Làng thờ cúng “thạch thần” và huyền thoại hòn đá cứu người

Điện Mẹ Nằm (trước đây có tên là Sơn Chúa Điện) nằm ngay sau lưng trụ sở UBND xã Hương Thọ, thuộc địa phận thôn La Khê Bãi. Chúng tôi tìm đến điện vào giữa trưa nắng gắt nhưng vẫn gặp nhiều người dân trong và ngoài tỉnh đến đây thắp hương cầu khấn. Ông Lê Văn Tuấn (52 tuổi), người đang cùng vợ mình trông coi điện cho biết, nhiều năm trở lại đây, ngày nào cũng có nhiều người tìm về điện để xin thạch thần phù hộ cho người thân thoát khỏi tai ương, bệnh tật.

Đền thờ Mẹ Nằm được coi là nơi hết sức linh thiêng.

Hiện thân của Thượng Ngàn Thánh Mẫu

Ông Tuấn kể, thời vua Gia Long phục quốc, sau khi chiếm được kinh thành Phú Xuân, vua chiêu dân lập ấp, khai hoang vùng đất này. Người dân Vị Khê (Hà Nội) theo lệnh vua vào đây khai khẩn đất hoang, lập ra làng La Khê Bãi. Vào mùa xuống lúa, có một trai đinh trong làng ra cày ở ruộng Bàu Tròn. Khi đang đi đường cày đầu tiên, chàng lực điền bỗng thấy hiện lên hòn đá lớn bằng mâm cơm án ngự trước mặt, hai bên có 2 hòn đá nhỏ dài như 2 thanh kiếm hộ vệ cho hòn đá lớn. Chàng lực điền cho dừng trâu để xem thì lập tức 3 hòn đá biến mất.

Nghĩ 3 hòn đá kia là hiện thân của thần linh, chàng lực điền chắp tay khấn trước đường cày: “Ngài có thiêng thì xin hiện ra để tôi mang ngài lên nơi khô ráo để thờ tự”. Chàng lực điền vừa dứt câu thì 3 hòn đá hiện ra, nằm cao hơn mặt nước chân ruộng. Nghĩ lời khấn của mình đã ứng nghiệm, chàng liền mang hòn đá to lên đặt trước Sơn Chúa Điện. Khi chàng quay lại để tìm 2 hòn đá nhỏ thì những hòn đá này không còn nữa.

Khi mang hòn đá lớn lên tới điện, chàng lực điền gặp một người đàn ông cao lớn. Người này nói: “Ta là Thượng Ngàn Thánh Mẫu, quản cai sơn Nhạc Cửu Châu”. Nói xong, người đàn ông liền ngất lịm. Biết rằng hòn đá đã nhập vào người đàn ông để truyền thông điệp, chàng liền dựng một túp lều tranh nhỏ trước Sơn Chúa Điện để thờ hòn đá, ngày ngày hương khói. Một hôm, trời mưa như trút nước, sấm chớp rền vang, thấy hòn đá cựa mình, phát ra những hào quang kỳ lạ, dân làng liền lập đền thờ hòn đá trước Sơn Chúa Điện và các gia đình thay nhau lo hương khói. Từ đó, hòn đá được người dân gọi bằng cái tên kính cẩn như “Thạch Thần”, “Mẹ”, hay “Thánh Mẫu” và Sơn Chúa Điện dần dần được người dân gọi là điện Mẹ Nằm để chỉ nơi nằm nghỉ của “Mẹ”. “Mẹ” ngày xưa chỉ bằng mâm cơm, nay đã lớn bằng cái bàn tròn.  

Cứ đến ngày 16-17 tháng Giêng và ngày 16-17 tháng 7 Âm lịch hàng năm, người dân ở La Khê Bãi lại tổ chức lễ hội Kỳ An và Thu Tế để cúng  Mẹ, mong Mẹ che chở cho dân làng. Qua bao lần tổ chức lễ cúng, những chiếc áo đắp lên mình Thánh Mẫu do người dân may sắm ngày một nhiều hơn, đến nay đã có hàng nghìn cái áo.  

