Tránh cảnh kẻ cười, người khóc

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Bùi Bá Bổng cho biết: Tình hình sản xuất lúa gạo năm 2011 hết sức khả quan. Tính đến thời điểm hiện tại, sản lượng lúa năm nay đã vượt hơn 1 triệu tấn so với chỉ tiêu Chính phủ giao. Trong khi đó, vẫn còn một số diện tích lúa vụ 3 chưa thu hoạch dứt điểm.

Nông dân ĐBSCL thu hoạch lúa chạy lũ.

Diện tích và năng suất đều tăng

Ông Phạm Văn Dư - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết: Tổng diện tích sản xuất lúa trong toàn vùng Nam Bộ năm 2011 đạt 4.521.685ha (tăng 134.902 ha so với năm 2010). Năng suất bình quân 5,514 tấn/ha (tăng 0,125 tấn/ha so với năm 2010). Sản lượng lúa đạt 24.933.416 tấn (tăng 1.290.752 tấn so với năm 2010).

Riêng tổng diện tích lúa năm 2011 ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đạt 4.078.785ha (tăng 132.278ha so với 2010); năng suất bình quân 5,58 tấn/ha; sản lượng đạt 22.758.730 tấn.

Cục Trồng trọt đánh giá một số mặt còn yếu kém và phải khắc phục nhanh chóng: Thời gian qua, nhiều địa phương còn buông lỏng trong việc quản lý, kiểm soát và điều tiết giống lúa xác nhận cho sản xuất chưa đáp ứng được yêu cầu. Đồng thời, tỷ lệ sử dụng giống lúa xác nhận một số nơi và một số vụ còn thấp. Tỷ lệ lúa được sấy, như trong vụ hè thu cũng còn rất thấp, bởi hơn ¾ sản lượng vẫn chưa giữ được chất lượng tốt.

“Bên cạnh đó, việc xây dựng mô hình “Cánh đồng mẫu lớn” còn thiếu sự phối hợp nhịp nhàng với doanh nghiệp thu mua lúa, số lượng thu mua ở các mô hình còn nhiều hạn chế. Các địa phương cần phải khắc phục ngay tình trạng này” - ông Dư nhấn mạnh.

Theo ông Nguyễn Văn Đồng - Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Hậu Giang, cũng phải nhìn nhận một yếu kém nữa là công tác quy hoạch, quản lý vùng lúa chất lượng cao thời gian qua chưa thật sự ổn định. Nhất là việc đầu tư hạ tầng thủy lợi chưa đồng bộ.

Theo kế hoạch, sản xuất lúa vụ đông xuân 2011 – 2012 ở khu vực ĐBSCL là 1.556.800ha, sản lượng 10.555.115 tấn. Lãnh đạo, Bộ NNPTNT nhấn mạnh: Vụ đông xuân 2011 - 2012 là vụ lúa chính và là vụ khởi đầu của hơn 70% diện tích lúa ở ĐBSCL. Thời vụ đông xuân sẽ quyết định thời vụ của các vụ còn lại trong năm 2012. Bộ khuyến cáo các địa phương tập trung xuống giống vào 2 đợt chính: Đợt 1 từ ngày 5 đến 30.11 và đợt 2 từ 5 đến 30.12.

Đầu tư đồng bộ hệ thống thủy lợi

Tại hội nghị, lãnh đạo Bộ NNPTNT lo ngại rằng, nước lũ năm 2011 vẫn còn đang là mối lo ngại cho việc tổ chức sản xuất lúa đông xuân 2011 – 2012 tại một số vùng sản xuất của các tỉnh đầu nguồn bị ngập lũ. Ước diện tích phải bơm tát để xuống giống lúa khoảng 400.000ha.

Thực tế tình hình mưa lũ hiện nay ở ĐBSCL cũng đặt ra vấn đề đã đến lúc phải tính chuyện quy hoạch cho lúa vụ 3, tránh cảnh kẻ cười (vì trúng mùa, trúng giá), người khóc (vì lũ chụp).

“Về việc sản xuất lúa vụ 3, Bộ NNPTNT nên xem xét việc quy hoạch tổng thể cho vùng ĐBSCL, không để nước đến chân rồi mới nhảy”. Cần ấn định lịch thời vụ sản xuất của từng vùng hết sức cụ thể. Trên cơ sở đó, các tỉnh có quy hoạch chi tiết để chủ động sản xuất” - ông Nguyễn Văn Đồng kiến nghị.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Bùi Bá Bổng nhấn mạnh: “Việc sản xuất lúa thu đông (vụ 3) ở ĐBSCL thời gian qua là hết sức khả thi, đúng đắn. Nhưng chủ trương của Bộ NNPTNT là không bắt buộc làm, chỉ sản xuất khi nào nông dân “cảm thấy” có lãi”.

Cũng theo ông Bổng, thời gian tới ngành nông nghiệp sẽ đầu tư, kiến thiết lại một cách đồng bộ hệ thống thủy lợi, cơ sở hạ tầng ĐBSCL phù hợp với sản xuất và đời sống. “Vấn đề sản xuất và xả lũ trong thời gian tới cần phải được tính toán và đánh giá tổ chức sản xuất hợp lý và hiệu quả, đồng thời cần phải kiên trì cánh đồng mẫu lớn” - Thứ trưởng Bổng chỉ đạo.

Đức Khánh