Bệnh viện kêu cứu vì thiếu hóa chất, thu không đủ chi

 Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức đồng loạt "kêu" Bộ Y tế

Ngày 23/2, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức tọa đàm "Ngành y vượt khó nhằm tháo gỡ những trở ngại, vướng mắc đang tồn tại". 

PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, đây là vấn đề vô cùng khó trong giai đoạn hiện nay. Khi các bệnh viện tuyến dưới thiếu vật tư, thiếu thuốc thì họ rất tín nhiệm Bệnh viện Bạch Mai. Người dân cũng như vậy, chuyển lên Bệnh viện Bạch Mai rất nhiều.

"Ngay sau Tết, số lượng bệnh nhân tăng đột biến. Do vậy, thiết bị để phục vụ khám chữa bệnh của bệnh viện đang thiếu trầm trọng. Hầu hết các thiết bị của bệnh viện 10 năm qua thực hiện liên doanh liên kết. Khi hết hợp đồng, các thông tư về liên doanh, liên kết cũng đã hết hiệu lực và bệnh viện đang chờ các thông tư mới, quy định mới. Vì thế, hiện tại không thể tái ký hợp đồng cũng như không thể ký các hợp đồng mới được", ông Cơ nói. 

Theo ông Cơ, việc đầu tư, mua sắm các thiết bị mới thì bệnh viện không có nguồn ngân sách. Về tài chính, ông Cơ cho biết 3 năm qua, những khó khăn về tài chính dẫn đến nguồn tài chính chi thường xuyên cho cán bộ nhân viên của Bệnh viện Bạch Mai giảm trầm trọng. 

10 năm trước, bệnh viện có nguồn thu từ các hoạt động liên doanh liên kết, giá thu tương đối đúng tương đối đủ. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện liên doanh liên kết có những văn bản pháp quy chưa phù hợp. Vì thế, nhiều đề án liên doanh liên kết của bệnh viện vướng vào pháp lý, làm các đề án này dừng lại. Hiện nay, toàn bộ bệnh viện thu giá viện phí bằng giá của Bảo hiểm y tế. Trong khi đó giá của Bảo hiểm y tế đã ban hành từ rất lâu. Nhiều giá dịch vụ kỹ thuật hết sức lỗi thời, giá vật tư, thiết bị tăng rất nhiều, tiền lương cũng tăng lên. 

"Vì thế nên dù bệnh nhân đến bệnh viện rất đông nhưng chênh lệch thu chi không đủ nên đãi ngộ với nhân viên y tế rất thấp. Chúng tôi hiện nay đã phải vay quỹ phát triển sự nghiệp để chi thường xuyên, làm thu nhập của y bác sĩ giảm rất nặng. Vì thế, cứ mỗi khi có bệnh viện nào mới thành lập, kể cả bệnh viện công lập thành lập khoa mới thì cán bộ bệnh viện lại rục rịch xin sang các đơn vị đó", ông Cơ nói. 

Hiện tại số lượng bệnh nhân rất đông, mỗi ngày có thể đến 8.000-10.000 người dân đến khám. Số lượng bệnh nhân nội trú khoảng 4.000 người/ngày. 

"Chúng tôi đang rất lo lắng đến ngày 1/7 chi cho lương mới thì nguồn chi thường xuyên của bệnh viện chưa chắc đã đủ để chi lương cho cán bộ y tế. Đây là điều hết sức khó khăn. Vì thế tôi mong Bộ Y tế, Chính phủ sớm có các văn bản hướng dẫn để tháo gỡ khó khăn", ông Cơ chia sẻ.

Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho hay, nếu như các bệnh viện khó khăn một thì Bệnh viện Bạch Mai khó khăn gấp đôi vì vướng vào những vấn đề pháp lý hết sức phức tạp, đặc biệt là câu chuyện liên doanh liên kết đã dừng, thiết bị không có, thiếu. Nguồn thu của bệnh viện toàn bộ từ bảo hiểm y tế.

"Lấy ví dụ với giá siêu âm ổ bụng, có bệnh viện thu giá khám theo yêu cầu là 110.000, 150.000 đồng thì bệnh viện chỉ thu chưa đến 50.000 đồng. Nhiều người cứ bảo sao Bệnh viện Bạch Mai đông bệnh nhân thế mà cứ kêu thiếu tài chính. Nhưng thực tế hiện không có cơ chế tài chính nào cho bệnh viện thực hiện giá viện phí đúng", ông Cơ nhấn mạnh.  

GS.TS Trần Bình Giang, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, các bệnh viện lớn trên toàn quốc hầu như đã hết vật tư y tế để dành cho chăm sóc người bệnh, các hóa chất xét nghiệm cũng hết.

Dự thảo sửa đổi, bổ sung nghị định 98/2021 có điều khoản gia hạn giấy phép nhập khẩu/số đăng ký đến ngày 31/12/2023 chưa được phê duyệt. Điều này dẫn đến bệnh viện không mua được hóa chất xét nghiệm, trang thiết bị y tế.

