Cá dầm xanh-loài cá quý hiếm, cá tiến vua đã đẻ, nở con trong ao nhân tạo giúp nông dân đổi đời

Thế mà, gần 20 năm qua, người dân ở xóm Trăng Tà, xã Nhân Mỹ (huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình) đã nuôi cá dầm xanh và điều bất ngờ đã xảy ra, đàn cá dầm xanh có con đã "chịu” sinh sản trong ao.

Người Mường ở xã Nhân Mỹ và nhiều xã trên địa bàn huyện Tân Lạc gọi cá dầm xanh là cá pỏong (khi cá còn nhỏ), cá puôm (khi cá lớn). 

Cá dầm xanh là loài cá quý, thịt chắc, thơm ngon, xưa kia là một trong những sản vật được săn bắt để tiến vua. 

Trên địa bàn tỉnh Hòa Bình, cá dầm xanh được nuôi nhiều ở một số xã thuộc huyện Mai Châu, nhất là ở xã Vạn Mai. 

Tuy nhiên, loài cá dầm xanh này chỉ sinh sản ở ngoài tự nhiên, vào khoảng tháng 3, tháng 4, người dân huyện Mai Châu thường ra sông Mã vớt cá về nuôi trong ao. Thế nhưng, đáng ngạc nhiên là, ở xã Nhân Mỹ (huyện Tân Lạc), cá dầm xanh lại "chịu” sinh sản trong ao.

Hơn 20 năm nuôi loài cá quý-cá dầm xanh

Suối Cái là con suối lớn chảy qua nhiều xã thuộc địa bàn của huyện Tân Lạc, một trong những thượng nguồn của con suối này có nhánh chảy ra từ con suối nhỏ thuộc xóm Trăng Tà, xã Nhân Mỹ. 

Dòng suối trong vắt, nước chảy bốn mùa và mát lạnh từ lâu đã tạo nên thắng cảnh thác Trăng nổi tiếng. Tận dụng nguồn nước dồi dào này, người dân trong xóm đã đào ao thả cá. 

Theo chân Phó Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Nhân Mỹ Bùi Thị Luyến, chúng tôi đến thăm gia đình anh Bùi Văn Chính, người đang nuôi hàng nghìn con cá dầm xanh.

Gia đình anh Chính có 2 ao, 1 ao ngay trước nhà còn 1 ao ở trên thượng nguồn suối Cái. Để đảm bảo môi trường cho loài cá quý phát triển, anh Chính dùng ti ô dẫn nước từ suối Cái về. 

Nước chảy vào, chảy ra liên tục nên ao cá trong xanh, mát lạnh quanh năm. Anh Chính vừa vãi thức ăn, hàng nghìn con cá dầm xanh trọng lượng từ vài gam đến nửa cân thi nhau đớp. Đây đều là cá tự sản sinh trong ao.

Kể về quá trình nuôi loài cá quý, anh Chính cho biết: 15 năm trước, ông nội quá cố trong một lần ra suối bắt cá đã vớt được những con cá dầm xanh kích thước nhỏ như cái tăm, quyết định đem về thả nuôi trong ao. 

Hơn chục năm qua, thấy cá phát triển, mỗi năm, gia đình anh lại ra suối vớt thêm cá giống về nuôi để cải thiện bữa ăn. 

"Cá dầm xanh có hình dáng, màu sắc rất đẹp nên gia đình để mấy chục con nuôi lâu năm. Thật bất ngờ, 2 năm trước, những con cá dầm xanh trên 15 năm tuổi đã sinh sản ngay trong ao. So với những giống cá khác, loài cá này ăn tạp, kháng bệnh tốt. Cá mẹ được nuôi ở ao riêng, còn ao trước nhà là cá con chúng tôi chuyển từ ao cá sinh sản về” - anh Chính cho biết thêm.

Từ khi biết tin cá dầm xanh nhà anh Chính sinh sản, nhiều bà con ở xóm Trăng Tà đã đến mua con giống về nuôi. Ngược lên trên, chúng tôi đến thăm ao cá của gia đình ông Bùi Hồng Phong. 

Gia đình ông Phong cũng có 2 ao nằm liền kề như bậc thang. Ao nhỏ hiện nuôi trên 50 con cá dầm xanh trọng lượng từ 2 - 3 kg/con, ao rộng có trên 400 con cá dầm xanh lớn nhỏ cùng hàng trăm con cá trắm, trôi, mè. 

Theo ông Phong chia sẻ, khi tách ra nuôi riêng cá dầm xanh mới sinh sản. So với giống cá khác, dầm xanh phát triển chậm hơn, nuôi 5 năm mới đạt trọng lượng từ 2 - 3 kg. Bù lại, thịt cá thơm ngon hơn tất cả các loại cá nuôi ở địa phương.

Triển vọng về mô hình nuôi cá "tiến vua"

Gia đình ông Phong, anh Chính là 2 trong 3 hộ ở xã Nhân Mỹ có cá dầm xanh sinh sản khi nuôi trong ao. Từ khi cá dầm xanh sinh sản, đã có hàng nghìn con giống được bán ra thị trường, có giá 20.000 đồng/con. 

Với cá dầm xanh thương phẩm, bà con bán 250.000 đồng/kg. "Mặc dù giá cao hơn nhưng hiện cung không đủ cầu. Nhiều người muốn mua con giống, cũng như cá thịt chúng tôi chưa đáp ứng được. Trong thời gian tới, gia đình tiếp tục tăng số lượng cá giống để nuôi trong ao” - anh Bùi Văn Tân, con trai ông Phong chia sẻ.

Đồng chí Bùi Văn Thắng, Bí thư Đảng ủy xã Nhân Mỹ cho biết: Cá dầm xanh ngoài tự nhiên ngày càng ít dần. Trong xã cũng nhiều xóm có diện tích ao để thả cá, nhưng chỉ xóm Trăng Tà có điều kiện phù hợp để nuôi cá dầm xanh. 

Từ khi một số hộ vớt cá về nuôi đến nay, số lượng loài cá quý hiếm này tăng đáng kể. Cá nuôi đã sinh sản trong ao nên cung cấp nhiều cá giống cho bà con. 

Đây cũng là việc làm góp phần bảo tồn giống cá quý, đồng thời mở ra hướng phát triển kinh tế nhiều triển vọng, giúp người dân nâng cao thu nhập, nhất là ở xóm Trăng Tà.