Cách phòng, chống dịch tai xanh ở lợn

Thạc sĩ thú y Phạm Thành Long, Cục Thú y (Bộ NNPTNT) có một số hướng dẫn bà con nông dân một số biện pháp như sau:

Nguyên nhân gây bệnh

Hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản ở lợn (PRRS), còn gọi là bệnh TX gây ra bởi virus có cấu trúc gen ARN thuộc giống Arterivirus, họ Arteriviridae, bộ Nidovirales. Virus gây bệnh TX chỉ gây bệnh cho lợn (bao gồm lợn nuôi và lợn rừng), mà không cảm nhiễm và gây bệnh cho các loài thú khác và con người. Virus gây bệnh TX tồn tại dưới 2 dạng: Dạng cổ điển có độc lực thấp và dạng biến thể có độc lực cao, gây nhiễm và chết nhiều lợn. Các ổ dịch lợn TX xảy ra tại Việt Nam trong thời gian qua đều do virus thuộc nhóm II dòng Bắc Mỹ.

Vệ sinh tiêu độc thường xuyên là cách phòng chống dịch hiệu quả.

Triệu chứng

Đặc điểm của virus gây bệnh TX là thâm nhập, phá hủy đại thực bào của tổ chức phổi và hạch bạch huyết của lợn. Hậu quả là lợn mắc bệnh TX sẽ bị suy giảm khả năng miễn dịch và thường bị mắc bệnh kế phát từ các tác nhân gây bệnh khác như dịch tả lợn, tụ huyết trùng, phó thương hàn, xoắn khuẩn, liên cầu khuẩn, suyễn, E.coli... Bệnh TX xảy ra ở lợn mọi lứa tuổi, nhưng tập trung chủ yếu ở lợn nái mang thai và lợn con theo mẹ. Triệu chứng đặc trưng là lợn ốm sốt cao trên 40 độ C, biếng ăn, ủ rũ, khó thở, trên da có những vết bầm, thâm tím, một số trường hợp tai tím xanh; lợn con theo mẹ, lợn nái chửa giai đoạn cuối chết nhanh, chết nhiều hơn so với lợn thịt và lợn đực giống. Tùy từng loại heo, triệu chứng lâm sàng của bệnh có thể khác nhau.

Phòng bệnh

Các hộ chăn nuôi lợn cần thực hiện các biện pháp an toàn dịch bệnh trong chăn nuôi như thiết kế chuồng nuôi hợp lý, mua con giống có nguồn gốc rõ ràng và chất lượng tốt, vệ sinh tiêu độc khử trùng thường xuyên khu vực chăn nuôi, tránh tiếp xúc với động vật cảm nhiễm, hạn chế người ra vào khu chuồng nuôi, vệ sinh phương tiện vận chuyển lợn, mua thức ăn cho lợn từ các địa chỉ có rõ nguồn gốc.

Tiêm phòng vaccin TX là một trong các phương pháp phòng bệnh hiệu quả. Cần ưu tiên sử dụng vaccin TX tiêm phòng cho lợn nái, lợn đực giống, vì khi lợn nái được chủng vaccin TX, kháng thể từ lợn mẹ sẽ truyền cho lợn con qua sữa đầu và có thể bảo vệ lợn con ít nhất là trong thời gian còn theo mẹ. Nhiều nghiên cứu cho thấy, kháng thể kháng virus bệnh TX do lợn mẹ truyền vẫn còn phát hiện ở lợn con từ 8 - 10 tuần tuổi.

Điều trị

Bệnh TX có tốc độ lây lan nhanh, trong vòng 3-5 ngày cả đàn có thể bị nhiễm bệnh. Độ dài của bệnh khoảng 5-20 ngày tùy theo sức khỏe của lợn. Virus TX có thể phát tán thông qua các hình thức như: Vận chuyển lợn mang trùng, theo gió (có thể đi xa tới 3km), bụi, bọt nước, dụng cụ chăn nuôi và dụng cụ bảo hộ lao động chứa mầm bệnh, thụ tinh nhân tạo và có thể phát tán bởi chim hoang... Do vậy cần phát hiện sớm dựa vào các triệu chứng của bệnh đã nêu ở trên, bao vây dập tắt ổ dịch, không để dịch phát tán, lây lan. Đối với lợn mắc bệnh chết, phải tiêu hủy và thực hiện vệ sinh tiêu độc chuồng trại nơi có dịch và khu vực xung quanh. Thực hiện “5 không”: Không giấu dịch; không mua lợn bệnh, sản phẩm của lợn bệnh; không bán chạy lợn bệnh; không vận chuyển lợn bệnh ra khỏi vùng dịch; không vứt bừa bãi xác lợn bệnh ra môi trường.

Lê Chiên (ghi)