Vì sao dùng thép Trung Quốc trong dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng?

Cống kiểm soát triều Mương Chuối do Công ty CP Đầu tư Xây dựng Trung Nam thi công

Liên quan đến thông tin chủ đầu tư là Công ty CP Đầu tư Xây dựng Trung Nam (Trungnam Group) thay đổi tiêu chuẩn vật liệu thép từ thép thuộc các nước G7 sang thép Trung Quốc cho hạng mục cơ khí cửa van ở các cống kiểm soát triều thuộc dự án Giải quyết ngập do triều cường khu vực TP.HCM, chiều nay 13.9, đơn vị này đã chính thức lên tiếng.

Vì sao thay đổi chuẩn vật liệu thép?

Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Tâm Tiến, Giám đốc Trungnam BT 1547 khẳng định: "Trong quá trình thi công dự án, công ty luôn tuân thủ thiết kế bản vẽ thi công (TKBVTC) đã được duyệt. Đối với Cống Bến Nghé, theo yêu cầu kiến trúc cho không gian xung quanh thì phải thiết kế loại cửa van cung xoay chìm vĩnh viễn trong nước, đòi hỏi phải dùng lọai cửa van không rỉ sét và cứng.

Đơn vị thiết kế đã tính toán và tối ưu hóa thiết kế cơ sở (TKCS) trong bước TKBVTC bằng cách thay loại thép SUS304 bằng loại thép SUS323L (nhập từ Nhật) tốt hơn, có cơ tính và giới hạn chảy cao hơn. Các công trình tương tự tại Nhật Bản cũng sử dụng vật liệu SUS323L.

Về chi phí, nếu làm bằng thép SUS304 thì cần 375 tấn và dùng loại thép SUS323L thì cần 315 tấn. Tổng chi phí (bao gồm cả Vật tư + Nhân công + Ca máy) nếu dùng SUS304 là 53,72 tỷ đồng và dùng SUS323L là 66,41 tỷ đồng, chỉ tăng 12,69 tỷ đồng nhưng độ an toàn, độ bền và tuổi thọ công trình cao hơn nhiều. Phía đơn vị tư vấn giám sát hợp đồng (TVGSHĐ) viện dẫn giá vật tư loại thép SUS304 rẻ hơn loại thép SUS323L nhưng không xét đến lượng thép SUS323L dùng ít hơn, cũng như giảm chi phí nhân công ca máy và giảm chi phí các thiết bị nâng đỡ cửa van, kết cấu bê tông…

Ông Nguyễn Tâm Tiến, Giám đốc Trungnam BT 1547: "Chúng tôi mua thép Trung Quốc chứ không phải thay thế thép Nhật Bản bằng thép Trung Quốc. Hợp đồng giữa chúng tôi và UBND TP.HCM không quy định chúng tôi phải sử dụng thép Nhật Bản"

Với các cống còn lại, lý do trong TKBVTC, tư vấn thiết kế thay đổi vật liệu cửa van từ thép Inox SUS304 sang thép đen S355 (tiêu chuẩn Đức) hoặc Q345B (tiêu chuẩn TQ) hoặc SM490 A-B (tiêu chuẩn Nhật) hoặc A72Gr.50 (tiêu chuẩn Mỹ) là bởi các cửa van phẳng có kích thước lớn (chiều cao từ 10-12m, chiều ngang 40m), lòng rạch rộng; Có những cống phải làm từ 2 cửa van đến 4 cửa van; Khi treo cửa van lên cao cho các phương tiện giao thông thủy qua lại sẽ như các tấm gương phản chiếu ánh sáng, gây mất an toàn giao thông đường thủy.

Ngoài ra, dùng thép cường độ thấp còn dẫn đến cửa van phải có kết cấu thép rất lớn, mối hàn nhiều, không đảm bảo an toàn và các thiết bị nâng đỡ cửa van, kết cấu bê tông tăng theo. Trong khi thép đen không phản chiếu ánh sáng, khả năng chịu lực cao hơn, đảm bảo an toàn hơn. Thép được sơn 3 lớp bằng loại sơn chống gỉ sét ăn mòn cho tàu vận tải lớn do hãng AkzoNobel (Anh) sản xuất.

“Các nước tiên tiến như Đức, Hà Lan... các cửa van phẳng khẩu độ lớn không công trình nào dùng thép INOX SUS304 và đều dùng thép đen có sơn”, ông Tiến khẳng định.

Đối với cống Mương Chuối (đã được Bộ NN&PTNT duyệt và chuyển giao hồ sơ cho TP.HCM) và cống Phú Định ngay trong TKCS là dùng thép đen. Riêng các cửa van âu thuyền nhỏ và ngâm vĩnh viễn trong nước vẫn dùng loại cửa van INOX SUS304 để không phải sơn lại sau nhiều năm.

“Tất cả loại thép đen có các tiêu chuẩn nêu trên khi điều chỉnh cho đảm bảo kỹ thuật sẽ giảm đi cho hạng mục cửa van là hơn 90 tỷ đồng”, ông Tiến chia sẻ thêm.

