Kỳ vọng nào sau chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ Blinken tới Trung Quốc?

Cuộc tiếp diễn ra tại Đại lễ đường Nhân dân, địa điểm mà Trung Quốc thường sử dụng để chào đón các nguyên thủ quốc gia. Cái bắt tay giữa hai bên cũng rất chặt chẽ. AP cho rằng đây là những  tín hiệu tích cực trong biểu hiện ngoại giao, có thể báo hiệu sự lạc quan trong quan hệ hai nước.

Theo Tân Hoa Xã, trong cuộc gặp, Chủ tịch Tập Cận Bình chỉ ra rằng thế giới cần một quan hệ Trung-Mỹ nhìn chung ổn định. Tương lai nhân loại phụ thuộc vào việc liệu hai nước có thể tìm ra con đường phù hợp để hòa thuận hay. Ông nói, giống như người Mỹ, người Trung Quốc là những người có phẩm cách, tự tin và tự chủ, và cả hai đều có quyền theo đuổi một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Lưu ý rằng lợi ích chung của hai nước nên được coi trọng và thành công của mỗi bên là cơ hội thay vì là mối đe dọa đối với nhau, ông Tập cho biết hai nước nên hành động với tinh thần trách nhiệm đối với lịch sử, nhân dân và thế giới và xử lý quan hệ đúng mực. Bằng cách này, họ có thể đóng góp cho hòa bình và phát triển toàn cầu, đồng thời giúp làm cho thế giới vốn đang thay đổi và hỗn loạn trở nên ổn định, chắc chắn và mang tính xây dựng hơn, ông Tập nói thêm.

Ông Tập nhấn mạnh rằng sự cạnh tranh giữa các nước lớn không đại diện cho xu thế của thời đại, càng không thể giải quyết các vấn đề của chính nước Mỹ hoặc những thách thức mà thế giới phải đối mặt. Ông khẳng định, Trung Quốc tôn trọng lợi ích của Mỹ và không tìm cách thách thức hoặc thay thế Mỹ. Đồng thời, Mỹ cần tôn trọng Trung Quốc và không được làm tổn hại đến các quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc. Không bên nào nên cố gắng định hình bên kia theo ý muốn của mình, càng không nên tước đoạt quyền phát triển hợp pháp của bên kia.

Ông Tập cho biết Trung Quốc luôn hy vọng nhìn thấy mối quan hệ Trung-Mỹ ổn định và vững chắc. tin tưởng rằng hai nước lớn có thể vượt qua các khó khăn và tìm ra con đường phù hợp để hòa thuận dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, cùng tồn tại hòa bình và hợp tác cùng có lợi, kêu gọi phía Mỹ có thái độ hợp lý và thực tế và hợp tác với Trung Quốc trong cùng một hướng.

Ông Tập chỉ ra rằng hai bên cần duy trì cam kết tuân theo những hiểu biết chung mà ông và Tổng thống Biden đã đạt được ở Bali, đồng thời biến những tuyên bố tích cực thành hành động để ổn định và cải thiện quan hệ Trung-Mỹ.

Ngoại trưởng Blinken đáp lại bằng cách nói rằng hai nước "có nghĩa vụ và trách nhiệm" trong việc quản lý mối quan hệ của họ và Mỹ "cam kết thực hiện điều đó".

Ông nói thêm rằng các cuộc gặp của ông tại Bắc Kinh, bao gồm các cuộc hội đàm với nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc Vương Nghị và ngoại trưởng Tần Cương sáng nay là "thẳng thắn và mang tính xây dựng".

Trong hơn 3 tiếng gặp ông Vương trước đó, ông  Blinken đã nhấn mạnh tầm quan trọng của các kênh liên lạc mở để quản lý sự cạnh tranh của họ.

Mô tả mối quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc đang ở mức thấp, ông Vương Nghị  cho rằng nguyên nhân sâu xa là nhận thức sai lầm của Hoa Kỳ về Trung Quốc: "Chúng ta phải có thái độ trách nhiệm đối với con người, lịch sử và thế giới, đồng thời đảo ngược vòng xoáy đi xuống của quan hệ Mỹ-Trung," ông Vương nói, theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Ngoại trưởng Mỹ nói rằng ông hài lòng về các cuộc gặp, các mục tiêu khiêm tốn cho chuyến thăm đã đạt được, song ông cho biết, Trung Quốc từ chối nối lại liên lạc giữa quân đội với quân đội, một ưu tiên của Mỹ.

Mỹ nói rằng kể từ năm 2021, Trung Quốc đã từ chối hoặc không đáp ứng hơn 10 yêu cầu từ Lầu Năm goc về các cuộc đối thoại cấp cao nhất.

Việc thiếu các kênh liên lạc thường xuyên và cởi mở giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đã gây ra sự lo lắng trên toàn thế giới và việc Bắc Kinh miễn cưỡng tham gia vào các cuộc đàm phán quân sự thường xuyên với Washington đã khiến các nước láng giềng của Trung Quốc lo ngại.

Vẫn còn phải xem liệu hai nước có thể giải quyết những bất đồng quan trọng nhất của họ hay không, nhiều trong số đó có liên quan đến tài chính, an ninh và ổn định quốc tế.

Hai bên bày tỏ sẵn sàng tổ chức nhiều cuộc đàm phán hơn, nhưng có rất ít dấu hiệu cho thấy một trong hai bên sẵn sàng từ bỏ lập trường của mình về các vấn đề bao gồm thương mại, Đài Loan, nhân quyền ở Trung Quốc và Hồng Kông, Biển Đông, và cuộc chiến của Nga ở Ukraine.

Trong đó, về Đài Loan, "Trung Quốc không có chỗ cho sự thỏa hiệp hoặc nhượng bộ", theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc. Giới phân tích cho rằng Mỹ từ lâu đã mắc kẹt trong chính sách "mơ hồ chiến lược" về việc liệu họ có đáp trả quân sự trước một cuộc tấn công vào Đài Loan hay không, điều mà Bắc Kinh đã từ chối loại trừ.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng những bình luận của ông Tập và ngôn ngữ cơ thể của chuyến thăm dường như báo hiệu ý chí đạt được tiến bộ.

Wu Xinbo, giáo sư và giám đốc tại Trung tâm Nghiên cứu Hoa Kỳ tại Đại học Phúc Đán ở Thượng Hải, cho biết: "Thông điệp của Trung Quốc khá tích cực. Trung Quốc cho thấy họ vẫn hy vọng hợp tác với Mỹ để ổn định và cải thiện quan hệ. Tôi nghĩ rằng mặc dù Trung Quốc không lạc quan về quan hệ Trung-Mỹ, nhưng họ cũng không từ bỏ hy vọng."

Trong khi đó, các quan chức Mỹ không kỳ vọng bước đột phá lớn trong chuyến thăm, nhưng họ và các nhà phân tích tin rằng chuyến thăm của Blinken sẽ mở đường cho nhiều cuộc gặp song phương hơn trong những tháng tới, bao gồm các chuyến đi có thể có của Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen và Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo.

Cuộc gặp kéo dài khoảng 30 phút này còn có thể giúp tạo điều kiện thuận lợi cho hội nghị thượng đỉnh giữa ông Tập và Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden vào cuối năm.

Hai nhà lãnh đạo gặp nhau lần cuối bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Bali, Indonesia vào tháng 11, với cam kết liên lạc thường xuyên hơn, mặc dù quan hệ kể từ đó đã xấu đi vì các vấn đề từ Đài Loan đến mối quan tâm về gián điệp.