Đào tạo... nghèo

Đại khái bài báo kể lại chuyện một phụ nữ người Nùng là Nông Thị Keo cùng với hàng trăm chị em khác “hăm hở học nghề” mây tre đan, với hy vọng có được một việc làm, hoặc đơn giản hơn, để có miếng bỏ bụng. Mất 1 năm đi học, chị Keo, cùng với 149 chị em khác sau đó… vẫn thất nghiệp khi “không có việc, cũng chẳng biết làm gì”. Đến bây giờ, không biết chừng chị lại theo học một nghề gì đó và tiếp tục thất nghiệp ngay sau khi học nghề.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hoàng Xuân Lương có lần tâm sự: Chúng ta cứ khăng khăng mở lớp học sửa chữa xe máy cho bà con thì tôi nghĩ là không thiết thực. Ở vùng cao, ít người có xe gắn máy để đi, thế thì đào tạo xong làm sao người ta có thể sống bằng nghề trên địa bàn được.

Đào tạo nghề sửa xe máy cho vùng đồng bào chủ yếu đi ngựa. Đào tạo nghề mây tre đan ở địa bàn doanh nghiệp cần người hái cà phê. Một hiện thực chung là ... chỉ dạy những gì người dạy có khả năng dạy. Đào tạo nghề kiểu buôn vịt giời như thế thì đúng là đào tạo nghèo. Không sai!

“Không thể có việc làm bền vững nếu không qua đào tạo” - Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng phát biểu trong phiên Ủy ban TVQH thảo luận về Luật Việc làm hôm qua. Nhưng thực tế đào tạo nghề thì sao? “Ở nhiều địa phương, trung tâm việc làm chỉ mấy cục sắt nằm ngoài sân. Các đồng chí về mà xem. Một ông giám đốc Công ty Ladoda phát biểu: “Các cháu qua đào tạo về đây đều không làm được?”. Chưa kể đến vấn đề giáo dục văn hóa.

Chính Chủ tịch Quốc hội kể quá trình đào tạo lại thậm chí “dạy từ cách cách cầm, xưng hô trên điện thoại. Cái đó chả ai dạy cả. Nhấc điện thoại lên là nói rất xấc xược. Tôi ở Bộ Tài chính trước cũng thế, đi lại ra ra vào vào, mình là Bộ trưởng có chào nó thì chào. Đây là vấn đề văn hóa”. Những đoạn trích trên đây là phát biểu của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, về một thực tế có thể gọi thẳng là “đào tạo, hay dạy nghề có cũng như không”. Ở Việt Nam, trong khu vực lao động đã có đủ thứ luật, từ Luật Lao động, Dạy nghề, rồi Bảo hiểm xã hội, giờ là Luật Việc làm.

Nhưng chừng nào mà câu chuyện Đam Rông còn phổ biến trong sự chặc lưỡi thì chừng đó luật mấy cũng chỉ là trên giấy mà thôi.

Anh Đào