“Săn” trứng kiến, đãi nhà giàu

Sau nhiều lần lỡ hẹn vì trời mưa, cuối cùng chúng tôi cũng thỏa nguyện được theo chân anh Thành, huyện Bảo Thắng( Lào Cai) đi “săn” trứng kiến.

Theo anh Thành, tìm được tổ kiến không khó, cái khó là lấy tổ kiến xuống và làm sao để kiến bò ra ngoài còn để trứng ở lại. Ảnh: Thành Nam.

"Đặc sản" treo ngược cành tre

Hôm nay, trời nắng từ sớm, anh Thành cầm theo dao, túi ni lông chở tôi đi dọc đường Võ Nguyên Giáp. Thấy tôi thắc mắc, anh giải thích: Dọc tuyến đường này có nhiều bụi tre, nên có nhiều tổ kiến, không phải mất công tìm. Chỉ tay về phía xa, anh Thành nói với tôi: Chú có nhìn thấy tổ kiến trên ngọn tre kia không? Dựng xe sát đường, anh đi trước, tôi theo sau, leo con dốc đến bở hơi tai, chúng tôi đến được nơi có tổ kiến. Tổ kiến to, đen sì, vắt trên ngọn tre. Anh Thành cho biết, theo kinh nghiệm của tôi, tổ này nhiều trứng lắm, bởi tổ nào nhìn có màu đen bạc, thớ tổ to, cành cây hơi trĩu, y như rằng tổ kiến mẩy. Trước khi “săn” trứng kiến, anh đi lấy bó hoa lau. Tôi có hỏi, thì anh bảo tý nữa chú sẽ biết.

Anh Thành bảo tôi đứng ra xa, rồi thoăn thoắt leo, một đường dao sắc lẹm, đoạn ngọn tre có tổ kiến rơi xuống đất. Chọn nơi đất bằng, quang, anh vội vàng rải hoa lau xung quanh, rồi chặt đôi tổ kiến. Cả đàn kiến  tràn ra, chạy toán loạn, gặp phải hoa lau, chúng bám chặt lấy. Thì ra là vậy, đó là mẹo để kiến không lao vào người. Cầm sống dao, gõ vào tổ kiến đã chặt đôi, từng hạt trứng trắng muốt như hạt gạo, căng mọng rơi xuống túi ni lông. Thỉnh thoảng, anh Thành phải thò tay vào trong người bắt những chú kiến “lọt” qua hoa lau, chui vào người. Nhấc túi ni lông đựng trứng kiến, thỏa mãn với thành quả đạt được.

Trứng kiến "săn" được mang về nhà có thể chế biến thành nhiều món ăn cực ngon, giàu chất dinh dưỡng, trong đó có bánh nhân trứng kiến. Ảnh: Thành Nam.

Trước khi “săn” trứng kiến, anh "ước chừng tổ này được nửa kg trứng đấy, ít có tổ nào được nhiều như vậy”.

Nghề "săn" cũng lắm công phu

Nghỉ ngơi sau “trận ra quân thắng lợi”, anh Thành dành thời gian kể cho tôi nghe chuyện “săn” trứng kiến. Anh theo bố đi lấy trứng kiến từ khi mới 10 - 12 tuổi. Cứ vào đầu tháng 3 âm lịch, là đến mùa lấy trứng kiến, anh lại theo bố leo đồi, leo rừng tìm tổ kiến. Được bố hướng dẫn tỉ mỉ, nên anh có nhiều kinh nghiệm “săn” trứng kiến. Anh Thành cho hay, chỉ khi trời nắng mới đi lấy trứng kiến, vì khi hạ tổ kiến xuống mà gặp nắng to, kiến sẽ tản ra ngoài, nên dễ dàng để lấy trứng. Còn nếu mưa, kiến “nằm lỳ” bên trong, rất khó lấy trứng.

Tuy nhiên, không phải loài kiến nào cũng có thể thấy trứng, mà phải loại kiến vàng, hoặc kiến nâu thì trứng mới thơm và ngậy. Lấy trứng cũng là một nghệ thuật, khi hạ tổ xuống, phải gõ thật nhanh, tránh kiến tấn công người và không để chúng kịp ăn trứng. Để lấy được trứng kiến, anh Thành cũng phải đánh đổi mồ hôi, nước mắt. Bị muỗi, kiến cắn là chuyện thường tình. Thậm chí, nếu không cẩn thận, còn bị ngã khi chặt tổ kiến. Đã có lần anh bị ngã, nhưng rất may không nguy hiểm đến tính mạng. 

Trứng kiến sau khi làm sạch giá bán không hề rẻ, từ 150-200.000 đồng/kg. Ảnh: Thành Nam

Tạm dừng câu chuyện, anh Thành giục tôi tiếp tục lên đường tìm trứng kiến. Ngày hôm ấy, anh lấy được gần 3 kg trứng kiến. Anh bảo: Đó là “lộc rừng” đấy. Mang “chiến lợi phẩm” về nhà sau một ngày đi rừng vất vả, anh Thành cẩn thận sàng sẩy sạch sẽ tạp chất và những chú kiến già lẫn trong đó, chuẩn bị làm món xôi trứng kiến thết đãi tôi. Qua tìm hiểu, tôi được biết, trứng kiến là sản vật ngon, lạ, bổ dưỡng. Hiện, trứng kiến được bán với giá 150.000 - 200.000 đồng/kg, nhưng không có để mua. Chỉ người có tiền mới dám mua ăn. Vì vậy, trứng kiến còn được gọi là “lộc rừng” để đãi nhà giàu.

Ngoài xôi trứng kiến, còn có nem trứng kiến, bánh bột nếp nhân trứng kiến, hoặc trộn lẫn trứng kiến với trứng gà, thịt băm để rán…Thế mới biết, trứng kiến là món ăn ngon, quý, đâu phải món ăn dân dã. Điều đó lý giải tại sao, nhiều người đi đường hỏi mua, nhưng anh Thành không bán mà để thết đãi tôi.