Hương quê

Nhớ hằng năm, cứ từ tháng Giêng cho đến hết tháng Ba âm lịch, bà con nông dân ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt là các tỉnh Kiên Giang, Bạc Liêu, Cà Mau thường khai thác cá đồng bằng cách tát đìa hoặc chụp đìa.

Ngày chủ nhật ở Bắc Hà (Lào Cai) , đi chợ phiên dễ rối mắt vì sắc thổ cẩm trên xống váy của chị em Mông xuống chợ. Có một góc rất đặc biệt giữa cơ man người ấy, cũng rộn ràng nhưng không náo nhiệt theo kiểu ồn ào, lộn xộn. Âm thanh ở đây có âm điệu, tiết tấu và râm ran từng đợt, ngược hẳn với các khu khác. Đó là chợ chim Bắc Hà, chợ họa mi lớn nhất miền Bắc.

Vừa trông thấy mấy thằng bạn lấp ló ngoài cổng, đứa nào trên tay cũng cầm một cái rổ đứng đợi, tôi không kiềm lòng được liền vòng ra cửa sau, lén trốn ba tôi rồi vọt theo chúng ra đồng hớt cá lia thia. Chỉ hớt để chơi thôi mà đứa nào cũng say mê đến nỗi phơi nắng dầm mưa, bùn sình tới gối và bất chấp muỗi mòng, đĩa vắt.

Chị bạn vừa về quê ra gặp tôi than phiền: Trong quê bây giờ sao ít thấy cái bến nước trước nhà quá! Mà cũng phải thôi. Đường bộ giờ mở khắp nơi, đi lại thuận tiện, muốn đi đâu là chạy xe vèo một cái đã tới, có còn phải xuống ghe, xuống xuồng gì đâu mà cần cái bến nước trước nhà. 

Tuổi thơ nơi miền quê sông nước, được sinh ra và lớn lên trong môi trường ruộng vườn mênh mông. Không được tiếp xúc nhiều với các trò chơi hiện đại như ở thành thị, cái gì có sẵn thì các em tận dụng triệt để, từ cái ăn, cái mặc cho đến chuyện … chơi.

Vào những ngày nắng đẹp, người quê tôi thường xách giỏ tre đi xúc cá, thả câu mà thành quả thu về chỉ là những chú cá nhỏ. Con bằng tầm cái chuôi dao, con tựa ngón tay cái chứ không nặng tay và béo múp như cá lồng bè. Nhưng nếu được thưởng thức những món ăn chế biến từ cá suối, bạn sẽ thấy được vị ngon của cá suối độc đáo thế nào. Chỉ có thể là cá suối mới có hương vị dân dã như thế.

“Ai tàu hủ, sương sa hột lựu hông?” Buổi trưa, tiếng rao lảnh lót, quen thuộc cất lên từ đầu xóm vang đến tận cuối xóm. Trưa nào cũng vậy, cứ tầm này, khoảng hai giờ rưỡi là gánh tàu hủ của chị bán hàng rong lại tới.

Ở các làng quê miền Tây Nam bộ, ngay trước sân mỗi nhà, người nông dân thường hay trồng hàng cau thẳng tắp. Khi cau trổ bông, hương thơm thoang thoảng, dìu dịu làm cho lòng người vừa dễ chịu, vừa cảm thấy xao xuyến, bâng khuâng,…

Về Vĩnh Long quê tôi, ấn tượng ban đầu nơi mảnh đất miền Tây này là những cánh đồng mênh mông, bát ngát. Thấp thoáng màu xanh của lúa non là các căn chòi lá lấp ló, lẩn khuất giữa đồng. Chòi lá tuy mộc mạc, thô sơ nhưng nó đã gắn bó với người dân quê tôi ngay những ngày đầu mới khai hoang, lập ấp.

Chuột là kẻ thù của nông dân nhưng thịt chuột lại là món ngon hảo hạng đối với người miền Tây. Dân sành điệu ẩm thực cũng đã từng đánh giá cao thịt chuột là "nai đồng quê". Chính vì vậy mà thanh niên miệt vườn lúc nào cũng cao hứng với thú săn bắt chuột đồng.