Có bao nhiêu loài lan rừng ở tỉnh Khánh Hòa, tỉnh này đang chi tiền bảo tồn bao nhiêu loài lan rừng quý hiếm?

 Nguy cơ lan rừng bị suy giảm nghiêm trọng

Theo dữ liệu mới nhất, tỉnh Khánh Hòa đã ghi nhận hơn 200 loài lan rừng; trong đó có nhiều loài lan đặc hữu với phạm vi phân bố hẹp như: Kim tuyến, Hài hồng, Bạch môi…

Nhiều loài lan được biết đến là cây thuốc quý hiếm như: Kim tuyến, Thạch hộc, Lan gấm…

Lan rừng Khánh Hòa lại đang đứng trước nguy cơ bị suy giảm nghiêm trọng, khó có thể phục hồi trong tự nhiên. 

Nhiều loài lan đặc hữu như: Hài hồng, Bạch môi, Bò cạp tía, Hoàng thảo Khánh Hòa, Mật khẩu Phi Tâm… có nguy cơ bị tuyệt chủng. 

Một trong những nguyên nhân đó là tình trạng người dân thu hái lan rừng và nạn chặt phá cây gỗ khiến môi trường sinh thái trong khu vực bị tác động nặng nề. 

Tuy việc khai thác, bán lan rừng mang lại cho người dân nguồn thu nhập đáng kể nhưng cũng gây ảnh hưởng rất lớn đến môi trường, hủy diệt đa dạng sinh học của các loài lan, nhất là giống lan quý hiếm. 

Vì thế sản phẩm hoa lan rừng chất lượng thấp, giá trị kinh tế chưa cao. Việc làm này không những không bảo tồn được nguồn gen lan rừng quý hiếm mà còn có nguy cơ mất dần nguồn gen lan bản địa quý của tỉnh Khánh Hòa.

Bảo tồn các loài lan rừng quý hiếm của tỉnh Khánh Hòa

Mục tiêu của đề tài tuyển chọn 6 loài lan rừng bản địa, quý hiếm, phù hợp với điều kiện sinh thái tại Khu du lịch Suối Hoa Lan gồm: Bạch môi, Giã hạc, Thủy tiên hường, Gấm, Ngọc điểm và Vani lông sậm. 

Đồng thời, đề tài đưa ra các biện pháp kỹ thuật nhân giống lan rừng, nuôi trồng hoa lan rừng phù hợp với từng loài lan để bảo tồn và phát triển. 

Sau 3 năm triển khai thực hiện, nhóm nghiên cứu đã tuyển chọn thu được 311 mẫu đối với 6 loài lan rừng trên đủ đáp ứng yêu cầu nhân giống.

Đề tài đã thực hiện nhân giống thành công số lượng 1.416 cây lan rừng, vượt kế hoạch 1.200 cây; tỷ lệ sống bình quân đạt 82%, ít sâu bệnh. 

Trong đó, cây lan Thủy tiên hường tách thân có tỷ lệ sống đạt đến 98%. Đặc biệt, có 5/6 loài lan rừng được nghiên cứu đã ra hoa (trừ Vani lông sậm). 

Quá trình thực nghiệm và theo dõi, nhóm nghiên cứu đã hoàn thiện dần các biện pháp kỹ thuật từ nhân giống, trồng và chăm sóc 6 loài lan rừng được tuyển chọn phù hợp với điều kiện sinh thái tại Khu du lịch Suối Hoa Lan. 

Qua đó, nhóm nghiên cứu đã tập hợp và biên soạn thành tài liệu tập huấn dành cho đội ngũ nhân viên kỹ thuật. Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu đã thu thập dữ liệu và góp phần xây dựng danh mục gồm 206 loài lan rừng bản địa; trong đó có 52 loài hoa lan rừng mới ghi nhận tại tỉnh Khánh Hòa. 

Ngoài ra, từ năm 2017, Khu du lịch Suối Hoa Lan đã xây dựng mô hình sưu tập và bảo tồn lan rừng tại đơn vị. 

Dự kiến, mô hình sưu tập và bảo tồn 100 loài lan rừng bản địa và đặc hữu. Mô hình có diện tích 2ha, gồm 2 vườn nhân giống và nuôi dưỡng lan rừng (3.000m2), phía ngoài là khu vực trưng bày lan rừng theo điều kiện bán tự nhiên, lan rừng được ghép lên thân cây gỗ sống.

Đồng thời một số loài lan rừng mọc tự nhiên theo dòng suối Tử Sỹ trong khu vực này. Đến nay, mô hình đã sưu tập và bảo tồn được 73 loài lan rừng, gồm: 52 loài lan rừng bản địa Khánh Hòa, 21 loài lan rừng thu thập từ các địa phương khác.

Đặc biệt, có một số loài lan rừng đặc hữu quý, hiếm có giá trị cao và nguy cơ bị tuyệt chủng trong tự nhiên. Vì vậy, hiện nay, đơn vị đã triển khai chương trình thử nghiệm nhân giống và bảo tồn chuyển chỗ một số loài như: Hoàng yến tím, Hoàng thảo trần kim, Đầm lầy Trung Bộ và một số dòng lan bản địa, quý hiếm gồm: Giã hạc, Ngọc điểm ở Hòn Hèo…

Ông Huỳnh Kỳ Hạnh - Giám đốc Sở KH-CN, Chủ tịch Hội đồng KH-CN tỉnh Khánh Hòa cho biết, sau 3 năm thực hiện đề tài, nhóm nghiên cứu đã đạt được kết quả tốt, một số sản phẩm vượt kế hoạch.