Dự án “Kết nối mọi người trong cứu hộ và giảm nhẹ thiên tai ở khu vực ĐBSCL”: Kết nối để giảm nhẹ tổn thương

Phóng viên Báo NTNN đã phỏng vấn ông Ramesh Khadka - cố vấn cao cấp của AAV về sự kiện này.

Ông Ramesh Khadka.

Ông đánh giá về hậu quả biến đổi khí hậu đối với Việt Nam nói chung và vùng ĐBSCL nói riêng như thế nào?

- Theo tôi được biết, Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia dễ bị tổn thương do tác động xấu của biến đổi khí hậu. Phần lớn dân số thường xuyên đối mặt với những rủi ro vì bão, mưa lớn, lũ lụt, hạn hán, lốc xoáy, sạt lở... Trong đó, ĐBSCL là một vùng đất thấp, đông dân và là 1 trong 3 tam giác châu thổ dễ bị tổn thương nhất thế giới.

Những người chịu ảnh hưởng nhiều nhất chính là các hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, người tàn tật, phụ nữ, trẻ em. ĐBSCL là 1 trong 2 vựa lúa lớn nhất Việt Nam, đem lại rất nhiều lợi ích cho người dân. Thế nhưng, theo nhiều chuyên gia nghiên cứu, nếu mực nước biển đang lên ở một mức độ nào đó thì vựa lúa này sẽ trở thành vùng thảm họa, người dân địa phương sẽ di dời đi các vùng khác.

Dự báo, thời gian tới, thiên tai và thời tiết sẽ ngày càng khắc nghiệt và có nhiều bất thường xảy đến gây thiệt hại về người, nhà cửa, ruộng đất, khiến người dân mất phương tiện sinh sống và đẩy họ trở lại cảnh nghèo đói.

AAV cho rằng, thời gian qua, nhiều ngành chức năng đã nỗ lực triển khai nhiều biện pháp ứng phó với thiên tai qua việc đẩy mạnh công tác chuẩn bị, xây dựng kịch bản về tác động của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, việc làm trên chưa được cụ thể, mạnh mẽ và còn nhiều thiếu hụt, nhất là khả năng ứng phó của cộng đồng và năng lực của chính quyền địa phương.

Người dân tham gia buổi tập huấn Dự án “Kết nối mọi người trong cứu hộ và giảm nhẹ thiên tai ở khu vực ĐBSCL”. 

Lợi ích mà Dự án “Kết nối mọi người trong cứu hộ và giảm nhẹ thiên tai ở khu vực ĐBSCL” mang lại cho người dân sở tại được trông đợi ra sao, thưa ông?

- Dự án này trang bị miễn phí 38 điện thoại Nokia Lumia 630 (sử dụng sim 3G) cho 16 ấp, 4 máy tính bàn cho Ban quản lý dự án tại UBND 3 xã và UBND huyện Long Phú. Trong đó, điện thoại Nokia Lumia sẽ được trang bị công cụ nhập liệu của Microsoft, tương tự ở máy tính bàn cũng sẽ được trang bị phần mềm để nhập liệu và gửi thông tin đến các điện thoại mà người quản lý cần gửi.

Nếu có vấn đề gì xảy ra, cần thông báo về ban quản lý, lãnh đạo UBND xã hoặc huyện thì người phụ trách ở ấp sẽ nhập liệu thông tin vào điện thoại gửi đi và nơi nhận sẽ nhanh chóng nhận được thông tin và có chỉ đạo các biện pháp giải quyết ngược lại từ máy tính bàn. Đặc biệt, người phụ trách gửi thông tin từ điện thoại có thể chụp ảnh những gì diễn ra tại ấp để gửi đi trong thời gian rất nhanh. Mặt khác, khi UBND huyện muốn chỉ đạo, gửi thông tin đi nhiều ấp, nhiều xã cũng rất dễ dàng bằng một vài thao tác đơn giản.

Dự án sẽ thành lập tổ phòng ngừa và giảm nhẹ thiên tai tại các ấp (8 người/ấp), sau đó tổ sẽ được hướng dẫn cách sử dụng công cụ nhập liệu trên điện thoại, tập huấn về cách lập kế hoạch phòng ngừa, giảm nhẹ thiên tai, công tác sơ cấp cứu. Đồng thời, dự án cũng xây dựng các cơ chế phối hợp giữa người dân, giữa các ấp, các xã trong phản ứng với các tình huống khẩn cấp và nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác nhân của biến đổi khí hậu. Một ưu điểm khác của dự án là thông tin đi hai chiều, thay vì bằng cách phát loa một chiều ở các địa phương, không được phản hồi từ phía tiếp nhận thông tin. Đây là biện pháp hay, dùng trong trường hợp quan trọng, mang tính chất dự báo sớm.

Cách làm này có khác biệt gì đối với các dự án khác về ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm nhẹ thiên tai tại ĐBSCL?

- Đúng là hiện nay có nhiều chương trình, dự án được triển khai ở ĐBSCL về việc ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm nhẹ thiên tai, nhưng phần lớn chỉ là các dự án như trồng rừng, xây đê, cứu trợ… Còn dự án mà chúng tôi đang triển khai là giúp người dân biết cách thức để tự ứng phó, tự tổ chức trong trường hợp cần thiết. Tuy chúng tôi làm ở cộng đồng nhưng có hỗ trợ cho cộng đồng kết nối với cấp cao hơn. Mặt khác, chúng tôi cũng liên hệ, trình bày với các các cấp nhà nước để làm sao có những chính sách hỗ trợ liên quan đến việc nâng cao năng lực của cộng đồng.

Đây là một dự án lâu dài và mang tính bền vững chứ không phải trong thời gian ngắn. Hiện AAI có mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới, nhờ đó mà chúng tôi có nhiều kinh nghiệm, bài học được chia sẻ từ các nước khác, hoặc chia sẻ kinh nghiệm ở Việt Nam ra nước ngoài. Đội ngũ cán bộ của AAV thường xuyên ra nước ngoài trao đổi thông tin, nâng cao khả năng chuyên môn nghề nghiệp. Đây cũng là lý do chúng tôi tin tưởng dự án “Kết nối mọi người trong cứu hộ và giảm nhẹ thiên tai ở khu vực ĐBSCL” sẽ mang lại nhiều hiệu quả hơn nữa.

Ông mong đợi chính quyền và người dân huyện Long Phú sẽ tham gia như thế nào đối với cách làm mới mẻ này?

- Mong đợi của dự án, không gì khác hơn là người dân có thể sử dụng tốt phần mềm của Microsoft và điện thoại Nokia để hạn chế những rủi ro trong đời sống cũng như trong sản xuất. Thời gian tới, tôi hy vọng, chính quyền địa phương sẽ có hỗ trợ tiếp theo để dự án được mở rộng thêm, không chỉ ở 3 xã mà còn ở nhiều địa phương khác. Chúng tôi cũng mong rằng, phía Công ty Microsoft cũng tiếp tục hỗ trợ về lĩnh vực công nghệ hiện đại hơn, để người dân dễ tiếp cận hơn. Công nghệ là hỗ trợ con người, là bình đẳng, không hạn chế bởi một nhóm người sử dụng nhất định nào cả, mà nó nên được chia sẻ ở vùng sâu vùng xa vùng dân tộc thiểu số như dự án mà chúng tôi đang triển khai.