Ngày Thế giới bảo vệ động vật hoang dã (3/3): Tận diệt thật trên "thế giới ảo"!

Với nhiều loại hàng cấm, không thể bày bán công khai ngoài chợ, ngoài siêu thị hay chào bán bằng các quảng cáo hợp pháp, thì các đối tượng thành lập hội nhóm kín hay tìm cách trá hình quảng bá nhằm bán mua thu lợi nhuận… cũng là dễ hiểu. Nhất là khi đại dịch Covid-19 bùng phát kéo dài, giao dịch "ảo" lại càng được sử dụng phố biến hơn.

Chừng nào chúng ta còn coi sự tồn tại của các mạng lưới trên là dễ hiểu, là không thể kiểm soát, thì chừng đó các hậu quả môi trường và đa dạng sinh học còn chờ đợi chúng ta để tiếp tục giáng xuống.

Bài 1: "Ngòi nổ vô hình" dẫn tới tổng kho bom tấn

Một trùm buôn đủ thứ từ súng săn, "kẹo sắt" (đạn), tới bẫy thú to như răng bừa (bẫy gấu, bẫy lợn rừng hàng tạ), tới đủ loại thú rừng quý hiếm bán cho nhà hàng tiết lộ: "ngòi nổ" chỉ là các tin nhắn trên internet, hoặc các lời tâm sự "nhẹ nhàng" trên mạng xã hội, rồi họ làm quen, trao đổi, lọc dần các đối tượng cài cắm (như Công an, Kiểm lâm, Điều tra viên nói chung…) rồi giao dịch.

"Tổng kho" có thể rất lớn, song nó không ngồi nhà mà bán hàng được, nên phải dẫn dụ từ trên mạng một cách tinh vi nhất.

Đóng tiền để "bảo kê" cả mùa săn bắt trái phép

Có khi họ dùng từ "bảo tồn" để thay cho từ "mua thịt thú rừng"; có khi dùng từ "nhượng lại đồ săn" để nói về một kho súng mua bao nhiêu cũng có, giữ uy tín "bảo hành, đổi trả, sửa chữa, cung cấp linh phụ kiện". Nhiều vụ, khi công an ập vào, kho hàng la liệt súng săn, nhìn "khủng" hơn trong phim hành động.

Chúng tôi vào vai khách hàng. Các đối tượng bán hàng chục loại súng săn, súng sát thương, cứ ứng tiền là có. 

Họ có thể tháo rời súng, chuyển dần qua các đơn vị được cấp phép vận chuyển hẳn hoi (chúng ta gọi nôm na là "qua bưu điện"). Nhận phần nào, trả tiền phần đó, rồi có video hướng dẫn tháo lắp vận hành, có địa chỉ đường dẫn theo dõi đơn hàng.

Ở Phú Thọ, Yên Bái và các tỉnh Tây Bắc, đúng mùa săn bắn trái phép (mùa xuân) cuối năm 2021, đầu năm 2022, chúng tôi chứng kiến người dân vô tư đem bẫy thú lớn ra bán tại chợ Mù Căng Chải. Có người đưa về nhà cho xem các loại súng săn.

Xem ảnh khỉ mặt đỏ, đủ loài chim thú quý họ bắn được và "vào nồi" hết rồi. Rồi có khi, đang "giao dịch" thì ông chủ bị công an bắt, thu giữ cả súng lẫn người mua kẻ bán. Kệ, ai rơi rụng cứ rơi, các đối tượng còn lại vẫn đi săn, bán thú rừng cho nhà hàng và thu bộn tiền.

Họ tiết lộ: làm quen với một số cán bộ, "hàng" của họ được thợ săn vận chuyển về, qua trạm, cứ nói "của anh H" là qua hết. Có thợ săn chim trời quý hiếm bảo: họ dùng ắc quy điện phát loa gọi chim, giăng lưới mờ bắt chim, siết điện dọc sông Hồng bắt tất các loài chim cá; để tránh bị bắt, nhiều khi phải "đóng phế" cho cán bộ địa phương theo mùa.

Bấy nhiêu tiền, thì em đánh cả mùa (3 tháng ròng), anh không kiểm tra đến cả bãi nổi mênh mông và hai bờ sông chỗ này. 

Nếu không có ghi âm, ghi hình, các bức ảnh cả khoang thuyền loang máu ĐVHD, chắc chúng tôi không dám tin vào chuyện vừa kể kia.

"Hàng cấm" vẫn gửi chính quy và "theo dõi đơn hàng online" vô tư

Có hàng "rừng" rồi, họ bán theo nhóm người trên mạng xã hội. Tung thông tin ra là có người gọi và giao dịch ngay. Thường là bỏ mối quen (đã "kết bạn" khi tin tưởng), ế lắm mới giao dịch với kẻ lạ. Một giao dịch có thể lên tới 10 nghìn con chim trời.

