Thơm ngát loài hoa ngâu

Ngày thơ bé, sống giữa mênh mông cỏ cây, đất đai màu mỡ nhưng đâu dễ có được những phút thanh nhàn mà chăm chút cây cảnh, trồng hoa hay thưởng trà hoa cúc, hoa sen… Bởi lẽ, quanh năm suốt tháng cứ phải là lúa, ngô, khoai, sắn…để xua đi cái đói, giành giật lấy miếng ăn trong tháng ba, ngày tám, những khi lũ lụt, hạn hán. Ấy vậy mà, chẳng biết từ khi nào, hoa ngâu - loài hoa của thiên nhiên bình dị ấy cứ âm thầm nở hoa rồi đi vào ca dao, vào tâm hồn trẻ thơ như bóng dáng người dân quê mộc mạc.

Hoa ngâu - loài hoa của thiên nhiên (Ảnh minh họa, nguồn: Internet)

Tuổi thơ, từ khi lẫm chẫm bước đi đã lân la đầu hè, góc sân, bờ dậu gặp hoa ngâu chúm chím. Loài hoa của thiên nhiên có những chiếc lá xinh xắn. Nhưng đẹp nhất phải là những bông hoa nhỏ xíu và chúm chím như nụ cười xinh của đôi môi nàng thôn nữ. Sau này, khi ngắm kĩ loài hoa, tôi mới cảm nhận hết được câu ca dao mà bà thường hay đọc: “Miệng cười như thể hoa ngâu”.

Nhưng độc đáo nhất là thứ trà hoa ngâu mà bà tôi vẫn thường ướp cho ông tôi nhâm nhi với mấy ông bạn láng giềng. Thứ trà có nước màu vàng trong như màu vàng của mật ong, mới nhấp lên môi mang vị chát nhưng có vị ngọt hậu và hương thơm tự nhiên. Nghe ông, bà tôi kể từ thứ trà Suối Giàng, hoa ngâu được ướp thơm hương.

Dần dà, tôi mới được biết, ngoài việc dùng để ướp trà, hoa ngâu còn có bao nhiêu công dụng khác như một bảo bối của những người dân quê hiền lành. Nào là dùng để ngâm nước uống với hoa sắn dây (cát hoa) để giúp cho người say tỉnh rượu. Thứ hoa bé nhỏ này đem ngâm nước, để nguội cũng rất tốt cho những người bị cao huyết áp, cao hoa ngâu cũng dùng để chữa vết thương tích… Cứ thế, ngày qua ngày lại, hàng xóm láng giềng chia sẻ cho nhau những bài thuốc quý. Người dân nghèo quê tôi vẫn vậy, thường nhờ vào loài hoa, cỏ cây thiên nhiên nhiều hơn dùng thuốc của bệnh viện. Thân cây hoa ngâu kiên gan trên nền đất quê cọc cằn nhưng thảo thơm gắn bó tình làng nghĩa xóm.

Một lần đang mải miết chạy xe trên con đường thênh thang, nhìn lên dải phân cách xanh mướt cây cỏ, tôi chợt nhận ra màu loài hoa của thiên nhiên - hoa ngâu thân thuộc quê mình. Không xanh bóng như nơi quê nhà yên ả, những chiếc lá thường bị bám đầy bụi bặm được cắt xén đều tăm tắp thành một dải cây xanh lặng lẽ giữa muôn vàn náo nhiệt của phố xá. Chẳng biết rằng ở chốn này cây có đơm hoa, mọi người có biết đến những giá trị của loài hoa ngâu bình dị đó không. Trở về ngồi bên khung cửa sổ, nhìn ra phố, nhấp chén trà hoa ngâu, tôi chợt bâng khuâng tự hỏi những điều như thế.