Cứu làng thoát đại họa

Một ngày rong ruổi khắp thôn La Khê Bãi, chúng tôi được người dân kể cho nghe hàng loạt câu chuyện về việc thạch thần ra tay cứu giúp dân làng thoát khỏi tai họa. Vào thời Tự Đức, trong thôn La Khê Bãi xảy ra trận dịch tả lớn. Nhiều người dân lần lượt chết vì dịch, dân làng sống trong nỗi hoang mang tột độ. Trong sự tuyệt vọng, các bô lão trong làng bảo nhau chỉ còn cách duy nhất cứu làng là tổ chức lễ cúng thạch thần để được che chở. Các vị bô lão bàn nhau chọn ngày lành tháng tốt mang lễ vật đến cúng trước điện. Những người lớn tuổi, đại diện cho các họ tộc thể hiện lòng thành của mình bằng cách 3 ngày liền phải ăn chay nằm đất. Kỳ lạ thay, ngay sau khi lễ cúng hoàn thành, trong làng người dân lần lượt khỏi bệnh mà không cần sử dụng bất cứ loại thảo dược nào. Trong khi đó, các làng khác hàng ngày vẫn có rất nhiều người phải bị đại dịch quật ngã…

Những cái áo đắp lên mình thạch thần ngày một nhiều hơn, đến nay đã có hàng nghìn cái áo.

Chuyện người dân La Khê Bãi thoát chết kỳ lạ trong trận lũ lịch sử năm 1999 cũng được họ giải thích là do được thạch thần cứu giúp. Trong trận lũ lịch sử ấy, tất cả nhà dân trong thôn đều bị nước lũ nhấn chìm, nhiều nhà bị cuốn phăng nhưng ít bị thiệt hại về người, trong khi những vùng khác thì rất nhiều người chết. Trong cảnh nước lũ tràn về như thác đổ, nhiều người dân nơi đây chỉ kịp bấu víu vào những ngọn cây yếu ớt nhưng đã sống sót ngoài sức tưởng tượng.

Anh Nguyễn Văn Nghĩa, người thoát chết trong trận lũ này, kể: Khi bị lũ cuốn phăng nhà cửa, tôi chỉ kịp bấu víu vào bụi trứng cá gần nhà. Trong cảnh nước lũ chảy cuồn cuộn, người tôi đang lả đi vì đói, rét thì bỗng dưng có một cơn gió mạnh hất tôi lên một gò đất cao nên thoát nạn. “Rất nhiều người khác trong thôn cũng thoát chết kỳ lạ như tôi, chúng tôi tin thạch thần đã cứu giúp mình”- anh Nghĩa nói. Đây chỉ là hai trong số rất nhiều chuyện về thạch thần giúp người dân La Khê Bãi thoát khỏi đại họa mà chúng tôi được nghe.

Phù hộ người tốt, trị kẻ ác đức

Thông tin về việc thạch thần giúp nhiều gia đình ở La Khê Bãi thoát khỏi hoạn nạn khiến người dân các địa phương khác tìm về cầu xin thạch thần khi người thân gặp phải tai ương, bệnh tật. Có tin rằng, phần nhiều trường hợp đến cầu xin sau đó đều đã được thạch thần phù hộ.

Ông Bùi Tấn Phong ở phường Vĩ Dạ, TP.Huế từng mắc phải căn bệnh ung thư đại tràng giai đoạn cuối. Gia cảnh khó khăn, không có tiền xạ trị nên ông Phong được người thân đưa về nhà chờ lo hậu sự chỉ sau 2 tuần nhận viện.

Lúc này, được tin thạch thần ở thôn La Khê Bãi thường xuyên cứu giúp những gia cảnh nghèo khó gặp phải hoạn nạn, người thân của ông Phong lập tức tìm đến tổ chức cúng bái. Và điều bất ngờ đã xảy đến là vài ngày sau đó ông Phong bỗng dưng khỏe mạnh như người bình thường, ông đến bệnh viện khám thì bác sĩ bảo ông đã khỏi bệnh. Trường hợp thoát bệnh kỳ lạ của ông Phong được ông và gia đình giải thích là do được thạch thần phù hộ. Tuy nhiên cũng có người bảo ông Phong hết bệnh là do các loại thuốc đông y và tây y ông đã dùng để điều trị bệnh đến nay mới phát huy tác dụng.

Trường hợp của bà Nguyễn Thanh Phương ở phường Đông Lương (Đông Hà, Quảng Trị) cũng được biết đến là một trong nhiều người đã được thạch thần giúp thoát khỏi bệnh nan y. Bà Phương được phát hiện mắc bệnh ung thư cổ tử cung giai đoạn cuối khi đến bệnh viện khám sức khỏe. Bệnh viện trả về, bà Phương được người nhà đưa đến gặp nhiều lương y nổi tiếng trong nước để chữa trị. Vậy nhưng, càng chữa trị thì bệnh tình của bà Phương càng nghiêm trọng. Cuối cùng, nghe tin thạch thần ở điện Mẹ Nằm có khả năng giúp người trần hết bệnh nan y, người thân của bà Phương đến điện tiến hành lễ cúng. Cũng như những trường hợp mắc bệnh nan y khác được thạch thần cứu giúp, chỉ một thời gian ngắn sau đó, bà Phương bỗng dưng hết bệnh, lao động như người bình thường.