Theo đó, bệnh viện không mua được các hóa chất định lượng nồng độ thuốc trong máu của bệnh nhân ghép tạng, các hóa chất miễn dịch, hóa chất khí máu, vật tư hút máu đông, miếng dán cố định phẫu trường, kim gây tê tủy sống...

Ông Giang cho hay, hiện tại hóa chất khí máu chỉ còn đủ dùng một tuần, hóa chất ghép tạng đủ dùng cho 2 tuần. Việc thiếu hụt các hóa chất, vật tư này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khám chữa bệnh. Bệnh viện đã họp nhưng rất khó khăn.

Những khó khăn bệnh viện đang đối mặt

Liên quan đến việc mua sắm hóa chất xét nghiệm sử dụng cho các hệ thống xét nghiệm, theo ông Giang hiện nay trên thị trường hệ thống máy xét nghiệm chủ yếu là hệ thống máy đóng. Vì vậy, bệnh viện đang gặp một số khó khăn như:

Tình huống số 1: Bệnh viện mua máy hoặc thuê máy xét nghiệm thì đồng nghĩa với việc bệnh viện phụ thuộc vào hóa chất sử dụng cho máy đó trong suốt dòng đời của máy hay trong thời gian thuê. Vì thế, khi đấu thầu sẽ rơi vào tình trạng chỉ có một hóa chất, sẽ vi phạm quy định về chỉ định thầu.

Tình huống số 2: Bệnh viện thực hiện thuê máy hoặc liên doanh liên kết theo hướng dẫn của Nghị định 151/2017/NĐ-CP thế nhưng hiện chưa có văn bản hướng dẫn cách xác định giá trị thương hiệu đối với các bệnh công lập.

Tình huống số 3: Hiện nay tại tất cả các bệnh viện đấu thầu hóa chất chạy máy, đơn vị trúng thầu sẽ cung cấp các giải pháp để triển khai xét nghiệm bao gồm phần mềm kết nối với mạng LIS, máy xét nghiệm, chuyển giao kỹ thuật, bảo hành, bảo trì... Tuy nhiên, hiện chưa có các văn bản quy phạm pháp luật cho hoạt động này.

Bên cạnh đó, danh mục các mặt hàng hóa chất xét nghiệm, vật tư y tế tiêu hao thông thường chưa được chuẩn hóa nên khi tra cứu và so sánh giá vô cùng khó khăn, dẫn tới phát sinh nguy cơ sai sót trong quá trình thực hiện đấu thầu...

Riêng tại Bệnh viện Việt Đức, chi phí xét nghiệm khoảng 20 tỷ đồng mỗi tháng và chi phí đầu tư cho hệ thống xét nghiệm lên tới 50 tỷ đồng. Ngoài ra, các vật tư tiêu hao phục vụ mổ chỉ đủ dùng trong một tháng. Nhưng hầu hết giấy phép với vật tư tiêu hao vẫn chưa được gia hạn.

Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cũng cho biết, tới đây bệnh viện sẽ phải hạn chế mổ phiên do thiếu hụt vật tư y tế, hóa chất. Theo đó, để đảm bảo hoạt động của bệnh viện, đặc biệt duy trì công tác khám, chữa bệnh cấp cứu, Ban lãnh đạo bệnh viện đề nghị các khoa lâm sàng hạn chế tối đa chỉ định cận lâm sàng không cấp cứu, hạn chế tối đa các ca mổ phiên bắt đầu từ 1/3 tới đây đến khi có thông báo tiếp theo.

Theo lãnh đạo Bệnh viện Việt Đức, thời gian qua, bệnh viện đã tích cực thực hiện các thủ tục đấu thầu, mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, hóa chất xét nghiệm... đảm bảo đúng quy định pháp luật và kịp thời cung cấp cho công tác khám chữa bệnh trong toàn viện. Tuy nhiên, hiện một số hóa chất tồn kho phục vụ xét nghiệm cấp cứu đã sắp hết và việc đấu thầu mua sắm gặp vướng mắc chưa thể thực hiện được.

Việc phẫu thuật sẽ ưu tiên cho việc mổ cấp cứu, trong đó bác sĩ lâm sàng sẽ đánh giá đúng tình trạng cấp cứu của người bệnh, để hồi sức, mổ cấp cứu theo quy định. Cân nhắc ra chỉ định xét nghiệm khi thật sự cần thiết hoặc trao đổi trực tiếp với lãnh đạo các khoa xét nghiệm trước khi ra chỉ định.

Với trường hợp cấp cứu, yêu cầu hồ sơ bệnh án phải ghi đầy đủ tình trạng cấp cứu của người bệnh để ra chỉ định mổ cấp cứu. Lãnh đạo bệnh viện cho hay, nếu thuận lợi trong việc mua sắm thiết bị, vật tư, hóa chất trong thời gian tới thì sớm nhất cũng mất khoảng 1 tháng, việc mổ phiên tại bệnh viện này mới có thể trở lại bình thường.