Trước giờ phán quyết: Trung Quốc cuống cuồng tập trận để làm gì?

Tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng cho biết Trung Quốc sẽ tiến hành các cuộc diễn tập quân sự quanh quần đảo tranh chấp Hoàng Sa từ ngày 5.7 đến 11.7.  Cuộc tập trận dự kiến kết thúc hôm trước ngày Tòa Án Trọng Tài Thường Trực ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc về Biển Đông.

Cơ quan Quản Lý An Toàn Hàng Hải Trung Quốc ra một thông báo ngắn gọn, yêu cầu tàu thuyền không đi vào khu vực tập trận giữa phía đông của đảo Hải Nam và quần đảo Hoàng Sa, từ ngày 5.7 đến ngày 11.7. Quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Động thái này diễn ra ngay trước khi Tòa Trọng tài Thường trực ở La Hay (PCA) ra phán quyết về các khiếu nại của Philippines, trong đó đặc biệt có vấn đề bản đồ 9 đoạn, thường được gọi là "Đường lưỡi bò", bị nhiều nước láng giềng phản đối. Bản đồ yêu sách này của Trung Quốc lấn sâu vào cả vùng đặc quyền kinh tế của các nước láng giềng. Theo các nghiên cứu, yêu sách 9 đoạn nói trên chỉ bắt đầu xuất hiện trên các tấm bản đồ của Trung Quốc từ những năm 1940.

Các hoạt động phi pháp của Trung Quốc nhằm quân sự hoá Biển Đông được vệ tinh chụp lại.

Trước động thái này, ông Ashley Townshend, nghiên cứu sinh tại Đại học Sydney (Australia) cho rằng việc ấn định thời điểm cho các cuộc tập trận này cho thấy ý đồ của Bắc Kinh muốn "phô diễn một hình ảnh thách thức" trước khi PCA dự kiến ra phán quyết vào ngày 12.7 tới.

Tuy nhiên, ông Townshend cho rằng động thái này không nhất thiết báo hiệu trước về sự phản ứng quyết đoán của Bắc Kinh: "Việc triển khai các lực lượng quân sự đến Biển Đông là một cách để Trung Quốc có thể phô diễn sức mạnh quân sự mà không làm gia tăng căng thẳng thực sự nào. Sự phô diễn lực lượng như vậy nhiều khả năng là nhằm tiếp tục trấn an người dân trong nước rằng Bắc Kinh không nhún nhường trước sức ép quốc tế. Đó cũng là một tín hiệu đối với Mỹ và ASEAN về quyết tâm tăng cường sự hiện diện quân sự của Trung Quốc tại khu vực Biển Đông, bất chấp phán quyết của PCA".

Ngoài ra, ông còn cho hay: "Bắc Kinh có thể đánh cược rằng các cuộc tập trận hải quân là một cách củng cố đáng kể để thể hiện sự phản đối PCA, mà không cần những biện pháp quyết đoán khác như xây dựng trên Bãi cạn Hoàng Nham (Scarborough) hoặc thiết lập Vùng nhận dạng phòng không trên (ADIZ) trên Biển Đông".

Trong khi đó, tờ "China Daily" ngày 4.7 cũng đưa tin Trung Quốc đã sẵn sàng khởi động các cuộc đàm phán với Philippines về các vấn đề liên quan tới Biển Đông, nếu Manila phớt lờ phán quyết sắp tới của PCA.

Các cuộc đàm phán giữa Trung Quốc và Philippines có thể bao trùm "những vấn đề như phát triển và hợp tác nghiên cứu khoa học chung nếu chính phủ mới của Philippines gạt sang một bên phán quyết của PCA trước khi quay trở lại bàn đàm phám".