Dùng phân chim và nước tiểu bò để nhuộm da tại xưởng nhuộm 1000 tuổi của Ma-rốc

xưởng thuộc da lớn nhất và lâu đời nhất nằm ở Ma-rốc với sự tồn tại gần 1000 năm

Là thành phố lớn thứ ba của Ma-rốc - được thành lập vào thế kỷ thứ 8 và hiện là nơi sinh sống của hơn một triệu người, thành phố Fez (khu phố cổ hay khu trung tâm được gọi là Fes el-Bali) được biết đến với đặc điểm riêng biệt, đậm chất truyền thống hầu như không thay đổi trong nhiều thế kỷ.

Khu phố nằm sau một bức tường cao, có những con hẻm hẹp, không hề có xe hơi qua lại, cũng là nơi hàng trăm thương nhân và thợ thủ công bày bán nhiều loại sản phẩm như chà là, cá, gia vị, bình đồng, thảm và nhiều nhạc cụ. Khu phố Fez còn nổi tiếng với các sản phẩm làm từ da và phần lớn đến từ chợ đồ da (souq).  Đặc biệt có ba xưởng thuộc da cổ, nhưng lớn nhất và lâu đời nhất thuộc về Chouara Tannery, gần một nghìn năm tuổi.

Các xưởng thuộc da của Fez bao gồm nhiều chum đá chứa vô số loại thuốc nhuộm trải ra như một khay màu nước. Có hàng chục người đàn ông đứng trong đống thuốc nhuộm, làm việc dưới nắng nóng chăm chút tỉ mỉ cho những bộ da sống còn ngâm trong các chum. Các xưởng thuộc da sẽ xử lý các loại da bò, cừu, dê và lạc đà, biến chúng thành các sản phẩm da cao cấp như túi, áo khoác, giày và dép. 

Những người thợ nhuộm thực hiện các bước theo cách thủ công, không cần máy móc hiện đại. Chính bởi quy trình có phần cổ xưa, gần như không thay đổi kể từ thời trung cổ khiến những xưởng thuộc da ở Fez trở nên vô cùng hấp dẫn với các du khách mỗi khi đến thăm.

Tại xưởng thuộc da Chouara, da sống đầu tiên được ngâm trong hỗn hợp nước tiểu bò, vôi sống, nước và muối. Phương pháp này giúp phá vỡ lớp da dai, loại bỏ lớp mỡ thừa, thịt và lông còn bám trên da. 

Thợ nhuộm sẽ ngâm da sống từ hai đến ba ngày, sau đó da được ngâm trong một chum khác có chứa hỗn hợp nước và phân chim bồ câu bởi trong phân chim có chứa amoniac như một chất làm mềm giúp da trở nên dễ uốn để dễ dàng hấp thụ thuốc nhuộm. Tiếp đó, thợ thuộc da dùng đôi chân trần của mình để nhào các lớp da trong ba giờ để đạt được độ mềm như mong muốn.

Da sống sau đó được đặt trong các bể có chứa thuốc nhuộm thực vật tự nhiên, chẳng hạn như hoa anh túc (đỏ), chàm (xanh lam), lá móng (cam), gỗ tuyết tùng (nâu), bạc hà (xanh lá cây) và nghệ tây (vàng).  Ngoài ra còn có các nguyên liệu khác bao gồm bột quả lựu, được xát lên da để biến chúng thành màu vàng, hay dầu ô liu sẽ làm cho da sáng bóng.

Tấm da sau khi được nhuộm được đem ra phơi dưới ánh nắng mặt trời. Thành phẩm sau đó được bán cho các thợ thủ công khác để chế tác các sản phẩm độc đáo như ví, túi xách, đồ nội thất và các phụ kiện bằng da khác. Trong đó, nhiều sản phẩm đã tiến vào thị trường châu Âu.

Điểm ngắm nhìn hoàn hảo nhất là du khách có thể đứng từ những bậc cầu thang gần các cửa hàng đồ da. Các nhân viên bán hàng cũng có thể giúp bạn tìm hiểu về quy trình nhuộm da như thế nào cũng như cung cấp những thông tin bổ ích cho chuyến tham quan của bạn.