Sản xuất nông nghiệp hữu cơ: Thách thức phía trước

Chị Phạm Phương Thảo-chủ cửa hàng Organica chuyên cung cấp các sản phẩm NNHC ở quận 3, TP.HCM cho biết, hiện hầu hết các sản phẩm NNHC bán ở cửa hàng chị là nhập từ Lào, sản phẩm của Việt Nam rất ít. Bởi các sản phẩm NNHC của Lào và các nước trên thế giới có đầy đủ chứng nhận là sản phẩm NNHC, trong khi nguồn cung trong nước rất khó để có được chứng nhận này. Nhiều đầu mối cung cấp hàng ở Việt Nam mà cửa hàng chị tiếp cận đều giới thiệu là sản phẩm NNHC, nhưng khi hỏi đến giấy chứng nhận đều bảo là… đang chờ.

Thiếu một hệ thống pháp quy

Hiện nay ở VN chưa có bất cứ tổ chức nào được ngành nông nghiệp VN cho phép là đơn vị cấp giấy chứng nhận sản phẩm NNHC, kể cả hệ thống đảm bảo cùng tham gia (PGS) của Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ VN vừa được Liên đoàn Các phong trào nông nghiệp hữu cơ thế giới (IFOAM) công nhận. Chính vì thế, sản phẩm có bao bì ghi là NNHC ở VN cho đến giờ vẫn chưa có gì đảm bảo thật sự là sản phẩm NNHC để người tiêu dùng có thể yên tâm tin tưởng mà sử dụng.


“Đây chính là một trong những điểm yếu khiến sản phẩm NNHC của VN khó tiêu thụ trong những năm qua. Bên cạnh đó, giá bán sản phẩm NNHC còn quá cao, gấp 3 - 4 lần sản phẩm thông thường nên chưa phát triển được đại trà. Chúng tôi hiện chỉ mới bán được cho phân khúc các gia đình trung lưu, khá giả” – chị Thảo cho biết.

GS-TS Phạm Thị Thùy- Phó Chủ tịch Hiệp hội NNHC VN, thông tin từ tháng 12.2006, Bộ NNPTNT đã ban hành bộ tiêu chuẩn NNHC nhưng cho đến nay đã gần 7 năm vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể cho việc cấp giấy chứng nhận sản phẩm NNHC. “Bộ NNPTNT cũng chưa có lộ trình rõ ràng cho việc phát triển sản phẩm NNHC, thiết lập các hệ thống giám sát và cấp giấy chứng nhận. Vì thế, hầu hết các doanh nghiệp VN vẫn chưa biết sản xuất NNHC, phần lớn người tiêu dùng vẫn chưa có khái niệm về sản phẩm NNHC” – GS Thùy nhấn mạnh.

Phát triển NNHC là nhu cầu bức bách

Theo PGS-TS Lê Quốc Doanh- Thứ trưởng Bộ NNPTNT, NNHC là chiếc chìa khóa bảo đảm an ninh lương thực bền vững. Đồng thời làm giảm phát thải khí nhà kính và sử dụng nguyên liệu hóa thạch, cắt giảm ô nhiễm do sử dụng hóa chất và thuốc bảo vệ thực vật độc hại. Từ đó chấm dứt thẩm thấu dư lượng hóa chất độc hại vào chuỗi thức ăn của chúng ta, xây dựng một hệ thống canh tác phục hồi nhanh, có khả năng chống trọi với biến đổi khí hậu, đảm bảo cung cấp thực phẩm tại địa phương và có hiệu quả cao trong tích lũy các bon. Đây là con đường và cách hữu hiệu để khắc phục những khó khăn, hạn chế ở VN hiện nay”.

Ông Lê Quốc Phong- Phó Chủ tịch Hiệp hội NNHC Việt Nam cho biết để tạo đầu ra cho sản phẩm NNHC, khuyến khích nông dân sản xuất, hiệp hội đang xây dựng chuỗi siêu thị tiêu thụ sản phẩm NNHC trên toàn quốc. Hiện ở Hà Nội đã xây dựng được 2 siêu thị, VOAA đang xúc tiến thành lập ở TP.HCM và các thành phố lớn. Ngoài ra hiệp hội cũng đang đặt hàng các nhà khoa học và công ty phân bón nghiên cứu sản xuất ra loại phân hữu cơ đậm đặc để giúp nâng năng suất sản phẩm NNHC lên, hạ giá thành sản xuất. Từ đó giá bán ra cũng phù hợp với túi tiền người tiêu dùng hơn.

PGS-TS Phạm Văn Dư-Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt Bộ NNPTNT, cho biết đang thúc đẩy nhanh quá trình xây dựng hệ tiêu chuẩn quản lý nhà nước và phát triển sản xuất NNHC trong thời gian tới. Trong đó có việc xây dựng khung pháp lý để đưa tiêu chuẩn chứng nhận sản phẩm NNHC PGS (như các chứng nhận quốc tế GlobalGAP, ASC,…) được hợp thức hóa ở VN.

TS Dư cũng nhận định rằng ở nước ta, NNHC mới đang trong giai đoạn đầu phát triển nên tiềm năng còn rất lớn. Hiện nay ta đang thừa một lượng lớn nông sản, nhất là gạo, nên nếu sản xuất NNHC đạt được từ 5 -10% tổng giá trị nông sản là tốt. Từ đó ta từng bước tạo dựng nhận thức của xã hội và hành động cụ thể để đẩy sản xuất NNHC đi lên. “Đây là hướng đi đúng, vì theo như nhận định của ông Andre Leu- Chủ tịch IFOAM, NNHC có thể nuôi sống cả thế giới, trong khi ở VN đã có nền sản xuất NNHC từ hàng ngàn năm. Hiện đã có một vài doanh nghiệp sản xuất phân bón hữu cơ, thuốc trừ sâu sinh học, như Humex, Bình Điền…” – TS Dư nói.
\