Chuyện người lính trở về từ hải chiến Gạc Ma mở quán phở mang tên Trường Sa

Lam lũ đời thường

Chúng tôi tranh thủ đến nhà anh Thoa lúc 5 giờ sáng, bởi ngay sau đó anh phải bận bịu phục vụ khách ăn sáng. Quán phở mang tên Trường Sa, nhỏ hẹp đặt ngay trước nhà, mở cách đây 5 năm. Căn nhà gác với sàn chưa đầy 20m2, anh đang sống cùng cha mẹ, vợ và con trai 2 tuổi.

Mỗi ngày, anh đều dậy trước 4 giờ để nấu nước dùng, gỡ bánh phở, rửa rau, dọn hàng,… Phụ việc chính cho anh là cha mẹ già hiện đều đã ở tuổi 70. Cha anh (ông Lê Thừa) kiêm nghề bơm, vá ruột xe máy cạnh đó. Vợ anh (chị Trần Thị Thu Hà) đang giữ trẻ cho một gia đình trong phường, rảnh lúc nào là phụ giúp chồng bán quán. Với khoảng 50 tô phở/ngày, anh Thoa cho biết “phải vất vả, chịu khó mới sống tạm tạm”.

Phục viên với sức khỏe bị ảnh hưởng 11%, anh nhận chế độ một lần “không bao nhiêu” (phải ảnh hưởng 23% mới được công nhận thương binh). Xuất ngũ, anh đã lăn lộn khắp nơi mưu sinh với nghề chạy xe ôm. Lần đầu lập gia đình có 2 con nhưng cuộc sống vất vả, vợ chồng chia tay nhau; rồi anh đi… bước nữa.

Lam lũ đời thường, thỉnh thoảng bạn bè cựu binh Trường Sa mời gọi đi đó đây hội ngộ. “Đồng đội tay bắt mặt mừng, chia sẻ nhau bao nhiêu kỷ niệm vui buồn trận mạc, đời thường. Có khá giả, có gieo neo nhưng ai cũng đau đáu một tấm lòng với Biển Đông” - anh Thoa nói.

“Nếu còn sức, tôi vẫn làm lính biển”

Anh Thoa năm nay đã 48 tuổi, nguyên là hạ sĩ quan thuộc Hải đội 1 - Lữ đoàn 125 Hải quân. Năm 1988, anh và một số đồng đội được tăng cường cho tàu HQ-604. Mùng 9 Tết năm đó, tàu từ cảng Sài Gòn đi Cam Ranh bốc hàng và đưa lực lượng xây dựng ra đảo chìm Gạc Ma (Trường Sa). “Chiều 13.3, tàu HQ-604 neo cách Gạc Ma khoảng 1km. Đến 17 giờ cùng ngày, một số tàu hải quân Trung Quốc sấn sổ áp sát tàu chúng tôi, dùng loa doạ buộc phải rút khỏi Gạc Ma. Thế nhưng chúng tôi vẫn quyết tâm thực hiện lệnh tiếp cận đảo, chuyển vật liệu xây dựng từ tàu lên và đặt mốc chủ quyền đúng vào lúc 12 giờ đêm 13.3.

Quan điểm

Cựu chiến binh Lê Minh Thoa 

 Tôi đặt tên quán là Trường Sa để luôn nhớ về cuộc huyết chiến Gạc Ma. Nếu còn sức khỏe, tôi lại làm lính biển!” 

Đến 5 giờ ngày 14.3, tàu Trung Quốc với lực lượng đông, súng ống hằm hằm lao lên đảo, trong lúc quân ta chỉ quần đùi, áo may ô. Chúng nhào tới giật cờ Tổ quốc do chúng tôi vừa cắm. Thuyền trưởng lệnh anh em sẵn sàng chiến đấu, quyết tâm bảo vệ cờ Tổ quốc. Chúng nhổ cờ lên thì ta lại cắm lại; hai bên xáp lá cà đánh nhau. Giằng co khoảng 1 giờ thì phía quân Trung Quốc nổ súng dữ dội từ tàu chiến” - anh Thoa kể.

“Lúc đó, tôi bị thương bỏng lưng, trúng đạn ở chân nhưng vẫn lo chữa cháy tàu HQ-604. Đến khi tàu chìm, tôi ôm được 2 trái bí xanh, làm phao bơi ra xa tránh làn đạn. Dập dềnh trên biển đến chiều 14.3, tôi mệt lả và bị quân Trung Quốc bắt giữ, cùng một số đồng đội đến từ các tàu khác của quân ta. Chúng tôi bị nhốt trong nhà tù ở bán đảo Lôi Châu (Quảng Đông). Bị nhốt biệt lập 3 năm 7 tháng, đến tháng 11.1991, tôi cùng 21 đồng đội được trao trả tại cửa khẩu Hữu Nghị Quan (Lạng Sơn)” - anh Thoa dừng kể, đi lấy phở cho khách.

Trở về nước, anh Thoa mới biết, trong trận Gạc Ma, ta đã hy sinh 64 người, bị thương 10 người, trong đó, 9 người bị quân Trung Quốc bắt, 1 người được quân ta cứu là anh Nguyễn Văn Lanh - được phong Anh hùng năm 1989.

Ông Lê Thừa cho hay: “Sau trận Gạc Ma 1988, gia đình đã lập bàn thờ Thoa. Bởi đã có giấy báo tử, và cuộc chiến thì quá chênh lệch, khốc liệt giữa sóng khơi. Mãi đến mấy năm sau, mới biết được Thoa còn sống. Đời nó chỉ toàn gian lao, vất vả”.