Tháo gỡ khó khăn về đất đai, vốn cho nông dân sản xuất, kinh doanh, làm giàu cho bản thân, xã hội

Sáng 12/9, tại Diễn đàn Nông dân quốc gia lần thứ VII, trả lời câu hỏi của bà Trần Thị Thanh Thoan (ở xã Mộc Nam, Duy Tiên, Hà Nam) về việc quỹ đất dành cho nông nghiệp đang bị thu hẹp, ông Mai Văn Phấn - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ TNMT) thông tin: Hiện trong khoảng 16,8 triệu hộ gia đình cá nhân đang sử dụng đất thì có 10,2 triệu hộ là nông dân.

Trong 33 triệu ha đất của cả nước thì có 27 triệu ha là đất nông lâm nghiệp, chiếm 84% quỹ đất tự nhiên. Qua 2 con số trên có thể thấy tỷ lệ đất lớn là dành cho nông lâm nghiệp.

Thời gian qua, trong quá trình biên soạn, sửa đổi Luật Đất đai thì Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng luôn chú trọng làm thế nào để giữ lại nhiều nhất đất cho sản xuất nông lâm nghiệp. Liên quan trực tiếp đến chính sách bồi thường nếu thu hồi đất của nông dân, ông Phấn cho hay Bộ TNMT đang chỉnh sửa quy định theo hướng cụ thể hơn nữa: Thứ nhất là đa dạng hóa trình tự, thủ tục. Thứ hai là phương án bồi thường, tái định cư phải đi trước, trước khi có ý định thu hồi đất của người dân phải có phương án tái định cư ổn định cho người dân. Thứ ba là lập quỹ hỗ trợ cho những người mất tư liệu sản xuất.

Về vấn đề tập trung đất đai cho tư liệu sản xuất, hiện nay trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đưa ra mức nhận chuyển nhượng là không quá 15 lần so với trước đây là 10 lần. Đồng thời, bổ sung cơ chế về góp vốn bằng quyền sử dụng đất, khuyến khích hộ gia đình, cá nhân liên kết để gia tăng diện tích đất sản xuất nông nghiệp.

Tiếp theo là mở rộng các đối tượng nhận chuyển nhượng, không hạn chế tổ chức kinh tế, hộ gia đình cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng đất trồng lúa (Luật Đất đai hiện hành quy định các đối tượng này không được nhận chuyển nhượng đất trồng lúa), là phù hợp với chủ trương của Nghị quyết 18-NQ/TW về mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp. Tuy nhiên, đây là một nội dung lớn, nhạy cảm, cần đánh giá kỹ lưỡng tác động của quy định này vì nguy cơ người nông dân sẽ không có đất để sản xuất, gây hệ quả lâu dài cho xã hội.

Cuối cùng, người nông dân được linh hoạt trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo quy hoạch.

Nông dân Nguyễn Thị Hồng Minh - Giám đốc HTX Tân Thành (tỉnh Bắc Kạn) – chuyên nuôi trồng, chế biến thủy sản, kết hợp du lịch sinh thái, cho hay nỗi lo chính hiện nay là để thu mua sản phẩm của người nông dân, HTX cần rất nhiều vốn lưu động. Nhà nước có nguồn vốn nào ưu đãi để HTX được tiếp cận? Về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Bắc - Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) cho hay, trong 2 năm (2022-2023), Ngân hàng Nhà nước đang triển khai Nghị định 31/2022 về hỗ trợ 2% lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục đơn giản thủ tục cho vay vốn, niêm yết công khai tại chi nhánh, phòng giao dịch; nâng cao hiệu quả thẩm định, đánh giá mức độ tín nhiệm của khách hàng để tăng cường cho vay không có tài sản bảo đảm.

Với việc triển khai quyết liệt các chính sách như vậy, đến cuối tháng 7/2022, dư nợ đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đạt hơn 2,83 triệu tỷ đồng, chiếm 1,4% dư nợ đối với toàn bộ nền kinh tế.

Về kiến nghị của bà Hồng Minh, ông Nguyễn Xuân Bắc cho rằng đây là kiến nghị hết sức chính đáng về vấn đề vốn. Trong thời gian vừa qua, Chính phủ và các bộ ngành cũng đã quan tâm và tiếp tục nghiên cứu, quan tâm trong thời gian tới. Đặc biệt, trong tháng 6 vừa qua, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã ban hành 2 nghị quyết quan trọng là: Nghị quyết số 19 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và Nghị quyết số 20 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới. Đây là cơ sở chính trị quan trọng để các bộ ngành triển khai các chương trình để thực hiện các nghị quyết quan trọng này. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang xây dựng dự thảo sửa đổi Luật HTX. Đây là cơ sở để các bộ, ngành triển khai các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển khu vực nông nghiệp, nông thôn trong thời gian tới.

"Về phía Ngân hàng Nhà nước sẽ chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung nguồn vốn cho vay đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, trong đó có cho vay đầu tư nông nghiệp công nghệ cao, cho vay vốn lưu động, phục vụ sản xuất - kinh doanh của HTX" - ông Nguyễn Xuân Bắc thông tin.