Cây Đa – Da Kèn, cây di sản giữa lòng phố cổ Hội An

Cây Đa – Da Kèn mọc cạnh đình Xuân Lâm, làng Cẩm Phô cũ gần Chùa Cầu, nay nằm ở cuối đường Trần Cao Vân, giáp với đường Trần Hưng Đạo (phường Cẩm Phô, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam).

Vì sao cả khu phố cổ Hội An, chỉ có duy nhất một Cây Đa – Da Kèn?

Chẳng là thế này, vào những năm đầu của thế kỷ XX, có đội kèn tây phục vụ đội quân đồn trú của lính Pháp tại phố cổ Hội An. Hằng ngày những người này thường xuyên tụ tập dưới gốc Cây Đa luyện tập các bài nhạc, tập thổi kèn tây, để phục vụ trong các lễ hội, chào cờ, duyệt binh, phong chức tước,…

Cây Đa – Da Kèn (Phố cổ Hội An, Quảng Nam) là biểu tượng sự trường tồn, sức sống dẻo dai, nơi lưu giữ những ký ức, hoài niệm của bao thế hệ người Hội An…

Nằm cạnh Cây Đa, có trại lính đồn trú trực gác, có nhiệm vụ theo dõi thời gian, để thổi kèn báo cho binh lính các đồn, trại thức giấc tập thể dục buổi sáng, giờ ăn trưa, hiệu lệnh thổi kèn báo động khi cần kíp và đến giờ ngủ, nghỉ hàng đêm. Mỗi ngày, tiếng kèn tây lại vang lên dưới gốc Cây Đa và cứ lặp đi lặp lại, cho nên người dân địa phương quen gọi cây Da Kèn.

Tin liên quan

Nạn bấm còi vô tội vạ ở Thủ đô, thuốc nào trị được?

Trải qua thời gian, đến nay trong dân gian không ai còn gọi Cây Đa nữa mà thường gọi cây Da Kèn. Cây Da Kèn xòe rộng xung quanh và có chiều cao hơn 20m, đường kính ở vị trí 1,3m là 4,1m. Đây là một trong 9 Cây Đa nằm trong danh sách hơn 50 cây, thuộc 11 loài cây cổ thụ ở phố Hội. 

Theo các vị cao niên, cây Da Kèn có độ tuổi khoảng vài ba trăm năm, cây sinh trưởng và phát triển rất xanh tốt. Tuy nhiên, “tuổi tác” của cây Da Kèn vẫn còn nhiều điều bí ẩn, luôn khơi gợi về sự tò mò, tìm tòi vô cùng đặc biệt của một số nhà nghiên cứu tại địa phương.

Gốc cây Da Kèn, có điều thú vị là rễ phụ từ các cành cây, quanh năm vươn trực chỉ xuống và sinh tồn quanh thân cây, khi chúng lòng thòng leo xuống mặt đất.

Điều thú vị là rễ phụ từ các cành cây, quanh năm vươn trực chỉ xuống phía dưới và sinh tồn quanh thân cây. Theo tâm linh, dưới gốc cây Da Kèn người dânđịa phương đặt miếu thờ, bát nhang, ông địa, bình vôi… đêm đêm họ đều thắp hương, tập trung nhiều nhất là vào ngày mùng Một và ngày 15 (âm lịch) hàng tháng. Du khách trong và ngoài nước khi về thăm quan, nghỉ dưỡng, du lịch Di sản văn hóa thế giới Hội An, thăm Phố cổ, thăm Chùa Cầu… thường đến chiêm ngưỡng cây cổ thụ Da Kèn.

“Theo những người cao tuổi tại địa phương và trong dân gian kể lại, cây Da Kèn có từ mấy trăm năm trước. Ngày xa xưa ấy, quanh khu vực này là một vùng hoang vắng, đìu hiu, toàn là một rừng cây tạp mọc rậm rạp, um tùm, dân cư và nhà cửa thưa thớt, vắng vẻ. Đến thời kỳ Pháp thuộc, quanh cây Da Kèn và cả vùng này mới được khai hoang, mở ra nhiều con đường cái nhựa, dân cư, nhà cửa mới được hình thành, các ngõ phố bắt đầu xây dựng" - ông Thái Văn Trung (70 tuổi) nhà ở phố Trần Cao Vân cạnh cây Da Kèn kể.

Bia thông tin về cây Da Kèn, được đặt trên bệ đá nằm sát gốc cây.

Ông Trung nay đã ở tuổi thất thập cổ lai hy nhưng từ khi còn bé đã thấy cây Da Kèn cổ thụ lừng lững ở phố. 

Tin liên quan

Mời bạn đọc tham gia Cuộc thi “Làm báo cùng Dân Việt”

"Tổ tiên, ông bà tôi có gốc gác ở làng cũ Cẩm Phô, cho nên ngày trước tôi thường hay nghe kể nhiều về cây Da Kèn, về xuất xứ, lai lịch của cây nhưng không nói cụ thể tuổi của cây, mà chỉ nói khoảng vài ba trăm năm. Tôi cũng rất tự hào, vì trên quê hương mình có cây cổ thụ Da Kèn rất nổi tiếng, là vật chứng của thời kỳ lịch sử đã đi qua, là nơi lưu giữ hồn quê và những ký ức đẹp, thân thương trong tiềm thức của mỗi người, trở thành địa chỉ văn hóa quen thuộc của nhiều thế hệ cư dân Hội An, cũng như du khách gần xa...”, ông Thái Văn Trung nói.

Để bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử văn hóa, cây cổ thụ Da Kèn đã được ghi vào danh mục cây cổ thụ phải chăm sóc, bảo vệ nghiêm ngặt tại Quyết định số 2627/QĐ – UBND ngày 14/11/2014  của UBND Tp Hội An. Bên cạnh đó, ngày 27/3/2015 Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An, tiến hành chỉnh trang quang cảnh, quanh cây cổ thụ Da Kèn và đặt Bia thông tin, nhằm lưu giữ những ký ức, hoài niệm của bao thế hệ người Hội An.

Bà Nguyễn Thị Lành (67 tuổi), nhà ở trên đường Trần Hưng Đạo, gần cây Da Kèn bộc bạch: “Hình ảnh Cây Đa – Da Kèn quá đỗi gần gũi, gắn bó thân thương đối với tôi cũng như người dân Hội An. Qua bao biến cố, thăng trầm của lịch sử song cây Da Kèn vẫn ung dung, vững vàng và mạnh mẽ vươn lên, chứng kiến bao sự đổi thay của con người, của quê hương đất nước, chứng tích thời gian của khu phố cổ Hội An”.