Đang tâm chặt bỏ hàng trăm ha thanh long ruột đỏ, nông dân Đồng Nai chán ngấy, thời vàng son qua rồi

Loại trái đặc sản này lại có ưu thế cho thu hoạch quanh năm nên người trồng thanh long đạt lợi nhuận “khủng”. Theo đó, nông dân đua nhau trồng loại cây đặc sản này.

Nhà vườn trồng thanh long tại xã Xuân Hưng (huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai) lo lắng vì đầu ra thanh long vẫn gặp khó: Phan Anh

Nhưng vài năm trở lại đây, nhất là khi thị trường xuất khẩu trái cây tươi bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19, thanh long bán tại vườn chỉ còn vài ngàn đồng/kg, thậm chí có thời điểm bị ùn ứ. Ưu điểm của cây trồng này lại thành gánh nặng với người trồng thanh long vì chi phí đầu tư phân thuốc quá lớn, sản lượng thu hoạch lớn gây nên cơn khủng hoảng thừa.

Gánh nặng đầu tư

Từ đầu mùa mưa đến nay, bệnh nấm “tắc kè” xuất hiện gây thiệt hại cho nhiều nhà vườn trồng thanh long và bệnh này có khả năng bùng phát thành dịch lớn. 

Nguyên nhân cũng do thanh long rớt giá, nông dân không có tiền để tái đầu tư sản xuất khiến vườn cây suy yếu, dịch bệnh dễ lây lan. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến nhiều nhà vườn đua nhau trồng theo phong trào rồi đua nhau chặt bỏ cây trồng này.

Ông Đoàn Trung Ngọc là chủ cơ sở thu mua và đóng thanh long xuất khẩu. Ông cũng là nông dân đi tiên phong trồng thanh long ruột đỏ tại xã Hưng Thịnh (huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai). Trước đây, gia đình ông có gần 10 ha trồng thanh long ruột đỏ. Hiện diện tích này đã giảm hơn 1 nửa vì ông đã chuyển đổi sang mô hình khác cho hiệu quả kinh tế cao hơn. 

Ông Ngọc chia sẻ, nếu chăm sóc tốt, thanh long có thể cho thu hoạch cả chục lứa/năm. Các vườn cây ăn trái khác thường 1 năm chỉ có 1 vụ thu hoạch, việc chăm bón phân, thuốc chỉ một vài lần/năm. Trong khi đó, cây thanh long cần đầu tư hàng tuần, hàng tháng nên chi phí rất lớn. Càng khó khăn hơn, nếu để vườn cây không chăm bón, cây thanh long rất dễ bị suy, dịch bệnh lây lan.

Theo số liệu từ Sở NNPTNT tỉnh Đồng Nai, tính đến cuối tháng 4 năm 2022, tổng diện tích thanh long trên địa bàn tỉnh còn hơn 1,3 ngàn ha, giảm hàng trăm ha so với năm trước đó. 

Nguyên nhân diện tích thanh long ruột đỏ giảm mạnh do 2 năm trở lại đây, loại trái cây đặc sản thuộc tốp đầu cho thu nhập cao lại trở thành nguyên nhân khiến nhiều nông dân mang nợ khi liên tục đứng ở mức thấp vì xuất khẩu khó khăn.

Mong được hỗ trợ về đầu ra

Cũng theo ông Ngọc, nghịch lý hiện nay về bài toán đầu ra cho trái thanh long là rộ vụ thu hoạch, sản lượng tăng cao, thanh long có nguy cơ ùn ứ, đổ bỏ. Nhưng thương lái khó khăn tìm được nguồn hàng đạt chuẩn xuất khẩu vì tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu về chất lượng ngày càng cao. Trong khi đó, nhiều nhà vườn e ngại đầu tư chăm sóc vì lo giá rẻ. 

Mặt khác, ngay cả những nhà vườn vẫn nỗ lực làm hàng xuất khẩu, với tình hình dịch bệnh phát sinh nhiều trên cây trồng này vào mùa mưa, nguy cơ tồn dư thuốc bảo vệ thực vật là rất lớn. Đây lại đang là vấn đề nhiều thị trường nhập khẩu trái thanh long, trong đó có cả thị trường dễ tính là Trung Quốc cũng đang siết chặt các quy định về thuốc bảo vệ thực vật.

Ông Dương Công Huấn, nông dân trồng thanh long ruột đỏ tại xã Xuân Hòa (H.Xuân Lộc) lo lắng, hơn 2 năm nay, thanh long thường đứng ở mức dưới giá thành sản xuất, thậm chí có thời điểm thương lái chỉ trả 1-2 ngàn đồng/kg cho thanh long xuất khẩu. Trong khi đó, để làm ra trái thanh long đạt chuẩn xuất khẩu, nông dân tốn thêm nhiều chi phí như tiền điện thắp đèn, công, thuốc vuốt tai thanh long...

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Văn Hưng, nông dân trồng thanh long ruột đỏ tại xã Xuân Hưng (huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai) lo lắng, vườn thanh long của ông khoảng 1 tuần nữa sẽ có lứa thu hoạch. 

Đây là lứa thanh long nhà vườn thắp đèn làm nghịch vụ nên chi phí đầu tư cao vì ngoài tiền phân, thuốc thì các khoản công chăm sóc, tiền điện thắp sáng cũng là chi phí không nhỏ. Hiện chỉ một số nhà vườn cho thu hoạch thanh long thắp đèn, sản lượng ít mà giá thanh long vẫn thấp hơn nhiều so với giá thành sản xuất. Hơn 1 tháng nữa, nhiều nhà vườn sẽ cho thu hoạch chính vụ, sản lượng lớn càng khó kỳ vọng giá mặt hàng này sẽ tốt hơn.

Theo một số nông dân trồng thanh long trên địa bàn tỉnh, giá thanh long thấp hơn giá thành sản xuất kéo dài suốt 2 năm nay khiến nhiều nhà vườn ôm nợ, không còn vốn đầu tư cho vườn cây. Nếu không được hỗ trợ kịp thời về đầu ra, dự báo diện tích thanh long trên địa bàn tỉnh có thể tiếp tục giảm mạnh.