Cho con tằm tự dệt lụa, làng nghề Phùng Xá trên đất thủ đô hồi sinh mạnh mẽ

Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 40km, xã Phùng Xá (huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội) nổi tiếng với nghề dệt truyền thống. Đi khắp làng dệt Phùng Xá, đâu đâu cũng vang lên tiếng máy dệt lách cách, một âm thanh đặc trưng chẳng thể lẫn.

Theo sử sách ghi chép thì làng nghề Phùng Xá được hình thành từ năm 1929 do cụ tổ làng nghề Hoàng Tiến Gan mang về truyền lại cho hậu duệ làng này.

Làng Phùng Xá nổi tiếng là làng nghề dệt lụa truyền thống với sợi tơ từ tằm tự dệt. Đến những năm 1930 bắt đầu xuất hiện những máy dệt công nghiệp. Tuy nhiên, để đan được thành tấm bông phẳng, mịn, gắn kết bền chặt tự nhiên thì chỉ có thể để con tằm tự dệt, cho ra những sợi tơ vàng mượt, óng ả.

Tiêu biểu ở xã Phùng Xá là nghệ nhân Phan Thị Thuận, người đã mở lối đi mới cho nghề dệt tằm truyền thống. Bà Thuận đã có công phục dựng lại một quy trình sản xuất khép kín sáng tạo: để tằm tự dệt tơ thành các sản phẩm có một không hai.

Bà đã đem đặt các con tằm sát với nhau trên một mặt phẳng và kết quả là tổ hợp các con tằm tự nhả tơ, quấn vào nhau, đan thành tấm thảm bông phẳng, mịn, gắn kết bền chắc tự nhiên không kỹ thuật dệt nào của con người có thể sánh kịp.

Ngoài tính thẩm mỹ cao, chất lượng tuyệt hảo, thì phương thức này cũng đã tiết kiệm được nhiều chi phí nhờ giảm bớt nhiều công đoạn phức tạp như kéo kén, ươm tơ, cào bông…

Có thể nói, đây là một sáng tạo đầy bất ngờ, đồng thời cũng là một kỹ thuật quan trọng đóng góp không nhỏ cho sự phát triển của nghề dệt thủ công truyền thống.

Hiện nay, làng nghề dệt Phùng Xá có hơn 83 thành viên, trong đó có 15 công ty, hơn 50 cơ sở sản xuất, kinh doanh cá thể, có 7 nghệ nhân, số lao động thường xuyên tại địa phương từ 5.500 lao động trở lên.

Làng nghề dệt Phùng Xá đang vươn mình với vốn quý cha ông để lại. Làng nghề dệt lụa truyền thống không chỉ là nét đẹp văn hoá riêng độc đáo của vùng, mà còn là niềm tự hào của cả dân tộc, là một đặc trưng kinh tế của đất nước. 

Duy trì và phát triển nghề dệt lụa truyền thống là xứ mệnh thiêng liêng của mỗi người con làng Phùng Xá, kế tục bí quyết, kỹ nghệ của cha ông gìn giữ bản sắc cho muôn đời sau.