Nhiều đối tượng rất tinh vi. Có con cầy vừa bẫy về, họ quay video con vật bê bết máu, rồi gửi từng thực khách quen hoặc đưa lên nhóm trên mạng xã hội. Có khi con vật béo núc, chẳng bị thương, họ bẻ gẫy chân cho giống dính bẫy, khách sẽ thích hơn, tin hơn.

Phổ biến nhất là tình trạng các đối tượng liên kết với nhau trong các hội nhóm, tăng khả năng giao dịch trên toàn quốc, thậm chí ra cả các nước khác với đường dây lớn. 

Họ "chốt đơn" rồi cảm ơn nhau, đưa thông tin bản chụp màn hình chuyển tiền lên mạng "ầm ầm" để các thành viên khác tin tưởng; rồi thậm chí bóc phốt tố cáo nhau lừa đảo.

Tuy nhiên, hầu hết các đối tượng khá biết "giữ uy tín" để làm ăn lâu dài. Họ đưa "hàng" lên (đây là kẽ hở của chúng ta trong quản lý) rồi cam kết có đúng cái hàng thú rừng quý hiếm đó, ai mua thì ngã giá "inbox" (chat riêng) rồi gửi hàng.

Thật tai hại là hàng cấm buôn bán, cấm săn bắn bẫy bắt, cấm sử dụng, nhưng các đối tượng vẫn giao dịch đủ cách, đều thành công. Vận chuyển bằng xe khách, bằng máy bay, thậm chí bằng "bưu điện" có đơn hàng, có theo dõi lịch trình đơn hàng hẳn hoi.

Chúng tôi rất ngạc nhiên với điều này, vì các nhà xe, các hàng vận chuyển đều cần cam kết không vi phạm lĩnh vực đấu tranh chống các đường dây, tụ điểm buôn bán ĐVHD. Song, các giao dịch, qua theo dõi bằng nghiệp vụ của chúng tôi, chúng tôi chứng kiến bên bán bên mua "thành công rực rỡ" cả.

Lĩnh vực này cũng không bị điều tra quá gắt gao như hàng quốc cấm (súng đạn quân dụng hay ma túy chẳng hạn); nên các đối tượng không yêu cầu người mua phải thanh toán 100% tiền trước khi chuyển hàng. Mà họ có hình thức nhờ shiper (người vận chuyển, xe khách) hay thậm chí "bưu điện" thu hộ tiền. Nên không ai lừa được ai. Chính vì yếu tố này, mà giao dịch của họ đích thực như một cái chợ rất tinh vi và "hiệu quả" theo cách nghĩ của họ.

Chúng tôi đã theo các đối tượng buôn hàng trăm, hàng nghìn cái mỏ chim hồng hoàng và cao cát (loài cùng họ với hồng hoàng, mỏ hồng hoàng có thể đắt gấp 3 lần so với ngà voi cùng trọng lượng) to đùng về tận nhà họ ở huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh.

Đúng như những gì trên mạng và đúng như những kết quả "ship hàng" mà các đối tượng trong cuộc đã cho xem, đã tiết lộ trước đó. 

Cả một khu vực "cắt đầu, đẽo mỏ" loài chim quý trong Sách đỏ, các cổ chim con chim khổng lồ đến từ "cổ tích, thần thoại" còn máu me be bét hiện ra. Cũng từ đây, rất nhiều cá thể khỉ, voọc, "chân tay" nghều ngào được phanh thây làm món nhậu, gom xương nấu cao. 

Đầu lâu linh trưởng nhe răng trợn mắt. Trông như thủ cấp người. Hộp sọ chúng bị bổ ra, chủ lô hàng đồng thời là chủ quán nhậu bắt đầu quảng bá món ăn sống óc khỉ, voọc, khi chúng vẫn sống và chắp tay vái lạy các thực khách…

Giăng bẫy, theo dõi đối tác

Thủ đoạn phổ biến nữa là: họ đưa video các mặt hàng lên, có tiếng nói của người bán rất rõ. Họ vác cả một con gấu khi đã nhồi tiêu bản rất "oai phong" mà nói ra rả để bán hàng. Họ chụp ảnh cảnh mổ bụng gấu ra, vạch hai lá gan, moi ra đùm mật gấu to xanh, tươi nguyên. Rồi sấy khô. 

Họ cho xem cả một sàn nhà năm bảy xác hổ lớn đang giết mổ, rồi nồi cao sôi xình xịch. Rồi câu nhử khách. Họ xếp 50 bộ sừng hoẵng la liệt nền nhà, xếp các loài đồi mồi (rùa biển) sau chế tác thành "núi". Rồi tạo "comments" (lời bình) khen cao "ngon" và tôi mua dùng rồi quá "uy tín".

Thế là bán hàng giá rẻ, người mua không biết cái mình nhận được là cao con gì. Tuy nhiên, các cảnh trên, rõ ràng hầu hết khách hàng thông thường thật khó nhìn thấy ở ngoài đời bao giờ. Thì nay, họ xem video, xem ảnh rất "sinh động"; họ chat, thậm chí video call (nói chuyện có hình) với người bán. Nhiều người thừa nhận "không muốn tin cũng phải tin".

