"Ảnh nude đang trong bóng tối thì “tối” thêm tí chả sao"

Nhiều nghệ sĩ cho rằng, Thông tư 01/2016 của Bộ VHTTDL quy định người đẹp, người mẫu có danh hiệu không được chụp, phát tán ảnh nude sẽ hạn chế quyền tự do sáng tạo của người mẫu cũng như nghệ sĩ nhiếp ảnh. Phóng viên NTNN đã có cuộc trò chuyện với nhiếp ảnh gia Nguyễn Quốc Dũng (Dũng Art), người có nhiều năm trong nghề chụp nude nghệ thuật.

Thông tư về việc cấm người mẫu chụp nude sẽ được ban hành vào ngày 15.5 tới đây đang gây hoang mang cho giới người mẫu. Là nhiếp ảnh gia chuyên chụp nude lâu năm, ý kiến của anh về vấn đề này như thế nào?

- Thực ra, việc chụp nude ở ta trước nay vẫn là “hoạt động bí mật”, ai chụp người đó biết, người mẫu biết, chấm hết. Ảnh không được đăng tải công khai, không tới được người xem. Thế nên, thông tư  này với tôi không thực sự phù hợp.

Ảnh nude đang trong bóng tối thì “tối” thêm tí chả sao. Việc chụp ảnh nude ở Việt Nam vốn đã rất khó. Giờ chụp lại phải cân nhắc tìm hiểu xem người mẫu ấy có phải người mẫu chuyên nghiệp hay không, có phải top hoa hậu này kia hay không để “tránh voi”, để không mang vạ vào thân. Với những người có thân hình đẹp, biết diễn, hào hứng tìm đến nhờ chụp cũng đành phải làm ngơ. Tóm lại, theo tôi, trước đây người ta đang dần đóng chặt cánh cửa đi vào chụp nude, giờ đóng hẳn lại cho… an toàn. Cấm cản là cách tốt nhất để ngừng tự do sáng tạo.

Vậy theo cách nhìn nhận của anh, thông tư này sẽ có những ảnh hưởng thế nào tới giới nhiếp ảnh gia nude?

- Chắc chắn nó sẽ bó hẹp lại hoạt động của người chụp nude. Ảnh nude thường đẹp với những cơ thể phụ nữ đẹp, cụ thể là với người mẫu. Nay cấm tiệt, người  mẫu chụp xong không được khoe cho ai xem khiến người mẫu không muốn chụp nữa. Nói cách khác, nhiếp ảnh gia nude sẽ mất một nguồn tư liệu dồi dào để có những tác phẩm đẹp.

Theo anh, đâu là điểm bất hợp lý của thông tư này?

- Tôi không làm luật để có thể nghiên cứu kỹ về cách mà nhà quản lý đang áp vào những người hoạt động nghệ thuật. Tôi chỉ muốn hỏi:  So với vô vàn tuyệt tác thì cơ thể phụ nữ là tuyệt tác hoàn hảo nhất, vậy vì cớ gì họ bị tước quyền lưu lại hình ảnh đẹp đó? Có người nói rằng, việc cấm người mẫu, người đẹp có danh hiệu chụp ảnh có ảnh hưởng như thế nào tới quyền con người trong việc tự do sở hữu cơ thể ? (Ví dụ như nhiều người mẫu có ý kiến rằng việc chụp ảnh nude để lưu giữ nét đẹp tuổi xuân của mình, sao lại cấm ? ...).

Một tác phẩm của nghệ sĩ Nguyễn Quốc Dũng. ảnh: I.T

Theo tôi, việc cấm chụp ảnh này xâm phạm quyền tự do cá nhân của cả người được chụp và người chụp, dẫn tới bóp chết cả quyền được xem những tác phẩm ảnh nude đẹp của người xem.

Chụp nude hay không là quyền cá nhân của mỗi người, đặc biệt với các người mẫu đã thành danh trong showbiz, họ hoạt động nghệ thuật nên nghĩ về việc này thoáng hơn, hiểu hơn. Họ đẹp, họ có quyền, tất nhiên giữ gìn hình ảnh riêng tư cũng là nhận thức và quyền của mỗi người.

Nếu nhìn từ góc độ điều chỉnh quy phạm xã hội, có người nói thông tư này thể hiện cách nghĩ của những người làm chính sách trên trời và không hiểu thực tế?

- Vài năm lại đây, ảnh nude xuất hiện nhiều trên mạng xã hội, cả trên một số báo “lá cải”. Thông tư này nhằm mục đích quản lý chặt hơn, không để những hình ảnh ấy trôi nổi nữa, đặc biệt là ảnh nude của các người mẫu nổi tiếng. Tuy nhiên, theo tôi cách quản lý thế này không có tác dụng, vì nếu điều gì đẹp sẽ được tôn vinh, nếu xấu, người tạo ra nó sẽ chịu tổn hại về danh tiếng. Đó là cái giá phải trả và công chúng chính là những vị thẩm phán cao nhất.

Rất nhiều luật và thông tư đưa ra không đáp ứng thực tiễn cuộc sống vì không phù hợp,  gây ách tắc cho hoạt động ở những lĩnh vực bị áp đặt. Thông tư này cũng vậy, muốn điều chỉnh quy phạm xã hội cũng sẽ không được. Rõ là những người làm chính sách đang ngồi chiếu trên, áp đặt điều chỉnh chính sách theo chủ quan của mình.

Có ý kiến cho rằng "nếu cấm chụp ảnh nude người đẹp thì bây giờ nhiếp ảnh gia chúng tôi chỉ được chụp toàn người xấu à", quan điểm của anh về ý kiến này như thế nào?

- Với tôi không quan trọng. Người phụ nữ đẹp đâu chỉ có hình thể. Họ đẹp vì họ là đàn bà, mà đã là đàn ông thì ai chả yêu đàn bà. Hình thể đẹp chỉ là một tác nhân gây… nghiện thời gian đầu thôi, còn đàn bà đẹp đâu chỉ có cái hình thức, họ đẹp vì họ có thiên chức làm vợ, làm mẹ, đơn giản họ là những bông hoa, dù bông hoa ấy không còn rực rỡ thì chả lẽ chúng ta hết lý do để yêu?

Thế nên, tôi không chỉ chụp người đẹp mà chụp cả những người đàn bà đã… hết “đẹp”.

Anh có kiến nghị gì về Thông tư 01/2016?

- Làm quản lý mà không hiểu việc mình đang làm, không hiểu được dòng chảy cuộc sống thì ban hành luật sẽ đi ngược, sẽ cản trở sự sáng tạo. Anh không thể cấm cái anh không nắm được, không giữ được trong tay, anh chỉ có thể cấm anh, cấm ngay  những người dưới quyền quản lý trực tiếp của anh chứ không thể cấm những gì ngoài tầm với. Mà càng cấm thì sẽ càng bung ra, giống như mạch nước ngầm anh không thể chặn nó lại để nó không chảy nữa, mà chỉ có thể dẫn hướng nó đi đúng đường.

Ảnh nude nghệ thuật là đề tài hiện đang bị luật bất thành văn cấm cản, nhưng người ta vẫn chụp và rất nhiều người vẫn muốn được xem. Thông tư trên mây e rằng chẳng bó buộc được ai.

Xin cảm ơn anh!