phải nhờ chiếc xuồng, chiếc ghe để di chuyển. Ngoài mái chèo, cây dầm bơi thì chiếc sào tre dùng để chống xuất hiện phổ biến. Cụm từ “chèo chống” có lẽ cũng từ đó đi vào ngôn ngữ của người bình dân Cửu Long giang:

"Một mình vừa chống vừa chèo
Không ai tát nước đỡ nghèo một khi" – Ca dao.

Có cây sào trên tay, người ta chống xuồng đi thoăn thoắt giữa những vùng mà năng lát mọc đầy hay trên cánh đồng nước ngập. Xin nói thêm, những môi trường như thế chỉ có chống xuồng mới đi nhanh, chèo và bơi không ăn thua!
img
Chiếc sào tre giúp neo đậu ghe (ảnh tác giả).
Người ta chống xuồng đi thăm câu, giăng lưới hay lòi mạ lên ruộng cấy. Giữa đường gặp chim, gặp rắn, sào trở thành vũ khí lợi hại giúp con người chinh phục chúng.

Đối với những chiếc ghe lớn, khi ghé bến, chiếc sào lại giúp con người điều khiển cho mũi ghe vào vị trí hợp lý. Sào lại trở thành điểm cố định để cột ghe, xuồng. Cũng từ đó từ “cắm sào” trở nên một nét nghĩa phát sinh chỉ việc đã ổn định:

"Ghe anh vừa mới cắm sào,
Nghe em có chốn, anh muốn lộn nhào xuống sông" – Ca dao.

Ở chợ nổi, chiếc sào khi đã giúp ghe hàng cố định, nó lại kiêm luôn chức năng làm nơi cho chủ nhân bẹo hàng hóa để bán !

Sào cần nhẹ, dài, suông và dẻo. Tre đáp ứng được hết những yêu cầu đó nên chiếc sào tre đã gắn bó với người dân quê tự bao giờ.

Lựa cây tre già cỡ nửa cườm tay người lớn, dài vài sải tay, róc thật nhẵn là được. Sào xài lâu lên nước nhẵn bóng. Tre thường tiếp xúc với nước nên mối mọt cũng không dám lại gần.
   
Ngày nay, nhiều phương tiện hiện đại được người dân ứng dụng để đi lại, nhưng có lẽ khi nào còn có chiếc xuống, chiếc ghe bồng bềnh trên sông rạch, đồng ruộng thì chiếc sào vẫn còn có mặt để thực thi vai trò của nó.
Mời các bạn đồng hành cùng báo Dân Việt trên mạng xã hội Facebook để nhanh chóng cập nhật những tin tức mới và chính xác nhất.
Tin cùng chuyên mục
Xem theo ngày Xem