Để tránh bị cơ quan điều tra hoặc báo chí bóc mẽ hoặc lập hồ sơ đề nghị rồi bắt giữ, các đối tượng luôn tạo một mạng lưới đề phòng khá cao tay. 

Có khi đối tượng ở huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình chỉ rao bán nhang trầm một trăm nghìn đồng hai gói, rồi dụ chúng tôi đến nhà và bán cả da hổ, tay gấu nguyên chiếc, nanh - răng - mật - xương hổ và gấu được họ trực tiếp săn từ các nước Đông Nam Á về rất nhiều.

Có đối tượng gọt các sừng hoẵng thành chạc ba buộc dây vào để bắn súng cao su (núp bóng đồ mĩ nghệ); rồi làm quen và đưa khách vào thế giới đủ loại hàng cấm. 

Có đối tượng vào hội giao lưu đồ cũ, đồ cổ, rồi bán vài cái sừng hươu, sừng hoẵng cổ xưa vừa sưu tầm được (ít bị cấm), sau đó, khi khách cắn câu, sẽ được đưa vào nhà các ông trùm mà hổ tạ bị lột da treo tiêu bản nguyên con kín tường. Họ bảo, "có đứa em sở hữu trang trại hổ bên Lào vài trăm con, em toàn đi sang đó nấu cao". Cao hổ chất đầy tủ được trưng ra.

Đối tượng buôn hổ, gấu, cầy hương ở Tây Nguyên rình lại chúng tôi khi đã tạo cuộc hẹn ở TP Kon Tum. Họ hẹn ra quán cà phê, rồi ngụy trang (hai bên chưa biết mặt nhau) theo dõi xe cộ, lời ăn tiếng nói, cung cách và quân số của đối tác rồi… tùy cơ ứng biến.

Có kẻ nói thẳng: tôi nghi ngờ các anh, dừng lại nhé. Có kẻ vĩnh viễn không nghe điện thoại. Có kẻ đem theo nhiều người ở nhiều tỉnh thành (trong nhóm của họ) rồi bù khú tìm cách phân tích các kẽ hở mà đối tác có thể có: quê quán ở đâu, quê đó có cái gì? Mua hàng gì; hàng đó anh vẫn mua của ai; tên gì, giá bao nhiêu; rồi xuất đi đâu? 

Nhiều kiến thức, nếu là con buôn, ai không biết thì chỉ có là "cài cắm điều tra". Nhiều đối tượng xin chụp ảnh với chúng tôi để tiếp tục… tìm hiểu trước khi làm ăn to. Rồi đưa ảnh người và xe của đối tác lên nhóm để bảo mọi người: tránh xa hoặc xử lý chúng nó nếu gặp!

Mạng xã hội có chức năng thu hồi ảnh, video. Nên, sau khi thấy báo cáo là đối tượng "đã xem", các đối tượng thường thu hồi tư liệu lại. Một là tránh lộ nhiều về thân phận, dù ảnh đã "biên tập" kĩ trước khi gửi; hai là, theo cách họ phổ biến kinh nghiệm cho nhau, để nhiều ảnh "vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng" trên MXH quá sẽ bị "quét", "xử lý tài khoản".

Hoặc họ không bao giờ cho biết địa chỉ thật, kể cả tài khoản ngân hàng thu tiền cũng chưa chắc mang tên thật của họ. 

Lúc giao hàng, họ nói thẳng: nếu có bị bắt, thì tội nặng lắm, anh (người mua) cẩn thận nhé, rùa biển, hổ, gấu, toàn con đắt đỏ trên "chợ đen" và bị bắt là bị khởi tố hình sự. Vì thế em sẽ hẹn giao hàng và em không thể xuất hiện, anh cũng không thể bắt tội shiper. Rất sòng phẳng. Tiền cứ tôi thu, hàng tôi giao đàng hoàng, còn "chân tướng" của tôi thì anh không bao giờ biết được.

Chúng tôi theo các đường dây ở Pleiku. Hàng gì cũng có, cứ mua là vận chuyển tới nơi, dù tỉnh nào huyện nào trong cả nước. Họ cung cấp tài khoản ngân hàng, số điện thoại đang dùng, cái huyện thị mà họ để kho hàng. Nhưng, với điều tra thông thường, bà con hoặc đối thủ của họ không dễ gì lần ra địa chỉ cụ thể được.

Đây là cơ sở để các đường dây tồn tại. Nhưng đây cũng là mấu chốt nếu cơ quan điều tra muốn phá án. Đây là điều được phép công khai đưa ra tranh biện, rằng: Khi đã thành chuyên án, số điện thoại và tài khoản mạng xã hội; cả tài khoản ngân hàng với tài liệu về giao dịch "hàng cấm" quá rõ kia, xử lý chỉ… "trong một nốt nhạc".

Đón đọc Bài 2:"Chết đứng" sau lời dẫn dụ giữa… đường trời