Chương trình 135 giai đoạn 2016-2020: Muốn giao cho xã nhưng sợ yếu năng lực

Phân cấp mạnh cho địa phương

Theo ông Võ Văn Bảy, giai đoạn 2016 – 2020, Chương trình 135 (CT 135) sẽ tập trung xây dựng theo hướng xóa bỏ các rào cản để có một cơ chế thông thoáng hơn giúp cho địa phương dễ dàng thực hiện. Các nguồn lực cũng cần phân bố hợp lý hơn để đồng bào được hưởng lợi nhiều nhất.

Trường Phổ thông dân tộc nội trú cụm xã Xín Mần, huyện Xín Mần (Hà Giang) được đầu tư nhờ Chương trình 135.  Ảnh: C.L

Theo dự thảo thông tư,  CT 135 trong 5 năm tới sẽ tiếp tục tăng cường cho các xã làm chủ đầu tư các công trình, dự án. “Qua các giai đoạn thực hiện, chúng tôi đều xác định việc phân cấp cho xã làm chủ đầu tư các dự án là tạo điều kiện cho cấp xã chủ động lựa chọn công trình, đối tượng hỗ trợ theo nguyện vọng của người dân, huy động nội lực của người dân và quan trọng nhất là nâng cao được năng lực quản lý, tổ chức thực hiện cho cán bộ xã...” – ông Bảy cho hay.

Nhiều tỉnh đã có các cách khác nhau để nâng cao năng lực làm chủ đầu tư cho cấp xã. Một số địa phương đã lồng ghép CT 135 với các chương trình, dự án khác có hợp phần đào tạo cán bộ hoặc tự bỏ kinh phí để bồi dưỡng cán bộ cấp xã. Ông Đinh Văn Thành – Phó Trưởng ban dân tộc tỉnh Quảng Ninh cho biết, năm 2020, Quảng Ninh phấn đấu sẽ đưa tất cả các xã, thôn nghèo ra khỏi diện đặc biệt khó khăn. Theo đó, tỉnh sẽ huy động, lồng ghép các nguồn lực đầu tư, hỗ trợ các xã, thôn ra khỏi diện khó khăn, hoàn thành mục tiêu CT 135 góp phần xây dựng nông thôn mới. Những năm tới, tỉnh sẽ hỗ trợ khoảng 6 tỷ đồng (gấp 4 lần so với hiện nay) cho mỗi xã đặc biệt khó khăn để xây dựng các công trình thuộc CT 135, trong đó có hợp phần bồi dưỡng đào tạo cán bộ cấp xã, để họ có thể đảm nhiệm được hoạt động phân cấp.

Gấp rút đào tạo cán bộ xã

Không như Quảng Ninh, CT 135 giai đoạn 2016-2020 vẫn có nhiều nơi không thể phân cấp, trao quyền cho người dân và địa phương. Lý do là năng lực, trình độ địa phương còn yếu. Ông Nguyễn Thành Vinh – Phòng Dân tộc huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) cho rằng: “Năng lực cấp xã ở mỗi địa phương là khác nhau. Với địa bàn có tới hơn 90% đồng bào Mông như Mù Cang Chải, nếu thực hiện như quy định là giao cho xã làm chủ đầu tư, huyện cử cán bộ chuyên môn xuống hỗ trợ... thì cuối cùng mọi việc lại đến tay huyện. Vì năng lực của nhiều cán bộ xã còn rất hạn chế”. Theo ông Vinh, nên để UBND tỉnh xem xét, dựa trên năng lực cụ thể của mỗi địa phương rồi phân cấp.

Ông Lưu Hồng Khoa -  Trưởng phòng Dân tộc huyện Định Hóa (Thái Nguyên) chia sẻ: “Nếu phân cấp cho xã làm chủ đầu tư, cần có những bước đào tạo nâng cao năng lực cho chủ tịch UBND, kế toán và cán bộ địa chính để họ có thể đảm đương được công việc, thay vì nhận xong rồi loay hoay không biết làm. Không nên giao cho thôn, bản làm chủ đầu tư, vì khi công trình, dự án gặp vấn đề gì sẽ rất khó xử lý vì không có gì ràng buộc. Thực tế, đã có trường hợp, giao thôn làm chủ đầu tư, công trình quyết toán sai gần 70 triệu đồng, nhưng trưởng thôn không thể giải trình vì tiền đã chi hết cho bà con trong quá trình thực hiện. Bỏ tù hay cách chức trưởng thôn là việc không thể, vì những sai phạm này là do đã giao nhầm việc cho những người thiếu năng lực, chứ không phải họ cố tình vi phạm…”.