Quảng Ninh: Dân sống trong sợ hãi ở "Xóm động đất”

Khung cảnh điêu tàn ấy,  lại đang tồn tại ở một xóm nhỏ phường Phương Nam, TP. Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Ngày nào cũng có “động đất”

Vượt qua con đường lầy lội, lầm bụi do việc vận chuyển nguyên vật liệu của Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh, chúng tôi tới được khu Vành Kiệu 2, phường Phương Nam, TP. Uông Bí. Xóm nhỏ ven đê vẫn mang dáng vẻ yên bình, với những căn nhà nhỏ có đầm, ao trước cửa, xung quanh là hàng dừa ngả bóng. Chỉ có điều, tất cả phủ một lớp bụi mờ, trắng đục.

Dẫn chúng tôi đi dọc khu Vành Kiệu 2, ông Vũ Văn Hoa (khu trưởng) kể: “Chỉ 2 năm trở về trước, xóm này đúng là một nơi yên bình. Chúng tôi có ruộng vườn để trồng lúa, rau màu. Chúng tôi lại có nguồn lợi tự nhiên từ biển mang lại như tôm, cá về tận cống, làm chơi chơi cũng kiếm được 200-300 nghìn mỗi ngày. Nhưng từ ngày có công ty đến khai thác đá ở núi Rùa, chúng tôi mất hết. Đến cả sự yên tĩnh cũng không còn!”.

Hoạt động khai thác đá tại núi Rùa đã diễn ra từ năm 2014. Ảnh: Nguyễn Quý

Tin liên quan

Vỡ đập chứa bùn thải quặng thiếc: Dân lo nguồn nước bị nhiễm độc

Hiển nhiên, sống ngay cạnh một công trường khai thác đá (chỉ cách khoảng 500m đường chim bay) thì lấy đâu còn sự yên tĩnh. “Nhưng các anh xem, họ tàn phá cuộc sống của chúng tôi đến mức thế này thì làm sao chịu được” – ông Hoa thôi giọng kìm nén.

“Đây là bể nước mưa, nhà tôi dùng đã hơn 20 năm có sao đâu, giờ thì nứt xung quanh, rò nước ra cả không dùng được nữa”. Dẫn chúng tôi ra khu vườn sau nhà, ông Hoa rầu rĩ: “Vườn vải này trước đây năm nào cũng trĩu quả, mỗi mùa thu hoạch cũng mang về cho gia đình tôi mấy chục triệu đồng. Nhưng từ mùa vải năm ngoái, cứ ra hoa được ít hôm là thui rụng hết. Năm nay cũng đã có dấu hiệu như vậy”.

Cách công trường khai thác đá núi Rùa chỉ hơn 300m là nhà anh Phùng Văn Khanh. Anh Khanh cho biết, đã ở khu Vàng Kiệu 2 từ năm 1992, cả 2 vợ chồng chỉ quanh quẩn làm vườn, đánh bắt hải sản ven bờ nhưng vẫn đủ sống.

Từ năm 2014, khi Công ty CP Núi Rùa đến đây khai thác đá, cuộc sống của gia đình anh bị đảo lộn. Ban đầu là những tiếng nổ rung chuyển nhà cửa, rồi đến những vết nứt dọc các bức tường. Thậm chí có hôm sau tiếng nổ, đá văng tới tận vườn nhà. Trẻ con, người lớn đi khám bệnh đều bị viêm phổi, viêm phế quản, uống thuốc không khỏi...

Ông Vũ Văn Hoa dẫn ra ruộng lúa, vườn cây ăn quả bị hư hại do việc khai thác đá của Công ty CP Núi Rùa. Ảnh: Nguyễn Quý

Bà Bùi Thị Nhiền (mẹ anh Khanh) than thở: "Trước đây ở khu Vành Kiệu 2 này tôm, cá rất nhiều. Vào tháng 9, tháng 10, mỗi khi nước thủy triều ra vào, dân thu cả tấn cá mỗi ngày. Đến nay nước bị ô nhiễm từ bụi đá, cá tôm cứ theo nhau đi đâu hết. Dân bây giờ không sống được nhờ nghề đánh bắt ven bờ và nuôi trồng thủy sản nữa".

