Phát hiện di cốt người Việt cổ cách ngày nay khoảng 10.000 năm ở Hà Nam

Thông tin được ông ông Mai Thành Chung, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nam, đại diện nhóm nghiên cứu, công bố sáng 2/11. Đây là kết quả khai quật tại hang đội 4, vùng lõi quần thể danh thắng Tam Chúc, thị trấn Ba Sao, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam. Cuộc khai quật do Viện Khảo cổ học thực hiện hồi tháng 3.

Các nhà khảo cổ phát hiện ba mộ trẻ em và người trưởng thành, trong đó có mộ cải táng và mộ song táng (người đàn ông đang ôm em bé), chôn theo tư thế nằm co bó gối. "Đây là lần đầu tiên phát hiện di cốt người cách ngày nay khoảng 10.000 năm ở Hà Nam", ông Chung nói.

PGS.TS Nguyễn Lân Cường, Tổng thư ký Hội Khảo cổ học Việt Nam cho biết thêm, các mẫu vật trong hang đội 4 đang được đưa đi xác định niên đại tuyệt đối. Tuy nhiên, từ hình thức mai táng theo tư thế bó gối, song táng, có thể nhận định di cốt thuộc thời kỳ văn hóa Hòa Bình. 

Ngoài di cốt người, tại hố khai quật còn có vỏ nhuyễn thể, xương răng các loài thú nhỏ, có thể là nguồn thức ăn của cư dân cổ. Công cụ đá ở đây không lớn. Đặc điểm loại hình và kỹ thuật cho thấy hiện vật đá thuộc văn hóa Hòa Bình.

Cũng trong đợt khai quật tháng 3, Viện Khảo cổ học đã phát hiện dấu tích cổ sinh thời tiền sử và văn hóa vật chất, hóa thạch động vật và mảnh gốm vặn thừng màu nâu đỏ thuộc văn hóa Đông Sơn tại hang Thung Na 1 và 3 ở thị trấn Ba Sao.

Tại khu vực Tam Quan chùa Tam Chúc, các nhà khảo cổ phát hiện nhiều vỏ nhuyễn thể biển cùng với ốc suối chặt đít. Ở đỉnh núi trên diện tích khoảng 60 m2 có các mảnh miệng và mảnh thân đồ gốm nằm cùng với mảnh nhuyễn thể.

Đặc biệt, tại vùng Trung tâm của danh thắng Tam Chúc, các nhà nghiên cứu đã phát hiện 11 hang động và mái đá có giá trị quý về khảo cổ học thuộc văn hóa Hòa Bình, cùng với Cồn Hến 1, Cồn Hến 2 thuộc văn hóa Đông Sơn, các hang động, mái đá, và giếng Cacxto có giá trị về cảnh quan thiên nhiên và liên quan đến sự hình thành kiến tạo địa chất hàng triệu năm.

Những phát hiện này đóng vai trò quan trọng trong việc khai quật và nghiên cứu khảo cổ học, giúp tiến sâu vào việc giải mã những bí ẩn về lịch sử văn hóa của vùng Tam Chúc - Kim Bảng (Hà Nam) trong quá trình phát triển lịch sử dân tộc.

PGS-TS. Bùi Văn Liêm, nguyên Viện phó Viện Khảo cổ học Việt Nam đánh giá "đây là những phát hiện rất mới và có ý nghĩa quan trọng", chứng minh nền văn hóa Hòa Bình hiện hữu ở Hà Nam, bên cạnh các tỉnh Hòa Bình, Thanh Hóa và Ninh Bình. 

"Những di vật phát hiện ở di tích quốc gia Tam Chúc cho ta thấy hoạt động của các lớp cư dân từ thời tiền sử đến sơ sử, giúp chúng ra nhận biết rõ hơn diễn trình lịch sử văn hóa, quá trình hình thành phát triển con người Việt Nam", ông Liêm nói. 

Quần thể danh thắng Tam Chúc được công nhận Di tích quốc gia đầu năm 2023. Ông Trần Đình Thành, Cục phó Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), cho hay quần thể Tam Chúc, thị trấn Ba Sao, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, được xếp hạng di tích quốc gia thuộc loại hình danh lam thắng cảnh. Việc xếp hạng này tuân thủ Luật Di sản văn hóa và quy định liên quan.