Giải Nobel Vật lý thuộc về 3 nhà khoa học nghiên cứu về electron trong các tia sáng

Các electron chuyển động nhanh đến mức trước đây người ta cho rằng chuyển động của chúng là không thể theo dõi được.

Nhưng ba nhà vật lý "đã chứng minh được cách tạo ra các xung ánh sáng cực ngắn có thể dùng để đo các quá trình nhanh chóng trong đó các electron chuyển động hoặc thay đổi năng lượng", Ủy ban giải thưởng cho biết.

Ủy ban ca ngợi những người đoạt giải vì đã mang lại cho "nhân loại những công cụ mới để khám phá thế giới electron bên trong nguyên tử và phân tử".

Chuyển động của các electron bên trong nguyên tử và phân tử nhanh đến mức chúng được đo bằng atto giây (attosecond) – một đơn vị thời gian ngắn gần như không thể hiểu được. Ủy ban giải thích: "Một atto giây so với 1 giây cũng tương đương như 1 giây so với tuổi của vũ trụ".

"Theo một nghĩa nào đó, họ có thể cung cấp một công cụ chiếu sáng cho phép chúng ta quan sát quá trình lắp ráp các phân tử: cách mọi thứ kết hợp với nhau để tạo thành một phân tử" - Bob Rosner, chủ tịch Hiệp hội Vật lý Hoa Kỳ và là giáo sư tại Đại học Chicago, nói với CNN.

Rosner cho biết những chuyển động này "xảy ra nhanh đến mức thông thường chúng ta không biết chúng thực sự xảy ra như thế nào hoặc trình tự các sự kiện là gì". Nhưng công việc của những người đoạt giải có nghĩa là giờ đây các nhà khoa học có thể quan sát những chuyển động này diễn ra như thế nào, ông nói thêm.

"Hãy tưởng tượng việc xây một ngôi nhà. Bạn có nền móng, tường, mái nhà và vân vân. Có một trình tự cho bất cứ điều gì phức tạp. Đối với một phân tử, nếu bạn không sắp xếp đúng trình tự, bạn sẽ không thể lắp ráp nó", Rosner nói.