Tin liên quan

Clip: Những công trình xây dựng đi qua dân phải "lạy giời"

Bức xúc trước việc nổ mìn khai thác đá của Công ty CP Núi Rùa, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, môi trường sống và phát triển kinh tế của các hộ dân, đã nhiều lần dân Vành Kiệu 2 ra đường chặn xe chở đá không cho đi. Giám đốc Công ty phải xuống tận nơi, nói hỗ trợ cho bà con Vành Kiệu 2 tiền điện, rồi mọi chuyện lại đâu vào đấy...

“Có ảnh hưởng, nhưng trong phạm vi cho phép”

Đó là khẳng định của ông Vũ Xuân Tiền, Phó Giám đốc Công ty CP Núi Rùa khi làm việc với PV. Theo ông Tiền, trong quy trình khai thác Công ty đã thực hiện giảm thiểu ảnh hưởng đến môi trường sống khu vực dân cư, như khoan nổ mìn từng phân đoạn, phun nước giảm bụi... Tuy nhiên, khi đưa ra tình trạng nhà dân bị nứt, sinh hoạt và phát triển kinh tế vô cùng khó khăn, sức khỏe bị tổn hại do việc nổ mìn khai thác đá của Công ty gây ra, ông Tiền chỉ biện minh rằng: “Chúng tôi đã có hỗ trợ”.

Tường phòng ngủ của nhà anh Phùng Văn Khanh bị nứt toác do rung chấn của việc nổ mìn khai thác đá. Ảnh: Nguyễn Quý

Nhưng việc hỗ trợ này, theo người dân khu Vành Kiệu 2, là không đáng kể gì so với những tổn thất về sức khỏe, kinh tế, thậm chí là nguy hiểm tới tính mạng mà mỗi ngày họ đang phải gánh chịu. Ông Trần Văn Cường (khu Vành Kiệu 2) cho rằng: “Việc công ty đến đây khai thác đá đương nhiên phải bồi thường phần đất của dân nằm trong quy hoạch. Khu đất vườn 2ha của gia đình tôi nằm trong quy hoạch, gần sát khu vực công trường khai thác nên không thể trồng trọt hoa màu được nữa. Nhưng đến nay công ty mới chỉ bồi thường trên diện tích 770m2, trị giá 1,3 tỷ đồng”.

Tin liên quan

Quảng Bình: Ngang nhiên xây cảng trái phép, chính quyền “bó tay”?

Về việc hỗ trợ cho người dân khu vực bị ảnh hưởng về môi trường, ông Bùi Xuân Việt, Phó Chủ tịch UBND phường Phương Nam, cho biết: UBND phường đã lên phương án hỗ trợ theo cơ chế chính sách để doanh nghiệp thực hiện. Theo đó có 3 mức hỗ trợ (1 nghìn, 2 nghìn, 3 nghìn đồng/m2/năm), tùy theo phần diện tích dất ở gần hay xa khu vực khai thác.

Chị Phùng Thị Phước (khu Vành Kiệu 2) cho rằng: “Với mức hỗ trợ này, thì hộ được nhận nhiều nhất cũng chỉ được 3 triệu đồng/1.000m2/năm. Như gia đình tôi có trên 2.000m2 nhưng cũng chỉ nhận được hơn 4 triệu đồng/năm. 4 triệu đồng này, thử hỏi có bù đắp được tổn hại sức khỏe cho người dân chúng tôi không?”.

Ông Bùi Xuân Việt lý giải: “Phần lớn các hộ dân ra khu vực phía Tây bờ đê Vành Kiệu 2 để phát triển kinh tế, chứ hộ khẩu lại ở khu khác, vẫn thuộc phường Phương Nam nhưng ở cách xa phạm vi khai thác đá của Công ty CP Núi Rùa”.

Phản bác lý lẽ này của ông Phó Chủ tịch, các hộ dân cho rằng, tuy hộ khẩu ở nơi khác, nhưng họ ra Vành Kiệu 2 từ những năm 90 của thế kỷ trước, đã được cấp giấy chứng nhận QSDĐ, đã xây nhà ở, làm đầm ao nuôi trồng thủy sản, trồng cây ăn quả phát triển kinh tế, chứ không phải là những khu đất hoang hóa không người. Việc Công ty CP Núi Rùa, một nhà thầu hoạt động dưới giấy phép khai thác khoáng sản của Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh, đến địa phương khai thác đá làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, sinh hoạt và phát triển kinh tế của các hộ dân, cần được TP. Uông Bí và tỉnh Quảng Ninh quan tâm, xem xét.