Cũng theo ông Tiến: “Cửa van như là tấm cửa. Những thiết bị chính quan trọng nhà đầu tư đều nhập từ Đức và Nhật như xi lanh nâng cửa van, các thiết bi điều khiển… Nhà đầu tư đã nghiêm túc tuân thủ hợp đồng khi nhập các thiết bị chính như bơm ABS từ Đức, xi lanh Bosch Rexxorth từ Đức, máy phát điện CUMMINS của Mỹ sản xuất tại Anh và các thiết bị của các hãng uy tín như Siemmens, ABB, Schneider… Thêm vào đó, việc thi công luôn tuân thủ TKBVTC đã được thẩm định phê duyệt và được Hội đồng kiểm tra công tác nghiệm thu của  Bộ NN&PTNT kiểm tra nhiều lần đánh giá công trình chất lượng”, ông Tiến khẳng định.

Ngoài ra, trong quá trình triển khai dự án, việc thi công hoàn toàn tuân thủ thiết kế bản vẽ thi công (TKBVTC) và chỉ có sự thay đổi giữa thiết kế cơ sở (TKCS) và TKBVTC. Bởi, theo quy định, TKCS chỉ có tính định hướng, đến bước TKBVTC, đơn vị thiết kế khảo sát, đo đạc, tính toán, thí nghiệm nhiều hơn, chi tiết hơn để đưa ra thiết kế chi tiết nhằm đảm bảo kỹ thuật cho công trình đủ điều kiện để triển khai thi công và tối ưu hóa chất lượng, hiệu quả khi đưa vào khai thác.

Đơn vị tư vấn giám sát hợp đồng... làm khó nhà đầu tư?

Trước đó, ông Fernando - Trưởng đoàn TVGSHĐ đã thông tin với báo chí nhiều vấn đề liên quan đến thi công dự án của Trungnam Group. Cụ thể, TVGSHD không xác nhận thanh toán với lý do: “Tiêu chuẩn thép không có trong tiêu chuẩn UBND TP.HCM duyệt; Chỉ dẫn kỹ thuật: S355 xuất xứ G7, cơ tính và hóa tính tương đương S355...”.

Giải thích những vấn đề này, phía Trungnam Group cho rằng, trong hồ sơ thiết kế tại cuốn Chỉ dẫn kỹ thuật do tư vấn thiết kế lập ban đầu có nội dung này. Tuy nhiên, quy định như vậy là chưa phù hợp với Luật Xây dựng (Điểm đ, Khoản 2, Điều 86), đó là “Không được chỉ định nhà sản xuất cung cấp vật liệu, vật tư và thiết bị xây dựng trong nội dung thiết kế xây dựng của công trình sử dụng vốn nhà nước. Vì vậy, để phù hợp với các quy định của pháp luật, đơn vị tư vấn thiết kế đã đính chính lại nội dung chỉ dẫn kỹ thuật: “Vật tư chính chế tạo cửa van là thép S355 hoặc loại tương đương SM490A-B, Q345B, A572 Gr.50,...”.

Với ý kiến của đơn vị TVGSHĐ cho rằng thép G7 có chi phí bảo dưỡng thấp hơn so với thép Trung Quốc, phía Trungnam Group khẳng định quan điểm này là không có cơ sở. Bởi cửa van phẳng là khối thép đen và sơn, chi phí bảo dưỡng chủ yếu là sơn và qua nhiều năm mới sơn lại.

“Theo Hợp đồng BT (Điều 10) UBND TP.HCM ký với nhà đầu tư không có điều khoản hay ràng buộc nào là thép sử dụng cửa van phải là thép G7, thép Châu Âu, thép Mỹ, thép Nhật, thép TQ. Việc chọn lựa thép phôi tấm để gia công chế tạo cửa van có thể dùng bất cứ loại thép đạt chuẩn kỹ thuật. Trong dự án, tùy theo từng hạng mục mà có sử dụng thép theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật riêng.

Chẳng hạn, có những hạng mục nhập thép của Nhật như là thép INOX SUS323L làm cửa van cống Bến Nghé, thép cọc ống móng của Mương Chuối là thép của Nippon Steel - Nhật vì cọc ống này công nghệ của Nhật và nằm vĩnh viễn trong móng của công trình”, ông Nguyễn Tâm Tiến, Giám đốc Trungnam BT 1547, khẳng định.

Được biết, hiện dự án đã tạm dừng lại khi khối lượng thi công đã đạt 72%, tương đương với tổng giá trị hoàn thành là 5.690 tỷ đồng. Theo Trungnam Group, việc dừng giải ngân là do đơn vị TVGSHĐ của dự án tuy ký xác nhận giá trị hoàn thành nhưng trong văn bản xác nhận thường kèm theo các ý kiến và khuyến cáo thiếu cơ sở. Đồng thời, đơn vị TVGSHĐ mới chỉ xác nhận 3.503 tỷ đồng và vốn chủ sở hữu đã chi là 803 tỷ. Như vậy khối lượng công việc đã hoàn thành nhưng chưa được giải ngân lên tới 1.384 tỷ đồng.

“Dự án không thiếu vốn. Nhà đầu tư không có lỗi trong việc dự án tạm dừng. Nguồn vốn dành cho dự án đầy đủ và luôn có sẵn để giải ngân theo QĐ 2240 của Ngân hàng Nhà nước”, ông Tiến chốt lại.